ORIENTATION IN ANATOLIAN ANCIENT STADIONS

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 13, 368 - 377, 26.12.2022

Ece Çoksolmaz

https://doi.org/10.48122/amisos.1191675

Öz

ANADOLU ANTİK STADYUMLARINDA YÖNLENDİRME

Öz

Antik stadyumların ilk örneği Olympia Stadyumudur. Bu stadyumun yönlendirilmesine, stadyumun kutsal alanda yer alması ve atletlerin batıya doğru koşması etki etmiştir. Anadolu’daki antik stadyumların yönlendirilmelerine etkileyen sebepler iki başlık altında incelenmiştir. Bu nedenleri kutsallık ve yarışmaların durumu, topoğrafya ve iklim koşulları oluşturmaktadır. Antik stadyuma yön veren kutsal etkenlerin erken dönemde daha baskın olduğu görülmektedir ve Roma Dönemi’nde ise stadyuma yön veren etkenlerin değiştiği tespit edilmiştir. Anadolu’da antik stadyumların yönlendirilmelerinin ana nedeni topografyaya bağlıdır. Topografik unsura iklim koşulları da eşlik etmektedir. Yarışmaların ve seyircilerin iklim koşullarından etkilenmemesi esas alınmıştır. Yapıların topografya ve iklime göre yönünde sapmalar mevcuttur. Antik Yunan geleneği olduğu düşünülen doğu – batı uzantılı stadyum Anadolu’da az sayıdadır. Kuzey – güney yönde bulunan stadyum sayısı da azdır. Genel olarak stadyumların kuzeydoğu- güneybatı ya da kuzeybatı – güneydoğu aksında uzandığı görülmektedir. Bu çalışmada Anadolu’daki antik stadyumların yönlendirilmelerine etki eden nedenler, örnekler ile incelenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Antik stadyum, Anadolu, yön, yönlendirme, Hellenistik Dönem, Roma Dönemi, Antik stadyum, Anadolu, yön, yönlendirme, Hellenistik Dönem, Roma Dönemi

Kaynakça

• Aksungur, K.M., Kurban, M. ve Filik, Ü. B. 2013, “Türkiye’nin Farklı Bölgelerindeki Güneş Işınım Verilerinin Analizi ve Değerlendirilmesi”, Enerji Verimliliği ve Kalitesi Sempozyumu.
• Bingöl, O. 2007, Menderes Magnesiası, İstanbul.
• Bayburtluoğlu, C. 2003, Yüksek Kayalığın Yanındaki Yer Arykanda, İstanbul, 106-110.
• Demirel, M. 2020, “Antalya Müze Müdürlüğü Başkanlığında Perge Antik Kenti 2018 Yılı Kazıları”, 41. Kazı Sonuçları Toplantısı (3), 423-443.
• Diest, W. V. 1913, Nysa Ad Meandrum, Nach Forschungen und Aufnahmen in den Jahren 1907 und 1909, Berlin.
• Dökü, E. ve Kaya, M. C. 2013, “The Architecture and Function of The Stadium of Kibyra”, Adalya XVI, 177- 203.
• Gerkan, A. V. 1924, Das Stadion, Milet Band II, Jahrbuch für Kunstwissenschaft, (1924/1925), Berlin.
• Gough, M. 1952, “Anazarbus”, Anatololian Studies. Vol 2. British Institute at Ankara, 85-150.
• İlhan, N. 1996, Anadolu Stadionları Tarihsel Gelişmesi İçinde Karşılaştırmalı Bir Mimari Araştırma, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul.
• Kiuri, M. 2015, The Stadium Of Olympia, Olympic Values: Respect For Diversity, International Olympic Academy, 54th International Session For Young Participants, Ancient Olympia Olympıc Values: Respect For Diversity, 1-9.
• Korkut, T. 2016, “Tlos 2014 Kazı Etkinlikleri”, 37. Kazı Sonuçları Toplantısı (1), 399 – 417.
• Krinzinger, F. 1968, Untersuchungen zur Entwicklunggeschicthe des griechischen Stadions. Leopold Franzens Universität İnnsbruck.
• Lanckoronski, K. G. V. 2005, Pampyhylia ve Pisidia Kentleri. Pamphylia I. Cilt, (Çev: S. Bulgurlu Gün), İstanbul.
• Lanckoronski, K. G. V. 2015, Pamphylia ve Pisidia Kentleri, Pisidia, 2. Cilt, (Çev: S. Bulgurlu Gün), İstanbul.
• Machatschek, A. 1977, “Baugeschichtliche Forschungen In Selge (Pisidien), Forschungen und Berichte”, Bd. 18, Archäologische Beiträge, 177-185.
• Mechikoff, R., Rieger, B. ve Trakadas, A. 2011, “Alexandria Troas Stadium Survey: Report on The First Campaign”, Studien zum antiken Kleinasien VII, Bonn, 181-19.
• Niewöhner, P. 2016, Miletos/Balat, Arkaik’ten Osmanlı Dönemine kadar, Kent Planlaması ve Anıtlar, İstanbul.
• Özdizbay, A. 2008, Perge’nin MS 1. ve 2. Yüzyıllarda Gelişimi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul.
• Öztaner, S. H. 2018, “Nysa Antik Kenti Şehir Planlaması”, II. Uluslararası Şehir, Çevre ve Sağlık Kongresi Tam Metinler Kitabı, Nevşehir, 923-930.
• Poblome, J. ve Hacıgüzeller, P. 2020, “Sagalassos Antik Kentinde 2018 Yılı Kazı, Restorasyon ve Malzeme Çalışmaları”, 41. Kazı Sonuçları Toplantsı (2), 625 – 645.
• Rodgers, N. 2015, Antik Yunan, (Çev: Ü. E. Uysal), İstanbul.
• Saltuk, S. 1997, Arkeoloji Sözlüğü, İstanbul.
• Tomlinson, A. 2003, Yunan Mimarlığı, (Çev: R. Akbulut), İstanbul.
• Uzunaslan, A. 1998, Antik Helenlerde Bedensel Agonlar, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
• Uzunaslan, A. 2010, “Mimari Tipoloji ve Fonksiyon Açısından Aphrodisias Stadyumu”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (21),11- 42.
• Vitruvius, Mimarlık Üzerine On Kitap, (Çev: S. Güven), 2015.
• Yüksel. E ve Yüksel. A. 2014, Adana İli Karataş İlçesi Dörtdirekli Mevkii – Magarsus Antik Kenti, I ve III. Derece Arkeolojik Sit Alanları Koruma Amaçlı İmar Planları Revizyonu ve Kentsel Tasarım Projesi Araştırma Raporları, Arkeoloji Raporu, Adana.
• Weiler, I. 1981, Der Sport Bei Den Völkern Der Alten Welt: Eine Eittführung, Wissenschaftliche Buchgesellschaft.
• Welch, K. 1998, “The Stadium at Aphrodisias”, American Journal of Archaeology, Vol. 102, No:3, Archaeological Institute of America, 547-569.
• Wycherley, R. E. 2011; Antik Çağda Kentler Nasıl Kuruldu, (Çev: N. Nirven ve N. Başgelen), İstanbul.