RURAL STRUCTURE CULTURE IN GAZİPAŞA HASDERE VILLAGE

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 10, 53 - 70, 30.06.2021

Nisa Yılmaz Erkovan

https://doi.org/10.48122/amisos.922964

Öz

It would be insufficient to only consider “residences” within the scope of the definition of “rural architecture,” which emerge with local materials and traditions as a result of the needs of the area. The structures that complete rural life are fountains, barns, mosques, granaries, serens (bee house), chicken coops, cemeteries, and streets. All these structures together create a rural structure culture with factors such as climate, vegetation, and geography. This culture is shaped in line with the needs of its users who also participate in the construction phase. The subject of this research focuses on the components of the rural structure culture of Hasdere Village in the Gazipaşa District of the Antalya Province. The elements that constitute the rural structure culture of Hasdere Village (the first settlement of Gazipaşa) were examined and the effects of the relationship between nature and the environment on the settlement as well as its architectural structuring are discussed in this study. The rural structure components that were selected from this settlement—which has a scattered settlement structuring due to its location on sloping lands without a clear center—have been evaluated in the context of environmental and cultural relationships. By preserving and documenting the original architectural works of the local people in terms of both form and function, the purpose of this study is to support the cultural heritage and traditions so they are able to be transferred to future generations

Anahtar Kelimeler

Rural Architecture, Gazipaşa, Structure, Structure Culture, Hasdere

GAZİPAŞA HASDERE KÖYÜ’NDE KIRSAL YAPI KÜLTÜRÜ

Öz

İhtiyaçlar sonucunda yerel malzeme ve geleneklerle ortaya çıkan “kırsal mimarlık” tanımlamasında yalnızca “konut” ları düşünmek yetersiz kalacaktır. Çeşme, ahır, cami, tahıl ambarları, serenler, kümes, mezarlık, sokak vb. yapı türleri de kırsal yaşantının tamamlayıcı unsurlarıdır. Tüm bu yapılar bir arada iklim, bitki örtüsü, coğrafya gibi etkenlerle birlikte kırsal yapı kültürünü oluştururlar. Bu kültürde ihtiyaçlar doğrultusunda ve olanaklar ölçüsünde tasarlanan bu yapıların kullanıcıları, genellikle yapım aşamasında da müdahil olan kişilerdir. Bu çalışmada Antalya İli Gazipaşa İlçesinin ilk yerleşmesi olan Hasdere Köyü’nde yer alan kırsal yapı kültürünü oluşturan öğeler incelenerek, doğa ve çevre ilişkisinin, yerleşim ve mimari yapılanma üzerindeki etkileri tartışılmıştır. Belli bir merkezi olmayan eğimli arazide konumlandığı için dağınık bir yapılaşma görülen yerleşimden seçilen kırsal yapı bileşenleri mekânsal ve kültürel ilişkiler bağlamında değerlendirilmiştir. Bu çalışma ile yerel halk tarafından üretilmiş özgün nitelikteki bu mimarlık eserlerinin hem biçimsel hem de fonksiyonel olarak korunup belgelenerek bu kültürel mirasın ve geleneklerinin gelecek kuşaklara aktarılmasına yardımcı olunacaktır

Anahtar Kelimeler

Kırsal Mimari, Gazipaşa, Yapı, Yapı Kültürü, Hasdere

Kaynakça

• Akış, A. 1995, Gazipaşa’nın İklimi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya..
• Antalya Valiliği İl Kültür ve Turizm ve Müdürlüğü, 2010, Dünden Bugüne ANTALYA, Antalya.
• Aran K. 2000, Barınaktan Öte Anadolu Kır Yapıları, İstanbul.
• Bektaş, C. 2001, Halk yapı sanatı, İstanbul.
• Çekül 2012, Anadolu’da Kırsal Mimarlık, Çekül Vakfı, İstanbul.
• Eldem S.H. 1954, Türk Evi Plan Tipleri, İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Pulhan Matbaası.
• Germen A. 1974, Yöre Mimarisi, Mimarlık Sayı 5 Mayıs 1974, pp. 3-9.
• Güngör, Ş. 2010, Gazipaşa İlçesi’nin (Antalya) Coğrafi Etüdü, Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Ortaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Anabilim Dalı, Coğrafya Öğretmenliği Bilim Dalı (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Konya.
• Hacıhamdioğlu T., 1997, Alanya Ağzında Kullanılan Kelimeler, Alanya Tarih ve Kültür Seminerleri III, 1996–1197–1998–1999–2001, ALSAV, Alanya, 2004 ss. 127-146.
• Kavas, K.R. 2011. Alanya Alanya-İncirkırı Geleneksel Kırsal Mimarisinde Doğa-kültür ilişkisi, Zeitschriftfürdie Welt der Türken, Vol:3 No:1, 2011, 271-289.
• Koçak, E. C. 2017, Gazipaşa Hasdere Cami ve Türbesi Rölöve Raporu, Gazipaşa Belediyesi proje Arşivi, Antalya.
• Kunduracı O., 1998, Alanya Köy Evlerinden Örnekler, Alanya Tarih ve Kültür Seminerleri III, 1996–1197–1998–1999–2001, ALSAV, Alanya, 2004 ss. 345-355.
• Yıldız, A. 2009, Dünden Bugüne Gazipaşa Tarihi, Antalya.