Öz
Güney Kafkasya’nın en önemli kesimini oluşturan Orta Aras Havzası Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki Kars, Iğdır ve Doğubayazıt Ovasını kapsamakla birlikte Ermenistan’ın kuzeyi, kuzeybatısı ve güneyi, Nahcıvan ve Kuzeybatı İran’da havzaya dahil olmaktadır.
Orta Aras Havzası’nda önemli nekropol ve kurganlar dikkati çekmektedir. İnsan topluluklarının kökenleri ve gelişimleri hakkında bilgilenmenin ve onları anlamanın, insanlığın kültürel ve sosyal köklerini tanımak bakımından çok önemlidir. Arkeolojik miras, geçmişteki insan faaliyetlerinin esas belgesini oluşturmaktadır.
Havzanın Iğdır ve Doğubeyazıt Bozkurt ve Kaluz kurganları, Diyadin Günbuldu (Meya) Köyü Selçuklu ve Hıristiyan mezarlıkları ve kurganları oldukça önemlidir. Arkeolojik yüzey araştırmalarında birkaç kurgan ve mezarlığın Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurullarına tescil başvuruları yapılmıştır. Birçoğu Orta Aras Havzasında yeni keşfedilen arkeolojik yerlerin hızlı, tahribatsız, ekonomik ve kısa zamanda korumaya alınmasında arkeojeofizik çalışmalar önemli katkılar sağlayacaktır.
Anahtar Kelimeler
Orta Aras Havzası Arkeolojik Miras Arkeojeofizik Kurgan Mezarlık
Teşekkür
Ağrı ve Iğdır İllerinde 2020 yılı Yüzey araştırması başkanı Dr. Öğr. Üyesi Ayhan YARDIMCIEL ve Ekip üyelerine, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’ne Teşekkür ederim.
Kaynakça
- Belli, O. 2007. “Kars Bölgesi’nde Keşfedilen Tarih Öncesi Döneme Ait Kayaüstü Resimleri”, II. Kent Kurultayı, Kars Belediyesi Kültür Yayınları yayın no: 21, 30-37.
- Belli, O. 2013. “Doğu Anadolu’nun En Önemli Kültür Irmağı: Aras” I. Uluslar Arası Aras Havzası Sempozyumu, İstanbul, 80-94.
- Bingöl, A. 2003. En Eski Çağlardan Urartu’nun Yıkılışına Kadar Kars ve Çevresi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Basılmamış Dr. Tezi), Erzurum.
- Ceylan, A. 2001. Sarıkamış Tarihi ve Arkeolojik Araştırmalar, Atatürk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Yayınları Erzurum.
- Ceylan, A. 2008. Doğu Anadolu Araştırmaları, Erzurum- Erzincan- Kars- Iğdır (1998-2008), Güneş Vakfı Yayınları, Erzurum.
- Chardin, J. 2014. Chardin Seyahatnamesi, Çev. Ayşe Meral, Kitap Yayınevi, İstanbul.
- HERODOTOS, Herodot Tarihi, Çev. Müntekim Ökmen, Remzi Kitabevi, Ġstanbul.
- Işıklı M. 2001. Doğu Anadolu Erken Transkafkasya Kültürü, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
- Özfırat, A. 2003. “2002 Yılı Van, Ağrı ve Iğdır İlleri Yüzey Araştırması”, 21. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara, 15-32.
- Özfırat, A. – Marro, C. 2007. “2004 Yılı Van, Ağrı ve Iğdır İlleri Yüzey Araştırması”, Türk Arkeoloji ve Etroğrafya Dergisi, Sayı 7, 1-20.
- Topaloğlu, Y. 2011 “Iğdır Bölgesinde Tunç Çağı Yerleşmeleri”, Özsait Armağanı, Mehmet ve Nesrin Özsait Onuruna Sunulan Makaleler, Studies Presendet to Mehmet and Nesrin Özsait, Zero Prodüksiyon Kitap Yayın Dağıtım, Antalya, 397-410.
- Tuncel, M.1991: “Aras”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 3, 332-334.
- Tüysüz, C. 2014. Orta Aras Havzasında Bulunan Ortaçağ Kaleleri, Sonçağ Yayıncılık, Ankara.
- Yardımcıel, A. – Ablak, Ş. 2014. “Kars Müzesi’nden Bir Grup Son Tunç Çağı Seramiğinin Değerlendirilmesi”, Selevcıa Ad Calycadnvm Sayı IV, Olba Kazısı Serisi, 165-175.
- Yardımcıel, A. 2014. Orta Aras Havzası’nın Tarihi ve kültürel Zenginliği. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Number 14, Sonbahar Autumn 2014, 121-128 DOI:10.9775/kausbed.2014.017.
- Yardımcıel, A. ve Gizlenci, E., 2017. Orta Aras Havzası’nda Bir Orta Tunc Cağı Kalesi: Çalıgüney. Seleucia, Sayı 7, ss.397-409.
- Yardımcıel, A. 2018. Iğdır’da Bir Orta Tunç Çağı Kompleksi Aşağı Erhacı Yerleşimi ve Kalesi. Seleucia, Sayı 8, ss. 123-138.
THE IMPORTANCE OF ARCHAEOGEOPHICAL RESEARCH IN WORKS ON THE CONSERVATION OF ARCHAEOLOGICAL HERITAGE IN THE MIDDLE ARAS BASIN
Öz
Kaynakça
- Belli, O. 2007. “Kars Bölgesi’nde Keşfedilen Tarih Öncesi Döneme Ait Kayaüstü Resimleri”, II. Kent Kurultayı, Kars Belediyesi Kültür Yayınları yayın no: 21, 30-37.
- Belli, O. 2013. “Doğu Anadolu’nun En Önemli Kültür Irmağı: Aras” I. Uluslar Arası Aras Havzası Sempozyumu, İstanbul, 80-94.
- Bingöl, A. 2003. En Eski Çağlardan Urartu’nun Yıkılışına Kadar Kars ve Çevresi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Basılmamış Dr. Tezi), Erzurum.
- Ceylan, A. 2001. Sarıkamış Tarihi ve Arkeolojik Araştırmalar, Atatürk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Yayınları Erzurum.
- Ceylan, A. 2008. Doğu Anadolu Araştırmaları, Erzurum- Erzincan- Kars- Iğdır (1998-2008), Güneş Vakfı Yayınları, Erzurum.
- Chardin, J. 2014. Chardin Seyahatnamesi, Çev. Ayşe Meral, Kitap Yayınevi, İstanbul.
- HERODOTOS, Herodot Tarihi, Çev. Müntekim Ökmen, Remzi Kitabevi, Ġstanbul.
- Işıklı M. 2001. Doğu Anadolu Erken Transkafkasya Kültürü, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
- Özfırat, A. 2003. “2002 Yılı Van, Ağrı ve Iğdır İlleri Yüzey Araştırması”, 21. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara, 15-32.
- Özfırat, A. – Marro, C. 2007. “2004 Yılı Van, Ağrı ve Iğdır İlleri Yüzey Araştırması”, Türk Arkeoloji ve Etroğrafya Dergisi, Sayı 7, 1-20.
- Topaloğlu, Y. 2011 “Iğdır Bölgesinde Tunç Çağı Yerleşmeleri”, Özsait Armağanı, Mehmet ve Nesrin Özsait Onuruna Sunulan Makaleler, Studies Presendet to Mehmet and Nesrin Özsait, Zero Prodüksiyon Kitap Yayın Dağıtım, Antalya, 397-410.
- Tuncel, M.1991: “Aras”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 3, 332-334.
- Tüysüz, C. 2014. Orta Aras Havzasında Bulunan Ortaçağ Kaleleri, Sonçağ Yayıncılık, Ankara.
- Yardımcıel, A. – Ablak, Ş. 2014. “Kars Müzesi’nden Bir Grup Son Tunç Çağı Seramiğinin Değerlendirilmesi”, Selevcıa Ad Calycadnvm Sayı IV, Olba Kazısı Serisi, 165-175.
- Yardımcıel, A. 2014. Orta Aras Havzası’nın Tarihi ve kültürel Zenginliği. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Number 14, Sonbahar Autumn 2014, 121-128 DOI:10.9775/kausbed.2014.017.
- Yardımcıel, A. ve Gizlenci, E., 2017. Orta Aras Havzası’nda Bir Orta Tunc Cağı Kalesi: Çalıgüney. Seleucia, Sayı 7, ss.397-409.
- Yardımcıel, A. 2018. Iğdır’da Bir Orta Tunç Çağı Kompleksi Aşağı Erhacı Yerleşimi ve Kalesi. Seleucia, Sayı 8, ss. 123-138.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Arkeoloji |
| Bölüm | MAKALELER / ARTICLES |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 26 Şubat 2022 |
| Gönderilme Tarihi | 31 Aralık 2021 |
| Kabul Tarihi | 9 Şubat 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 1 Sayı: Özel Sayı-The Special Issue (Orta Aras Havzası/The Middle Aras Basin) |
Tarihi aydınlatabilmek ümidi ile...
.................AMİSOS.................