URARTU MİMARİSİNDE MALZEME VE TEKNİK / MATERIAL AND TECHNICAL IN URARTU ARCHITECTURE

Yıl 2016, Cilt: 1 Sayı: 1, 44 - 86, 21.12.2016

Ayla Baş

Öz

Urartu Krallığı’ndan günümüze kalan eserlerinin büyük bir
çoğunluğu,  mimari alandan gelmektedir.
Çeşitli malzeme ve teknik kullanan Urartulu mimarlar, ortaya koydukları kendine
özgü yapılarla dikkatleri üzerine çekmiştir.

 

 Mimari yapılarda ağırlıklı
olarak kalker(kireçtaşı),bazalt, andezit, kumtaşı ve alabaster (su mermeri)
gibi taş çeşitleri, kerpiç ahşap ve tunç kullanılmıştır. Taş, kerpiç, ahşap ve
intaglio olmak üzere farklı teknikler uygulanmıştır.  Taş tekniğinde, kiklopik, klasik,
uçkale,  sandık duvar, rizalit plan, rustika
ve kurt dişi yöntemleri görülür. Taş tekniği, sur duvarları,  ve tapınakların yapımında öne çıkmaktadır.

 

Erken dönemde kiklopik yöntem kullanılmış ancak Minua’yla (M.Ö.
(810-780) birlikte klasik yönteme geçilmiştir. II.Sarduri döneminden (M.Ö. 755-730)
itibaren,   Urartu mimarisinde estetik
kaygı ön plana çıkmış, taş blokları özenli bir işçilikle yapılmaya
başlanmıştır.Çavuştepe Kalesi’nde karşılaşılan bu teknik, Uçkale  (cephe mimarisi) adıyla anılmıştır.

 

II.Rusa döneminde (M.Ö.675) mimari yapılanmanın yeniden canlanmasıyla
birlikte farklı teknikler uygulanmaya başlamıştır. İlk örneklerini Minua
döneminde gösteren kaba rustika tekniği, 
Ayanis   yapılarının duvarlarında
Minua dönemine göre daha da geliştirilmiş biçimde kullanılmıştır.  Ayanis Kalesi’ne özgü ve tek örnek olan
intaglio tekniğindeki duvar kabartmaları da, bu dönemde ulaşılan teknik
gelişmenin farklı bir tanığı olarak karşımıza çıkmaktadır.

 

Anahtar Kelime:  Urartu
Krallığı, Mimari, Teknik, Malzeme

           

                                    ABSTRACT

 

 

The vast
majority of the works left from the Urartu Kingdom are from the architectural
area. Urartian architects who use various materials and techniques have
attracted attention with their unique constructions.

 

            In architectural structures, stone types such as limestone
(limestone), basalt, andesite, sandstone and alabaster (water marble), mud
brick and bronze were used. Stone, mudbrick, wood and intaglio have been
applied different techniques. In the stone technique, there are cyclic,
classical, extreme, chest wall, rhizalite plan, rustica and wolf methods. Stone
technique stands out in the construction of city walls and temples.

 

In the early
period, the cyclic method was used but the classical method with Minua was
used. Starting from the period of II.Sarduri, the aesthetic anxiety of the
Urartian architecture came to the forefront and the stone blocks started to be
done with careful workmanship. This technique encountered at Çavuştepe Castle
was known as Uçkale (facade architecture).

 

  Keyword: Urartu
Kingdom, Architecture, Technical, Materials

Anahtar Kelimeler

Urartu Krallığı, Mimari, Teknik, Malzeme, Urartu Kingdom, Architecture, Technical, Materials

Kaynakça

• Balkan K. “ Patnosta Keşfedilen Urartu tapınağı ve Sarayı, Türk Tarih Kurumu Yıllık Konferasları I, Atatürk Konferasları, XVII, no. 1, 1964, 235-240.