Kur’an ve Sünnette İnsan Onuruna Eğitim Açısından Yaklaşım

Yıl 2015, Sayı: 4, 37 - 56, 10.06.2015

Mustafa Önder

https://doi.org/10.18498/amauifd.11830

Cited By: 1

Öz

İnsan onurlu olarak yaratılmıştır. Hz. Muhammed, cahiliye döneminde
çiğnenen insanlık onurunu korumak ve hak ettiği seviyeye yükseltmek için çok
önemli kurallar getirmiştir. Hz. Muhammed, insanın gerçek onuruna kavuşması
için peygamberlikten önce ve sonra sadece teoride kalan söylemlerde bulunmamış,
insan onurunu koruyacak her faaliyetin içinde yer almıştır. İnsan onuruna saygı
Kur’an ve Hz. Peygamberin temel eğitim metodu olmuştur. Kadınlar, çocuklar,
köleler onun sayesinde insan olarak muamele görmüşler, temel haklarına
kavuşmuşlardır. Modern dünya, alınan bunca tedbire ve imzalanan sözleşmelere
rağmen, hala insan hakları ve onuru konusunda Hz. Muhammed dönemindeki seviyeye
ulaşamamıştır. Makalemizle Kur’an’da insan onuru ile ilgili yer alan ilahi
buyrukları, Hz. Peygamberin insan onuruna verdiği değeri, örnek uygulamalarını,
tavsiyelerini ve insan onuruna saygıyı bir eğitim metodu olarak kullanmasını
yeniden gündeme getirmeyi amaçladık.

Anahtar Kelimeler

Kur’an, Sünnet, İnsan Onuru, İnsan Hakları, Eğitim

Qur’an and Sunnah Approach of Education for Human Dignity

Öz

Man is created with honour.
Prophet Mohammad brought very important rules to protect and to raise man’s honour
to the degree it deserved which was during Jahiliyyah. To rejoin man and his
honour, he not only gave speeches which did not remain in theory before and
after his prophecy but he also participated in all of the activities which
would save man’s honour. Respect to man’s honour was the
main educational method of Quran and Prophet Mohammad. Women, children, and
slaves were treated as human beings thanks to him, and attained their
substantive rights. Modern World, despite the measures taken and conventions
signed, has not reached to the level of human rights and honour during Prophet
Mohammad’s era. In our article, in Quran, the importance given to man’s honour
by Prophet Mohammad, his model practices, advices, and using respect to man’s
honour as an educational method by wise and conscientious people.

Anahtar Kelimeler

Qur’an, Sunnah, Human Dignity, Human Rights, Education

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel, Müsned, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1982.
• Altıntaş, Ramazan, “Cahiliye Zihniyeti ve Çiğnenen İnsan Onuru”, Hz. Peygamber ve İnsan Onuru, DİB Yayınları, Ankara, 2013.
• Argun, Yasemin, Okul Öncesi Dönemde Yaratıcılık ve Eğitimi, Anı Yayıncılık, Ankara, 2012.
• Aydın, M. Şevki, “Peygamber Efendimizin Örnekliğinde İnsan Onuruna Saygı Bilincini Kazandırmak”, Hz. Peygamber ve İnsan Onuru, DİB Yayınları, Ankara, 2013.
• Akyüz, Ali, Yaşayan Kur’an Hz. Peygamber, Ensar Neşriyat, İstanbul, 2005.
• Bacanlı, Hasan, Eğitim Psikolojisi, Pegem Akademi Yayınları, Ankara, 2011.
• Berki, A. Himmet, Osman Keskioğlu, Hz. Muhammed ve Hayatı, DİB Yayınları, Ankara, 2010.
• Beyhakî, Ahmed b. Hüseyin, Şuabü’l-îmân, thk. Abdülalî Abdülhamîd Hâmid, I-XIV, Bombay, 2003.
• Bilgin, Beyza, İslam’da Çocuk, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara, 1987.
• Buhari, Ebu Abdullah Muhammed b. İsmail, Sahihu-l Buhari, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1981.
• Çetin, Abdurrahman, Örneklerle Peygamberimiz, Ensar Yayınları, İstanbul, 2006.
• Draz, Abdullah, Kur’an’a Giriş, çev. Salih Akdemir, Kitabiyat Yayınları, Ankara, 2000.
• Duman, M. Zeki, Nüzulünden Günümüze Kur’an ve Müslümanlar, Fecr Yayınevi, Ankara, 1996.
• Fazlurrahman, Ana Konularıyla Kur’an, çev. Alparslan Açıkgenç, Fecr Yayınevi, Ankara, 1993.
• Hamidullah, Muhammed, İslam’a Giriş, çev. Cemal Aydın, TDV Yayınları, Ankara, 2006.
• Hatipoğlu, Mehmet, “İslam’da Kadın Eğitiminin Doğuşu”, Türkiye 1. Din Eğitimi Semineri, Ankara İlahiyat Vakfı Yayınları, Ankara, 1981.
• İbn-i Hişam, Es-Siretü’n Nebeviye (Hz. Muhammed’in Hayatı), çev. İzzet Hasan-Neşet Çağatay, AÜİF Yayınları, Ankara, 1971.
• İbn Mace, Ebu Abdillah Muhammed b.Yezid, Sünen, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1993.
• İlköğretim DKAB Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu, MEB Yayınları, Ankara, 2007.
• Kapar, M. Ali, “Ebu Cehil”, DİA, c. 10, İsam Yayınları, İstanbul, 1994.
• Karagöz, İsmail, İyi İnsan İyi Müslüman, Kar Yayınları, Ankara, 2007.
• Kayadibi, Fahri, “Vahiy Sürecinde Kadın”, Kadın ve Aile Yazıları, DİB Yayınları, Ankara, 2012.
• Köksal, M. Asım, İslam Tarihi (Mekke Devri), Şamil Yayınevi, İstanbul, 1981.
• Köylü, Mustafa, B. Ali Naziroğlu, “İlköğretimde Din Eğitimi”, Din Eğitimi, ed. Mustafa Köylü, Nurullah Altaş, Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, Ankara, 2012, ss. 113-120.
• Koca, Ferhat, Kur’an-ı Kerim’e Göre Hz. Peygamberin Örnek Hayatı, TDV Yayınları, Ankara, 2009.
• Küçük, Raşit, “Hz. Peygamberin Örnekliğinde İnsan Onuru”, Hz. Peygamber ve İnsan Onuru, DİB Yayınları, Ankara, 2013.
• Malik b. Enes, Muvatta, thk. Muhammed Fuad Abdülbaki, Beyrut, 1985.
• Müslim, Ebu-l Hüseyin Müslim b. el-Haccac, Camius-Sahih, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1981.
• Ortaöğretim DKAB Dersi Öğretim Programı, MEB Yayınları, Ankara, 2008.
• Önder, Mustafa, “Peygamberimizin Kardeşlik Uygulamaları ve Günümüz Açısından Değerlendirilmesi”, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, c. 14, sayı: 1/14, Bolu, 2014, ss. 231-243.
• Önkal, Ahmet, Rasulullah’ın İslam’a Davet Metodu, Hibaş Yayınları, Konya, 1984.
• Önkal, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam I-V, ed. Vecdi Akyüz, Beyan Yayınları, İstanbul, 1994.
• Özbek, Abdullah, Bir Eğitimci Olarak Hz. Muhammed, Selam Yayınevi, İstanbul, 1995.
• Sarıçam, İbrahim, Hz. Muhammed ve Evrensel Mesajı, DİB Yayınları, Ankara, 2011.
• Tirmizi, Ebu İsa Muhammed b. İsa b. Sevre, Sünen, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1981.
• Turaşlı, N. Kuru, “Yaratıcılıkta Temel Kavramlar ve Yaratıcılığın Doğasını Anlamak”, Erken Çocukluk Döneminde Yaratıcılık ve Geliştirilmesi, ed. Elif Çelebi Öncü, Pegem Akademi Yayınları, Ankara, 2014, ss. 2-15.
• Yakıt, İsmail, Hz. Peygamberi Anlamak, Ötüken Yayınları, İstanbul, 2003.
• Yılmaz, Hüseyin, "Sosyal Bütünleşmemizin Temel Sorunları ve Bazı Çözüm Önerileri", Birlikte Yaşama Kültürü 2. Ulusal Sivas Sempozyumu Tebliğler Kitabı, Sivas Platformu Yayınları, İstanbul, 2013.
• Yücel, İrfan, Peygamberimizin Hayatı, DİB Yayınları, Ankara, 2006.