BULAKBAŞI 8 YERLEŞMESİ VE KURGANLARI

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 17, 121 - 128, 28.12.2024

Ayhan Yardimciel , Hüseyin Metin , Duygu Durmuş

https://doi.org/10.48122/amisos.1576688

Öz

Bulakbaşı 8 Yerleşmesi olarak adlandırılan merkez, Iğdır’ın Karakoyunlu ilçesine bağlı Yazlık ve İslamköy köylerinin arasında bulunan düşük rakımlı bir lav tepesi üzerinde bulunmaktadır. Yerleşmeye ait olan kurganlar ile birlikte yerleşim oldukça geniş bir alana yayılmıştır. Savunma duvarlı yerleşim yerinin kurgan alanı, yerleşmenin güneyinde bulunmaktadır. Burada yapılan çalışmada 44 kurgan tespit edilmiştir. Bu kurganların 20 tanesinde ölçü alma işlemi yapılmıştır. Kurganların çapları değişiklik göstermekle birlikte ortalama 5-15 metre aralığında değişmektedir. Kurgan bölgesinde defineciler tarafından yapılan kaçak kazılarla etrafa saçılmış seramik parçaları Protohistorik Demir Devri Kültürü Erikua’ya işaret etmektedir. Bu seramikler koyu yüzlü yivli, derin kıvrımlı yivli ve ip tutamaklı yivli çanak ve çömlek parçalarına aittirler. Burada tespit edilen seramik tipolojisi Bulakbaşı 8 yerleşmesi ile bire bir uyumludur. Savunma duvarlı bu yerleşim yerinin mimarisi Protohistorik Demir Devri başlangıcına tarihlenmiştir. Ancak seramik buluntuları açısından yerleşim yerinin ilk olarak Orta Tunç Devri’nde kullanıldığı anlaşılmaktadır. Orta Tunç Devri’ne tarihlenen monokrom Aras Boyalıları bu yerleşim yerinde 7 parça olarak tespit edilmiştir. Bu yerleşim yerinin Bulakbaşı Sulak Alanı ile Karasu’ya Deresi’ne ve aynı zamanda kaynak suya olan yakınlığı bölgenin Orta Tunç Devri’nde başlayan yerleşiminin Protohistorik Demir Devri’nde da kullanıldığını göstermektedir. Yerleşmenin Orta Demir Devri’ne tarihlenen Urartu Krallığı zamanında kullanıldığına dair mimari ya da seramik bilgisine ulaşılamamıştır. Bilindiği üzere Urartu Krallığı fethettiği bölgelerdeki yerleşim yerlerini tahrip ederek kullanılmaz hale getirmektedir. Eğer tahrip edilen yerleşim yeri önemli bir konumdaysa buraya yakın bir alanda yeni bir yerleşim imar etmektedir. Bunun örnekleri Melekli, Karakoyunlu bölgelerinde olduğu gibi bu bölümde de görülmektedir. Bulakbaşı 8 Yerleşmesi olarak adlandırılan merkezin hemen batısında Bulakbaşı 7 Yerleşmesi ismi ile bir Urartu merkezi bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Iğdır, Protohistorik Demir Devri, Kurgan, Seramik, Yivli Çanak Çömlek

Etik Beyan

Makalemizde etik kural dışına çıkılmamıştır.

Destekleyen Kurum

Türk Tarih Kurumu, Kafkas Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatürlüğü

Teşekkür

Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü

BULAKBAŞI 8 SETTLEMENT AND ITS KURGANS

Öz

Kaynakça

• Doğan, A. - Gür, B. - Yardimciel, A. 2022, “Ağrı-Iğdır İlleri Orta ve Son Tunç Çağı Aras Boyalıları Kültürü Kale, Nekropol, Yerleşim Yeri ve Çanak Çömlekleri 2019-2020 Yılı Yüzey Araştırması”, 2019-2020 Yüzey Araştırmaları, 1, 229-244.
• Durmuş, D. 2022, “Karakoyunlu Erken Demir Çağı Şehri: Sur Duvarları”, Aras Havzası I, (Tarih, Coğrafya, Arkeoloji, Kültür ve Sanat), (Eds. Yardimciel, A.-Aydın, T.), Kabalcı Yayıncılık, 217-227
• Durukan, A. 2022, “Iğdır Bölgesi Orta Tunç Çağı Merkezleri”, Aras Havzası I, (Tarih, Coğrafya, Arkeoloji, Kültür ve Sanat), (Eds. Yardimciel, A.-Aydın, T.), Kabalcı Yayıncılık, 347-362.
• Gür, B. 2022, “Karasu-Aras Dağları’nın Güney Yamaçlarında Doğubayazıt Bölgesi Erken Demir Yerleşmeleri”, Amisos 1 Orta Aras Havzası Özel Sayısı, 28-36.