DOME CALLIGRAPHY OF ALSANCAK HOCAZADE AHMED RAGIB ÜZÜMCÜ MOSQUE

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 9, 281 - 303, 29.12.2020

İsmail Öztürk

https://doi.org/10.48122/amisos.821784

Cited By: 1

Öz

Hocazade Ahmed Ragıb Üzümcü Mosque was built in İzmir's Alsancak district in 1950. The mosque stands out in terms of its architectural and decorative features. In the decoration program of the mosque, calligraphy applications are at the forefront in terms of richness, style, material and originality. The practices put forward in terms of calligraphy in a work outside Istanbul have been found remarkable. One of the traditional application areas of calligraphy in the mosque is dome writing. It bears the signature of Mustafa Halim Özyazıcı, Hamid Auatç’s student, one of the famous calligraphers of the period of writing. The nature of the dome writing has been examined in terms of the text and form features of the writing, its application technique, the position it represents in the historical framework and its current situation. The examples of dome inscriptions given to explain the historical framework were chosen from the examples from the period. These examples are Rüstem Pasha Mosque, Kadırga Sokullu Şehid Mehmed Pasha Mosque, Hekimoğlu Ali Pasha Mosque, Kasımpasha Great Mosque dome writing applications. In order to convey the historical framework, the basic features, form and text information of the inscriptions related to the dome writings are given. Our topic is supported by providing the images of all the dome inscriptions of these mosques. Thus, Alsancak Hocazade Ahmed Ragıb Üzümcü Mosque dome inscription is chronologically based on the ground in the history of calligraphy.

Anahtar Kelimeler

Alsancak, Mosque, Dome Calligraphy, Calligraphy, Calligrapher

ALSANCAK HOCAZADE AHMED RAGIB ÜZÜMCÜ CAMİİ KUBBE YAZISI

Öz

Hocazade Ahmed Ragıb Üzümcü Camii İzmir’in Alsancak semtinde 1950 yılında inşa edilmiştir. Cami mimari ve tezyinat özellikleri açısından ön plana çıkmıştır. Caminin tezyinat programında hat sanatı uygulamaları zenginliği, üslubu, malzeme ve orijinalliği açısından ön plandadır. İstanbul dışında bir eserde hat sanatı açısından nitelik itibariyle ortaya konan uygulamalar dikkate değer bulunmuştur. Camideki hat sanatının geleneksel uygulama alanlarından biri kubbe yazısıdır. Yazı devrinin ünlü hattatlarından, Hamid Aytaç’ın talebesi, Mustafa Halim Özyazıcı imzasını taşımaktadır. Kubbe yazısının niteliği yazının metin ve form özellikleri, uygulama tekniği, tarihsel çerçevede temsil ettiği mevki ve günümüzdeki durumu açılarından incelenmiştir. Tarihsel çerçeveyi açıklamak için verilen kubbe yazısı örnekleri devrinden kalan örneklerden seçilmiştir. Bu örnekler Rüstem Paşa Camii, Kadırga Sokullu Şehid Mehmed Paşa Camii, Hekimoğlu Ali Paşa Camii, Kasımpaşa Cami-i Kebir kubbe yazısı uygulamalarıdır. Tarihsel çerçeveyi aktarmak için kubbe yazıları ile ilgili yazı örneklerinin de temel özellikleri, form ve içerdikleri metin bilgileri verilmiştir. Bu camilerin kubbe yazılarının tamamının görselleri verilerek konumuz desteklenmiştir. Çağdaş uygulama örneği olarak Eyüp Sultan Camii kubbe yazısı seçilmiştir. Böylece Alsancak Hocazade Ahmed Ragıb Üzümcü Camii kubbe yazısının kronolojik olarak hat sanatı tarihinde oturduğu zemin temellendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Alsancak, Cami, Kubbe Yazısı, Hat Sanatı, Hattat

Kaynakça

• Atilla A.N. (2001). İzmir’in Son Mimari Zenginliği Hocazade Camii. İzmir Life, 4, 48-51.
• Berk S. (2018). Eski Camilerin Kaybolan Güzelliklerinden Biri: Hüsn-i Hat Levhaları. İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi (İMAD), 3 (1), 97-123. Doi: 10.20486/imad.434604
• Berk, S. (2003). Hattat Mustafa Rakım Efendi Hayatı, San’atı ve Eserleri. İstanbul: Kaynak.
• çev. Hayrettin Karaman v.d. (2017). Kur’an Yolu Meali, Ankara; Diyanet İşleri Başkanlığı.
• Derman, M.U. (2011). Ömrümün Bereketi I, İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı.
• Didem A. Gökmen, H. Özbakan, F. Uzun, İ. (2018). İzmir Mimari Belleğinin Önemli Tanığı. Ege Mimarlık Dergisi, 100,10-15.
• Erçağ B. (1992). Mimar Sinan Eseri Olan Şehzade Mehmet Camii ve Rüstempaşa Camii Restorasyonları. Mimarlık Dergisi, 248, 18-21.
• İnal, İ.M.K. (1970). Son hattatlar, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• İstiaze. (2001). Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi içinde. Cilt. 23, s. 318-319. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi.
• Laleli Külliyesi. (1994). Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi içinde. Cilt.5, s.190-193. İstanbul. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi.
• Serin, M. (1999). Hat Sanatı ve Meşhur Hattatlar. İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı.
• Yasan, A, (2019). Kadırga Sokullu Mehmet Paşa Hatları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Fatih Sultan Mehmed Vakıf Üniversitesi/Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Yazır, M.B. (1974). Medeniyet Aleminde Yazı ve İslam Medeniyetinde Kalem Güzeli, C.II, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı.
• Yüksel İ.A. (2004) Osmanlı Mimarisinde Kanuni Sultan Süleyman Devri (926-974/ 1520-1566) İstanbul VI. İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti.