SEYİTÖMER HÖYÜK EARLY BRONZE AGE CLAY BRUSH HANDLES

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 13, 378 - 392, 26.12.2022

Asuman Kapuci

https://doi.org/10.48122/amisos.1210237

Öz

Abstract
Seyitömer Höyük, located in Central Western Anatolia, emphasises the station settlement model, which is a transitional location in terms of geography and cultural-commercial relations via intensity of production both with its architectural structure template and material culture elements and in the 3rd millennium BC. Considering the lack of a detailed study on other samples of this archaeological find group in Anatolia, the evaluation of the clay brush handles belonging to the Early Bronze Age II and Early Bronze Age III levels that was found at Seyitömer Höyük can be considered as a unique study. The Seyitömer Höyük brush handles, which constitute the subject of this study, are the samples found in Levels V and VI. Various evaluations have been carried out on this group of finds in line with their typological classification, spatial context analysis and intended use. Seyitömer Höyük brush handles are typologically represented by three types. In the spatial context analysis, the necessity of evaluating the brush handles together with a finds package and therefore the association of finds within the sites has been taken into consideration. Thanks to the analyses carried out on this group of finds, the deficiency in the literature regarding to the intended use of the brush handles was tried to be overcome. Finally, analogical analyses of clay brush handles have been carried out in order to make comparisons with other examples in Anatolia, and thus to reveal the harmony or differences of the brushes among the material culture items of Seyitömer Höyük with other settlements. Initially, as a result of the comparative analysis, it can be observed that the brush handles from Seyitömer Höyük are similar in form and find context to the brush handles found in Western Anatolia. Secondly, the existence of common similarities with examples from regions other than Western Anatolia is also revealed. In this context, it is thought that the evaluation of the brush handles will contribute to the understanding of Seyitömer Höyük's cultural ties with the region and more distant regions.

Anahtar Kelimeler

Seyitömer Höyük, Western Anatolia, Early Bronze Age, Clay Brush Handles, Weaving, Workshop

SEYİTÖMER HÖYÜK ERKEN TUNÇ ÇAĞI KİL FIRÇALARI

Öz

İçbatı Anadolu’da yer alan Seyitömer Höyük, M.Ö. 3. binyılda hem mimari yapı şablonu hem de materyal kültür öğeleri ile bulunduğu coğrafya ve kültürel-ticari ilişkiler anlamında geçiş konumundaki istasyon yerleşim modelini üretim yoğunluğu ile vurgulamaktadır. Seyitömer Höyük’de tespit edilen Erken Tunç Çağ II ve Erken Tunç Çağ III tabakalarına ait olan kil fırçaların değerlendirilmesi, bu buluntu grubuna ait Anadolu’daki diğer örnekler ile ilgili ayrıntılı bir çalışmanın eksikliği göz önüne alındığında özgün bir çalışma olarak görülebilir. Konumuzu oluşturan Seyitömer Höyük fırçaları V ve VI. tabakalarda tespit edilen örneklerdir. Söz konusu buluntu grubu üzerine, tipolojik sınıflandırma, mekânsal bağlam analizi ve kullanım amaçları doğrultusunda çeşitli değerlendirmeler gerçekleştirilmiştir. Seyitömer Höyük fırçalarının tipolojik olarak üç tip ile temsil edildiği görülmektedir. Mekânsal bağlam analizinde, fırçaların bir buluntu paketi ile birlikte değerlendirilmesi gerekliliği ve dolayısıyla mekanlar içindeki buluntu birlikteliği göz önünde bulundurulmuştur. Bu buluntu grubu üzerinde yapılan analiz sayesinde fırçaların kullanım amacı sorunsalı ile ilgili literatürdeki eksiklik giderilmeye çalışılmıştır. Son olarak da kil fırçaların analojik analizi ile Anadolu’daki diğer örnekler kapsamında karşılaştırmalar yapılmış, dolayısıyla Seyitömer Höyük materyal kültür öğeleri arasındaki fırçaların diğer yerleşimler ile olan uyumun veya farklılıkların ortaya konulması sağlanmıştır. Yapılan karşılaştırmalı analiz sonucunda Seyitömer Höyük fırçalarının, birincil olarak Batı Anadolu’da bulunan fırçalar ile form ve buluntu bağlamı ile benzer özellikler gösterdiği görülmektedir. İkincil olarak ise Batı Anadolu dışındaki bölgelerdeki örnekler ile de ortak benzerlik unsurlarının varlığı ortaya koyulmuştur. Bu bağlamda, fırçaların değerlendirilmesinin Seyitömer Höyük’ün bölgesel ve daha uzak bölgeler ile olan kültürel bağlarının anlaşılmasına katkıda bulunacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Batı Anadolu, Erken Tunç Çağ, Seyitömer Höyük, Kil Fırçalar, Dokuma, Atölye, Western Anatolia, Early Bronze Age, Clay Brush Handles, Weaving, Workshop

Kaynakça

• Alkım, U. B.-Alkım, H.-Bilgi Ö. 1988, İkiztepe I. Birinci ve İkinci Dönem Kazıları (1974-1975), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• Alkım, U. B.-Alkım, H.-Bilgi Ö. 2003, İkiztepe II. Üçüncü, Dördüncü, Beşinci, Altıncı, Yedinci Dönem Kazıları (1976-1980), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• Aydın, N. 1991, “Seyitömer Höyük Kurtarma Kazısı 1989”, I. Müze Kurtarma Kazıları Semineri, Ankara, 191-204.
• Baykal-Seeher, A.-Obladen-Kauder J. 1996, Demicihüyük IV, Verlag Philipp Von Zabern, Mainz.
• Bilgen, A. N. 2008, “Yeni Dönem Seyitömer Höyük Kazıları”, Aykut Çınaroğlu’na Armağan, (Eds. D. Çelik-E. Genç), Ekin Basım Yayın, Ankara, 49-52.
• Bilgen, A. N.-Bilgen, Z.-Çırakoğlu, S. 2015, Erken Tunç Çağ Yerleşimi (V. Tabaka), Seyitömer Höyük I, (Ed. N. Bilgen), Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 119-186.
• Bilgen, A. N.-Kapuci A. 2019, Seyitömer Höyük II-Seyitömer Höyük Erken Tunç Çağ III Seramiği, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
• Blegen, C. W.-Caskey, J. L.-Rawson, M.-J. Sperling 1950, Troy I: The First and Second Settlements, Princeton.
• Blegen, C. W.-Caskey, J. L.-Rawson, M. 1951, Troy II: The Third, Fourth And Fifth Settlements, Princeton.
• Çevik, Ö.-Vuruşkan O. 2015, “Ulucak Höyük 2012-2013 Yılı Kazı Çalışmaları”, Kazı Sonuçları Toplantısı, 36/1, 583-600.
• Duru, R.-Umurtak G. 2010, “Bademağacı 2009 Yılı Kazıları”, Anmed, 8, 19-25.
• Goldman, H. 1956, Excavations at Gözlü Kule, Tarsus, Volume II-Plates, From the Neolithic Through the Bronze Age, Princeton, New Jersey.
• İlaslı, A. 1996, “Seyitömer Höyüğü 1993 Yılı Kurtarma Kazısı”, VI. Müze Kurtarma Kazıları Semineri, Didim, 1-20.
• Joukowsky, M. S. 1986, Prehistoric Aphrodisias I, Brown University, Belgium.
• Koerte, A. 1899, “Ein Altphrygischer Tumulus Bei Bos-Öjük (Lamunia)”, Athen, XXIV, 1-45.
• Koşay, H. Z. 1938, Alaca Höyük Hafriyatı. 1936’daki Çalışmalara ve Keşiflere Ait İlk Rapor, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• Osten, H. H. 1937, The Alishar Hüyük Seasons of 1930-32, Part I, The University Of Chicago Press, Chicago.
• Özdoğan, M.-Aytek, Ö.-Azeri, H.-Nergiz, Ş.-Özdoğan, Ö.-Schwarzberg, H.-Yumaklı H. 2017, “Kırklareli Höyüğü 2015 Yılı Çalışmaları”, Kazı Sonuçları Toplantısı, 38/3, 115-132.
• Özgüç, N. 1984, “1982 Acemhöyük Kazıları”, Kazı Sonuçları Toplantısı, 5, 109-110.
• Schliemann, H. 1881, Ilios, The City and Country The Trojans, New York. Talay, N. 2021, “2. Dönem Seyitömer Höyük Kazılarında Ele Geçmiş Olan Erken Tunç Çağı Dokuma Tezgâh Ağırlıkları”, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kütahya.
• Topbaş, A. 1992, “Kütahya Seyitömer Höyüğü 1990 Yılı Kurtarma Kazısı”, II. Müze Kurtarma Kazıları Semineri, Ankara, 11-34.
• Topbaş, A. 1993, “Seyitömer Höyüğü 1991 Yılı Kurtarma Kazısı”, III. Müze Kurtarma Kazıları Semineri, Efes, 1-30.
• Topbaş, A. 1994, “Seyitömer Höyüğü 1992 Yılı Kurtarma Kazısı”, IV. Müze Kurtarma Kazıları Semineri, Marmaris, 297-310.
• Ünan, S.-Ünan, N.-Bilgiç, H.-Andaç, M. 2021, “Seyitömer Höyük Kurtarma Kazısı 2020 Yılı Çalışmaları”, Kütahya Arkeoloji, Sanat Tarihi ve Tarih Çalışmaları, Kütahya Müzesi 2020 Yıllığı, (Ed. S. Ünan), Bilgin Kültür Sanat Yayınları, Ankara, 1-18.
• Warner, J. L. 1994, Elmalı-Karataş II. The Early Bronze Age Village of Karataş, Bryn Mawr College.
• Yaylalı, S.-Akkan Y.-Tütüncüler Bircan, Ö.-Erdan, E. 2018, “Çakırtepe-Küçüktepe Höyük 2015-2016 Çalışmaları”, Kazı Sonuçları Toplantısı, 39/1, 113-132.