NATUFİAN KÜLTÜRÜ VE BU KÜLTÜRE AİT FİGÜRİN VE MASK ÖRNEKLERİ

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 18, 71 - 87, 28.06.2025

Bayram Kaçar

https://doi.org/10.48122/amisos.1653138

Öz

Öz
Levant Bölgesi, günümüzde ortalama 1100 km uzunluğunda ve 250-350 km'lik bir alanı kaplayan geniş bir bölgeyi ifade etmektedir. Türkiye'de bulunan Toros dağlarının güney yamacından başlayıp kuzeyde Sina Yarımadası'na kadar olan bölgeyi kapsamaktadır. Bu bölge, Güney Levant Bölgesi ve Kuzey Levant Bölgesi olarak ikiye ayrılmaktadır. Kuzey Levant Bölgesi Lübnan ve Suriye topraklarını, Güney Levant Bölgesi ise İsrail ve Ürdün topraklarını kapsamaktadır. Bölge topografik olarak, dar bir kıyısal alan, ortasında derin bir vadinin yer aldığı birbirine paralel iki dağ sırası ve doğuya doğru yönelen birçok vadinin kesiştiği doğuya bakan bir platoyu içermektedir. Epipaleolitik dönemin son evresini kapsayan Natufian Kültürü bu bölgede geniş bir coğrafyaya yayılmıştır. Kuzeyde Anadolu, doğuda ise Zagros bölgesini ve bu bölgelerde yer alan kültürleri derinden etkilemiştir. Bu kültürün izleri çevre bölgelerde Neolitik dönem öncesinde ve süresince izlenebilmektedir. Bu kültür ilk olarak, günümüzde Filistin sınırları içerisinde yer alan En-Natuf Vadisi'nde yapılan kazı çalışmalarında keşfedilmiş ve tanımlanmıştır. Levant Bölgesin'de yerleşik yaşama geçişin ilk izlerini taşımaktadır. Bu kültürün tanımlanmasında kullanılan kendisine ait taş teknolojileri mevcuttur. Bu çalışmada Natufian Kültürü yerleşimleri, dönem özellikleri ve özellikle figürinleri ele alınacaktır. Figürinlerin tipolojileri, bulundukları yerleşimler, özellikleri ve tanımlamaları değerlendirilecektir. Bu kapsamda, Levant Bölgesi'nde Paleolitik dönemden Neolitik döneme geçişte meydana gelen kültürel değişimlere ele alınacak ve bu değişimlerin hem Levant Bölgesi hem de çevresinde yer alan coğrafyaların Neolitik döneme geçişlerinde sahip olduğu öneme değinilecektir. Natufian Kültürü'nün anlaşılması Anadolu'da yer alan Epipaleolitik ve Neolitik yerleşimlerin daha iyi anlaşılmasında ve bu kültürlerin etkileşime geçtiği diğer kültürlerin tanımlanmasında da anahtar role sahiptir. Konu kapsamında kazı sonuç raporları, bulunan eserler ve yerleşimler dikkatle ele alınmıştır.
Anahtar Kelimeler: Natufian, Figürin, Levant Bölgesi, Epipaleolitik Dönem, Mask

Anahtar Kelimeler

Figürin , Levant Bölgesi , Epipaleolitik Dönem , Natufian , Mask

NATUFIAN CULTURE AND IT'S FIGURINES AND MASK EXAMPLES

Öz

Abstract
The Levant Region today refers to a large region with an average length of 1100 km and covering an area of 250-350 km. It covers the region starting from the southern slopes of the Taurus Mountains in Turkey and ending with the Sinai Peninsula in the north. It is divided into two parts: Southern Levant Region and Northern Levant Region. The Northern Levant Region covers the lands of Lebanon and Syria, and the Southern Levant Region covers the lands of Israel and Jordan. Topographically, the region includes a narrow coastal area, two parallel mountain ranges with a deep valley in the middle, and an east-facing plateau where many eastward-directing valleys intersect. The Natufian Culture, which covers the last phase of the Epipaleolithic period, spread over a wide geography in this region. It deeply affected Anatolia in the north and the Zagros region in the east and the cultures in these regions. Traces of this culture can be traced in the surrounding regions before and during the Neolithic period. This culture was first discovered and described during excavations in the En-Natuf Valley, which is located within the borders of Palestine today. It bears the first traces of the transition to settled life in the Levant Region. It has its own stone technologies used to define this culture. In this study, Natufian Culture settlements, period features and especially figurines will be discussed. The typologies of the figurines, their locations, their features and descriptions will be evaluated. In this context, the cultural changes that occurred in the transition from the Paleolithic period to the Neolithic period in the Levant Region will be touched upon, and the importance of these changes in the transition of both the Levant Region and the surrounding geographies to the Neolithic period will be emphasized. Understanding the Natufian Culture has a key role in better understanding the Epipaleolithic and Neolithic settlements in Anatolia and in identifying the other cultures with which these cultures interacted. Within the scope of the subject, excavation result reports, found artifacts and settlements were carefully discussed.

Anahtar Kelimeler

Natufian , Figurines , Levant Region , Epipaleolithic , Masks

Kaynakça

• Baysal, E. L. 2016, “Anadolu ve Levant Epi-paleolitiği Işığında Direkli Mağarası Kişisel Süs Eşyaları”, Anadolu / Anatolia, 42, 137-154.
• Belfer-Cohen, A. 1991, “The Natufian in the Levant”, Annual Review of Anthropology, 20, 167-186.