ANADOLU'DA TİCARETİN SİMGESİ DAMGA MÜHÜRLER: ÇİĞDEMTEPE ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 15, 225 - 239, 28.12.2023

Çağatay Yücel , Erman Akyüz

https://doi.org/10.48122/amisos.1334790

Öz

Damga mühürler, Geç Neolitik Dönem ile birlikte ortaya çıkmış, çağının önemli ticaret sembolleridir. İlk çıktıkları dönemden daha sonraki dönemlere değin oldukça farklı çeşitlerde örnekleri vardır. Damga mühürler Anadolu’nun hemen her bölgesinde ele geçmiştir. Baskı yerlerinde farklı biçimlerde resim, sembol, geometrik işaretler vb. gibi kazıma desenler vardır. Bu çalışmada 2021 yılında Çiğdemtepe Höyük kazısında bulunan Erken Tunç Çağı Dönemine ait 1 adet damga mühür incelenecektir. MÖ 3. binyıla ait olan bu damga mühür, Çiğdemtepe Höyük’ün Doğu Anadolu arkeolojisindeki yeri ve önemini ortaya koymaktadır. Çiğdemtepe'deki kazı çalışmaları, geniş kapsamlı yönetim uygulamalarıyla birlikte Geç Kalkolitik-Erken Tunç Çağ (ETÇ) yerleşim evresini ortaya çıkarmıştır. Bu makalede, yerel Anadolu Geç Kalkolitik-ETÇ araç ve uygulamalarının uzun vadeli gelişimi özetlenmiştir. Çiğdemtepe’den gelen arkeolojik kanıtların yakın kronolojik kontrolü, Yumuktepe, Karahöyük ve Yassıtepe, Bademağacı, Küllüoba gibi diğer anahtar yerleşimlerin göreli tarihlendirme yöntemlerini daha da iyileştirmemize olanak sağlamıştır. Aynı zamanda Çiğdemtepe’de bulunan damga mühür, bir tür yönetim veya bürokrasinin var olması gerektiği sonucuna varılmasını mümkün kılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çiğdemtepe Höyük, Erken Tunç Çağı, Damga Mühür, İdari Yönetim, Mülkiyet

Teşekkür

Bayburt Arkeoloji Müzesi personellerine teşekküre deriz.

Kaynakça

• Akyüz, E. 2022, Çiğdemtepe Höyüğü 2019-2020 Yılı Kazıları ve Erken Tunç Çağ Pişmiş Toprak Buluntuları, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzurum.
• Akyüz, E-Parlıtı, U. 2023, “Hearth Finds At Çiğdemtepe Mound”, A Reflection of the Past and a Glimpse to the Future: Religion and Ritual in Anatolian Archaeology, (Ed. U. Parlıtı), Kabalcı Yayıncılık, İstanbul, 103-124,
• Collon, D. 1987, First Impressions Cylinder Seals in the Ancient Near East, British Museum Publications, London.