Kur’ân’daki Hissî Mucizelere Modern Yaklaşımlar Bağlamında Bir İnceleme: Mustafa Öztürk Örneği -II-

Yıl 2017, Sayı: 9, 37 - 72, 07.12.2017

Recep Orhan Özel

https://doi.org/10.18498/amauifd.363410

Cited By: 1

Öz

Bu
makale iki bölüm halinde planlanan çalışmanın ikinci ve nihai kısmıdır. Araştırmada
modern mucize yaklaşımları bağlamında Mustafa Öztürk’ün yorumları değerlendirilmektedir.
Öztürk, peygamberlerin elinde gerçekleşen mucizelerin bilinen şekliyle meydana
gelmediği kanaatindedir. Araştırmacının bu yaklaşımı, mucize konusundaki genel
kabul ve anlayışlardan farklılık arz ettiği için incelemeye değer görülmüştür.
Bu kapsamda Öztürk’ün hazırlamış olduğu “Kur’an-ı Kerim Meali-Anlam ve Yorum
Merkezli Çeviri” adlı Kur’ân meâli esas alınmıştır. Çalışmada Hz. Süleyman,
Hz. İsa ve son peygamber Hz. Peygamberle ilgili söz konusu olan mucizelere
yaklaşımları irdelenmiştir. Yapılan inceleme sonucunda yazarın bir kısım
mucizelerde literal çeviri ile yetindiği, diğer bir kısım mucizeler için
düştüğü açıklayıcı notlarda ise mucizelere mesafeli tutum takındığı
gözlenmiştir. Bununla beraber bazı açıklamalarda siyak-sibak, Kur’ân bütünlüğü
gibi tefsirin temel kriterlerinden zaman zaman ödün verildiği ve zorlama yorumlara
gidildiği tespit edilmiştir. Bu yönüyle söz konusu yaklaşımların benzeri
düzlemdeki modern yorumlarla aynı zaafları taşıdığı anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kur’ân, mucize, modern, meâl, Mustafa Öztürk

A Study in the Context of Modern Approaches to the Sensational Miracles in Quran: The Example of Mustafa Öztürk -II-

Öz

This paper is the
second and final part of the study planned as two parts. Mustafa Öztürk’s
comments are evaluated in this study within the scope of modern miracle
approaches. Öztürk is of the opinion that the miracles of prophets didn’t
perform as is known. Since this attitude of the researcher differs from the
general acceptance and approaches, it is found searchable. Öztürk’s Quran
meaning called ‘Meaning of Quran-Meaning and Comment-Centered Translation’ is
selected as the baseline. The approaches of Öztürk about the miracles of
Prophet Suleiman, Jesus and the last prophet Muhammad are reviewed in this
study. It is seen at the end of the analyses that the author contents himself
with some of the miracles and takes an uncompanionable stance for the rest of
the miracles in his explanatory notes. Moreover, there compromised on the basic
criteria of hermeneutics such as Quran integrity, siyak-sibak. The strained
interpretations can also be seen in his works. From this aspect, it is
understood that the approaches mentioned carrying the same frailties as the
modern interpretations the similar platform.

Anahtar Kelimeler

Quran, miracle, modern, meaning, Mustafa Öztürk

Kaynakça

• Abdullah b. Abbas. Tenvîru’l-mikbâs min tefsîribni Abbas. cem. Mecdüddin Ebû Tahir el-Fîruzâbâdî. Lübnan: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, ty.
• Âlûsî, Şihabüddîn Mahmud b. Abdillah. Rûhu’l-meânî. thk. Ali Abdülbârî Atıyye. 16 cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, h. 1415.
• Ateş, Süleyman. Yüce Kur’ân’ın Çağdaş Tefsiri. 11 cilt. İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat, 1988.
• Aynî, Ebû Muhammed Mahmûd b. Ahmed. Umdetü’l-kârî şerhu sahîhi’l-Buhârî. 25 cilt. Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-Arabî, ty.
• Bağavî, Ebû Muhammed el-Huseyn b. Mes’ud. Meâlimü’t-tenzîl fî tefsîri’l-Kur’ân. thk. Abdürrezzak el-Mehdî. 8 cilt. Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-Arabî, h. 1420.
• Balcı, İsrafil. “Kur’an’daki el-Mescidü’l-Aksa” Kavramının Kritiği”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi. 3 (2012): 159-175.
• Besyûnî, Hâmid Ahmed et-Tâhir. Kasasu’l-Kur’ân. Kâhire: Dâru’l-hadîs, 2005.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail. Sahîhu Buhârî. İstanbul: Çağrı, 1992.
• Cevad Ali. el-Mufassal fi tarihi’l-Arab Kable’l-İslâm. 20 cilt. byy.: Dâru’s-sakı, 2001.
• Çelebi, İlyas. “Şeytan”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Ankara: TDV Yayınları, 2010, 39: 99-101.
• Dartma, Bahattin. “Kur’ân Bağlamında Şeytanın İnsan Üzerinde Etkin Rol Oynama Yöntemi”. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi. 8/2 (2008): 9-26.
• Demirci, Muhsin. Kur’ân Tefsirinde Farklı Yorumlar. 3 cilt. İstanbul: İFAV, 2017.
• Derveze, Muhammed İzzet. et-Tefsîru’l-hadîs. Kahire: Dâru ihyâi’l-kütübi’l-Arabiyye, h. 1383.
• Ebû Ubeyde Mamer b. el-Müsennâ. Mecâzü’l-Kur’ân. thk. Muhammed Fuâd Sezgin. 2 cilt. Kahire: Mektebetü’l-hancî, h. 1381.
• Elik, Hasan ve Muhammed Coşkun. Tevhit Mesajı. İstanbul: Fikir, 2013.
• Endelûsî, Ebû Hayyân Muhammed b. Yûsuf. el-Bahru’l-muhît, thk. Sıdkı Muhammed Cemil. 10 cilt. Beyrut: Dâru’l-fikr, h. 1420.
• Endelûsî, Ebû Ubeyd Abdullah b. Abdilaziz. Mu’cemu mâ ista’ceme min esmâil-bilâd. 4 cilt. Beyrut: Alemü’l-kütüb, h. 1403.
• Ezrakî, Ebü’l-Velîd Muhammed b. Abdillah. Ahbâru Mekke. thk. Rüşdî es-Sâlih Melhes. 2 cilt. Beyrut: Dâru’l-Endülüs, ty.
• Ferâhîdî, Ebû Abdurrahman Halil b. Ahmed. Kitâbü’l-ayn. thk. Mehdî el-Mahzûmî ve İbrahim es-Sâmarâî. 8 cilt. Beyrut: Dâr ve Mektebeti’l-hilâl, ty.
• Ferrâ, Ebû Zekeriyyâ Yahya b. Ziyâd. Meâni’l-Kur’ân. thk. Ahmed Yûsuf en-Necâtî, Muhammed Ali en-Neccâr ve Abdülfettah İsmail eş-Şelebî. 3 cilt. Mısır: Dâru’l-mısriyye, ty.
• Halefullah, Muhammed Ahmed. Kur’ân’da Anlatım Sanatı. çev. Şaban Karataş. Ankara: Ankara Okulu, 2002.
• Hamevî, Ebû Abdillah Şihâbüddin Yakut b. Abdillah. Mu’cemü’l-büldân. 7 cilt. Beyrut: Dâru Sâdır, 1995.
• Hemedanî, Ebu’l-Hasen Kadı Abdülcebbâr b. Ahmed. Tesbîtü delâili’n-nübüvve. thk. Ahmed Abdürrahim es-Sâyih. 2 cilt. Kahire: Mektebetü’s-sekâfeti’d-dîniyye, 2007.
• İbn Âşûr, Muhammed b. et-Tâhir b. Muhammed. et-Tahrîr ve’t-tenvîr. 30 cilt. Tunus: ed-Dâru’t-Tûnusiyye, 1984.
• İbn Atıyye, Ebû Muhammed Abdülhak b. Galib el-Endelûsî. el-Muharraru’l-vecîz fî tefsîri’l-kitâbi’l-azîz. thk. Abdüsselam Abdüşşâfi Muhammed. 5 cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, h. 1422.
• İbn Kesîr, Ebulfida İsmail b. Ömer. Tefsîru’l-Kur’âni’l-azîm. thk. Sami b. Muhammed Selâme. 8 cilt. Dımeşk: Dâru Tayyibe, 1999.
• İbn Manzûr, Ebu’l-Fazl Muhammed b. Mükrim Ali. Lisânü’l-arab. 15 cilt. Beyrut: Dâru Sâdır, h. 1414.
• İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec Abdurrahman b. Ebi’l-Hasan. Zâdü’l-mesîr fi ilmi’t-tefsir. thk. Abdürrezzak el-Mehdi. 4 cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-Arabî, h. 1422.
• İmâdî, Ebussuûd Muhammed b. Muhammed. İrşâdü’l-akli’s-selîm ilâ mezâya’l-Kur’âni’l-kerîm. 9 cilt. Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-Arabî, ty.
• İsfehânî, Râğıb Ebulkasım Huseyin el-Muhammed. Tefsîr. thk. Muhammed Abdülaziz Besyunî. 2 cilt. Mısır: Külliyetü’l-âdâb, Câmi’atü Tanta, 1999.
• İsfehânî, Râğıb Ebulkasım Huseyin el-Muhammed. Müfredâtü’l-Kur’ân. thk. Safvan Adnan Dâvudî. Beyrut: Dâru’l-kalem, 1997.
• İslamoğlu, Mustafa. Hayat Kitabı Kur’an. Gerekçeli Meal-Tefsir. İstanbul: Düşün, 2008.
• Kazvînî, Ahmed Faris b. Zekariyya. Mekâyîsü’l-lüğa. thk. Abdüsselam Muhammed Harun. 6 cilt. Dımeşk: Dâru’l-fikr, 1979.
• Kuşeyri, Ebu’l-Huseyn Müslim b. Haccac. Sahîhu Müslim. İstanbul: Çağrı, 1992.
• Mâturîdî, Muhammed b. Muhammed b. Mahmud. Te’vîlâtü ehli’s-sünne. thk. Mecdî Bâsellûm. 10 cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 2005.
• Mâverdî, Ebu’l-Hasan Ali b. Muhammed. en-Nüket ve’l-uyûn. thk. Seyyid b. Abdilmaksûd b. Abdirrahim. 6 cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, ty.
• Merâğî, Ahmed b. Mustafa. Tefsîru’l-Merâğî. 30 cilt. Mısır: Şirketü mektebe matbaatü el-bâbî el-Halebî, 1946.
• Muhammed Esed. Kur’ân Mesajı. çev. Cahit Koytak ve Ahmet Ertürk. İstanbul: İşaret Yayınları, 1997.
• Önkal, Ahmet ve Nebi Bozkurt. “Cirane”. Türkiye Diyanet Ansiklopedisi. Ankara: TDV Yayınları, 1993, 7: 25.
• Özgel, İshak. “İnşikak-ı Kamer Hadisesine Yorum Etiği ve Anlam Bütünlüğü Açısından Yaklaşım”. SDÜİF VII. Kutlu Doğum Sempozyumu. Isparta: yy., 2004: 197-214.
• Öztürk, Mustafa. Kur’an-ı Kerim Meali -Anlam ve Yorum Merkezli Çeviri-. İstanbul: Düşün, 2011.
• Öztürk, Mustafa. Kıssaların Dili. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2015.
• Öztürk, Mustafa. Kur’an, Vahiy, Nüzûl. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2016.
• Râzî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ömer. Mefâtîhu’l-ğayb. 32 cilt. Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-arabî, h. 1420.
• Sa’lebî, Ebû İshak Ahmed b. Muhammed b. İbrahim. el-Keşf ve’l-beyân an tefsîri’l-Kur’ân. thk. Ebû Muhammed b. Âşûr. 10 cilt. Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-Arabî, 2002.
• Sem’ânî, Ebu’l-Muzaffer Mansur b. Muhammed. Tefsîru’l-Kur’ân. thk. Yâsir b. İbrahim-Ganîm b. Abbas b. Ganîm. 6 cilt. Riyad: Dâru’l-vatan, 1997.
• Semerkandi, Ebu’l-Leys Nasr b. Muhammmed, Bahru’l-ulûm. 3 cilt. byy.: yy., ty.
• Seyyit Kutub. Fî zılâli’l-Kur’ân. Beyrut: Dâru’ş-şurûk, h. 1412.
• Süyûtî, Abdurrahman b. Ebi Bekr Celalüddin. ed-Dürrü’l-mensur fi’t-tefsîr bi’l-me’sûr. 8 cilt. Beyrut: Dâru’l-fikr, ty.
• Şevkânî, Muhammed b. Ali b. Muhammed. Fethu’l-kadîr. 5. cilt. Beyrut: Dârubni Kesîr, h. 1414.
• Taberî, Ebû Cafer Muhammed b. Cerîr. Câmi’u’l-beyân fî te’vîli’l-Kur’ân. thk. Ahmed Muhammed Şakir, 24 cilt. Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 2000.
• Temizer, Aydın. Kur’an Tefsirinde Karine. İstanbul: İFAV, 2016.
• Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ. Sünen. İstanbul: Çağrı, 1992.
• Vâkıdî, Muhammed b. Ömer. el-Meğâzî. thk. Marsden Jones. 3 cilt. Beyrut: Dâru’l-a’lemî, 1989.
• Yazır, Elmalılı Hamdi. Hak Dini Kur’an Dili. 10 cilt. İstanbul: Eser Neşriyat, ty.
• Zeccâc, Ebû İshak İbrahim b. es-Sirrî. Meâni’l-Kur’an. thk. Abdülcelil Abduh Şelebî. 5 cilt. Beyrut: Âlemü’l-kütüb, 1988.
• Zemahşerî, Ebulkasım Mahmud b. Ömer. el-Keşşâf an gavâmizı’t-tenzîl. 4 cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-Arabî. h. 1407.
• Zemahşerî, Ebulkasım Mahmud b. Ömer. el-Cibâl ve’l-emkine ve’l-miyah. thk. Ahmed Abdü’t-tevvab. Kahire: Dâru’l-fazîle, 1999.