Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Kyzikos Sikkeleri Işığında Dionysos Kültü

Yıl 2024, Sayı: 4, 1 - 27, 30.09.2024

Evin Bilge

https://doi.org/10.5281/zenodo.13863064

Öz

Kyzikos antik kenti, Propontis’in (Marmara Denizi) güneyindeki Kapıdağı Yarımadası’nda yer almaktadır. Bu kent, Antik Dönem’de coğrafi konumunun avantajlarını ticari yönde değerlendirebilmiş Mysia coğrafyasının özellikle deniz ticaretini elinde tutan önemli bir bölgesidir. Kent, deniz ve kara ticaretinin de sayesinde ekonomik ve siyasi anlamda oldukça güçlü bir konuma gelmiştir. Kyzikos Kenti, Kyzikene adı verilen özgün bir grup sikke darp ettirmiştir. Sikke darbından sorumlu otoriteler, gerek Kyzikenelere gerekse diğer darp ettirilen sikkelere halkın değer verdiği veya gururlandığı kimi sembolleri yansıtmışlardır. Sikkelerden de görüldüğü üzere bölgeye, başta Zeus, Herakles, Apollon, Artemis, Hermes, Athena ve Persephone vb. gibi tanrı/tanrıçalara saygı gösterildiği politeist bir inanç sistemi hâkimdir. Bu kültlerin yanında önemli bir Dionysos kültünün varlığı gerek antik sikkeler gerekse arkeolojik ve epigrafik belgeler desteklemektedir. Kyzikos sikkelerindeki Dionysos kültüne dair sembollere Antik Dönem boyunca rastlanılmaktadır. Sikkelerde Dionysos’un bazen öz betimi bazen de kültüyle ilgili diğer semboller görülmektedir. Bu makalede Kyzikos sikkelerine yansıyan Tanrı Dionysos’un varlığı, kişiliği, mitolojisi, ikonografisi ve Kyzikoslular için önemi ile ilgili bir çalışma yapılmıştır. Tanrı Dionysos kültü ve kült sembollerinin betimlenmesi incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kyzikene Dionysos Kültü Dionysos İkonografisi Satyr Kyzikos sikkeleri

Kaynakça

  • Antik Kaynaklar
  • Aiskhylos (1968). Zincire vurulmuş Prometheus (Çev. A. Erhat & S. Eyüboğlu).
  • Aristophanes (2006). Acharnians of Aristophanes. Wentworth Press.
  • Diodorus (1970). Diodorus of Sicily in Twelve Volumes (Trans. C. H. Oldfather).
  • Euripides (2001). Bakkha'lar (Çev. G. Dilmen).
  • Herodotus (1991). Herodot Tarihi (M. Ökmen).
  • Ksenephon (1998). Anabasis – Onbinlerin Dönüşü (Çev. T. Gökçöl).
  • Pausanias (1935). Periegesis tes Hellados: Pausanias, Description of Greece.
  • Plato (1984). The Dialogues of Plato: The symposium. Vol II (Trans. R. E. Allen).
  • Pliny (1855). The Natural History of Pliny. Translated, with Copious Notes and Illustrations. By the Late John Bostock, M.D., F.R.S. and H. T. Riley, Esq., B.A., Late Scholar of Clare Hall, Cambridge.
  • Suetonius (2008). On İki Caesar’ın Yaşamı (Çev. F. Taletar – G. Özaktürk).
  • Strabo (1991). Strabon Çoğrafya, Anadolu: (kitap: XII, XIII, XIV) (Çev. A. Pekman).
  • Thukydides (1976). Peloponnesos Savaşı (Çev. T. Gökçel).
  • Modern Kaynaklar
  • Aktan, G. (2018). Çatalhöyük’te Çıkarılan Boğa Boynuzlarını Anlamlandırmada, Antik Dönem Mitolojilerindeki Boğa Figürü. İdil Dergisi, 7/50, 1221-1228.
  • Anabolu, M. (1997). Yunan-Roma Dönemi Anadolu Sanatında Boynuzlu Figürler. Belleten, LXI-1997, 33-36.
  • Aneziri, S. (2009). World travellers: the associations of Artists of Dionysus. In R. Hunter & I. Rutherford (Eds.), Wandering Poets in Ancient Greek Culture: Travel, Locality and Pan-Hellenism (pp. 217–236). chapter, Cambridge: Cambridge University Press.
  • Arlı, Y. (2019). Satyrlerin Nymphelerle İlişkisine Örneklemeler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, (12 – 63), 421-433.
  • Ашик, А. Б. (1849). Боспорское царство с его палеографическими и надгробными памятниками, расписными вазами, планами, картами и видами: В 3 т. - Одесса: Типография Т. Неймана и Ко.
  • Baines, J. & Malek, J. (1986). Eski Mısır. Atlaslı Büyük Uygarlıklar Ansiklopedisi, C. II.
  • BMC Mysia. (1892). W. Wroth. A Catalogue of the Greek Coins in British Museum. Mysia. London.
  • BMC Pontos. (1889). W.Wroth. British Museum Catalogue of Greek Coins. Pontos, Paphlagonia, Bithynia, Kingdom of Bosphorus. London.
  • Boardman, J. (2003). Siyah Figürlü Atina Vazoları. Homer Kitabevi.
  • Boardman, J. (2014). Yunan Heykeli Geç Klasik Dönem. Homer Kitabevi.
  • Borrell, H. P. (1844). Unedited Autonomous and Imperial Greek Coins. The Numismatic Chronicle and Journal of the Numismatic Society, Vol. 6, 115-160.
  • Boyana, H. (2004). Priapos Kültü. Tarih Araştırmaları Dergisi, 23(35), 31-44.
  • Boyana, H. (2005). Arkadia Kökenli Keçi Tanrı Pan. Tarih Araştırmaları Dergisi, Cilt 24, Sayı 37,167-193.
  • Boysal, Y. (1967). Grek Klasik Devir Heykeltraşlığı (İÖ 5. ve 4. yüzyıllar).
  • Булатович, C. A. (1970). Клад Кизикинов Ие Ольии. In Sovetskaia Arkheologiia/ Soviet Archaeology (2), 222-224.
  • Can, Ş. (1970). Klasik Yunan Mitolojisi, İnkılap Kitabevi.
  • Cancik, H. & Schneider, H. (2004). Dionysos. Encyclopaedia of the Ancient World New Pauly, Volume 4. 496- 509.
  • Carpenter, T. (1993). Dionysian Imagery in Archaic Greek Art, London.
  • Carradice, I.-Price, M. (2000). Helen Dünyasında Sikke, (Çev. O.Tekin), Homer Kitabevi. Chulev, B. (2015). Ancient Macedonia Leivino Dionis The Macedonic God of Wine. Republic of Macedonia.
  • Clay, M. A. (1910). Kyzikos, Cambiridge.
  • Cole, S. G. (1984). The Social Function of Rituals of Maturation: The Koureion and the Arkteia. Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik, 55, 233-244.
  • Çakır, G. Ö. (2012). Binyılların Ağında Antik Ön Asya Grifonu: Kaynakları, Yayılımı ve Mitolojik Bağlantıları Hakkında Notlar. MSGSÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 5, 50 - 68.
  • Çakır, G. Ö. (2013). Küçük Asya Sikkeleri’nde Grifon Tipleri. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 3(2), 31-44.
  • Çetin, C. (2006). Anadolu’da Bereket Kültü ve Anadolu Türk Köylüsü Seyirlik Oyunlarına Yansımaları. DTCFD, 46, 1, 189-210.
  • Çoruh Kurt, H. (2016). Kyzikos Ve Karadeniz Kentleri Arasındaki Bağlantılar. 13. Uluslarası Türk Dünyası Kongresi Bildiriler Kitabı. İstanbul, 7-14.
  • Çoruh, H. (2017). Circulation of Kyzikos Coins: From Propontis to the South-Eastern Europe. International Numismatic Symposium Circulation of the Antique Coins in Southeastern Europe. Viminacium, Serbia.
  • Çoruh Kurt, H. (2020). Batı Anadolu’da Kavşak Noktası Bir Kent: Kyzikos. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 7 (51), 440-448.
  • Çoruh Kurt, H. (2023). Sikkeler Işığında Kyzikos’un Homonoia Anlaşmaları. International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 10(92), 500-515.
  • Demirtaş, N. (2014). İzmir (Smyrna) Agora Kazısı 2002-2003 Yılları Sikke Buluntuları. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 4(08), 111-138.
  • Doğan, A. (2017). MÖ V. Yüzyılda Pers-Hellen İlişkileri Bağlamında Hellespontos Bölgesi: Kyzikos Örneği. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Derneği, 18 (39), 1-21.
  • Doğan-Gürbüzer, E. (2022). Dionysus-Eros-Panther: A Terracotta Figurine Inscribed by Diphilos. Arkeoloji Dergisi, 2(29), 165-179. https://doi.org/10.51493/egearkeoloji.1101476
  • Dönmez Öztürk, F. (2006). Roma Çağı Küçükasya Kentleri Arasında Homonoia Anlaşmaları. Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
  • Eliade, M. (2003). Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi Taş Devrinden Eleusis Mysteria'larına.
  • Erdoğan, A & Arıcı S. (2018). Tripolis’de Bulunmuş Çocuk Dionysos Heykeli. OLBA XXVI, 2018, 285-304.
  • Erhat, A. (1989). Mitoloji Sözlüğü, Remzi Kitabevi.
  • Erpehlivan, H. (2019). Arkaik ve Klasik Dönem’de Propontis Çevresindeki Kültler ve Kutsal Alanlar, MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (19), 35-57.
  • Ertüzün, R. M. (1999). Kapıdağı Yarımadası ve Çevresindeki Adalar, Tarih ve Arkeolojisi Üzerine Araştırmalar.
  • Estin, C. & Laporte, H. (2002). Yunan ve Roma Mitolojisi, TUBİTAK.
  • Figueira, T. (1998). Electrum Mints. In The Power of Money: Coinage and Politics in the Athenian Empire. University of Pennsylvania Press., 92–109.
  • Frazer, J. G. (1991). Altın Dal Dinin ve Folklorun Kökleri, (çev. Mehmet H. Doğan), Payel Yayınevi, İstanbul.
  • Frolova, N. A. Smekolova T. N. & Djukov Y. L. (2007). Cyzicenes From The State Historical Museum, Moscow And The State Hermitage Collections, St. Petersburg. SNR(86), 5-22.
  • Ful, Ş. D. (2008). Yazıtlar Işığında Mysia Bölgesi Kültleri, (Tez No 254934) [Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi], Erzurum.
  • Gane, C. E. (2012). Composite Beings in Neo-Babylonian Art, UC Berkeley.
  • Graves, R. (2010). Yunan Mitleri, Say Yayınları.
  • Greenwell, W. (1887). The Electrum Coinage of Kyzikos. The Numismatic Chronicle and Journal of the Numismatic Society, Third Series, vol. 7, 1-125.
  • Grimal, P. (1986). A Conside Dictionary of Classical Mythology. Padstow U.K.: T.J. Books.
  • Greenwell, W. (1887). The Electrum Coinage of Cyzicus. London: Rollin and Feuardent.
  • Greenwell, W., & Greenwell, C. (1890). On A Find of Archaic Greek Coins, Principally of The Islands of The Ægean Sea. The Numismatic Chronicle and Journal of the Numismatic Society 10, 13–19.
  • Gülsef, G. (2022). Myndos Asar Adası Sikke Buluntuları. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 11(4), 1821-1849.
  • Habetzeder, J. (2012). The impact of restoration The example of the dancing satyr in the Uffizi. Opuscula Annual of the Swedish Institutes at Athens and Rome. 133-163.
  • Habetzeder, J. (2021). The Invitation to the Dance. An Intertextual Reassessment. Opuscula Annual of the Swedish Institutes at Athens and Rome 14. 419-463.
  • Harl, K. W. (2001). Guide for Coins Commonly Found at Anatolian Excavations. İstanbul.
  • Hasluck F. W. (1906). Notes on Coin Collecting in Mysia. The Numismatic Chronicle and Journal of the Royal Numismatic Society, Fourth Series, Vol. 6, 26-36.
  • Hasluck, F.W. (1907). Inscriptions From The Kyzikos District. JHS 27, 61-67.
  • Head, B. V. (1911). Historia Numorum A manual of Greek Numismatic. New and Enlarged Edition. Oxford at the Clarendon Press.
  • IGCH, Morkholm, O. Thompson M. & Kraay, C. M. (1973). An Inventory of Greek Coin Hoards, American Numismatic Society (IGCH) 1.
  • Isler–Kerényi C. & Watson W. G. E. (2007). Dionysos in Archaic Greece: an Understanding Through İmages, Leiden: Brill.
  • İndirkaş, Z. (2012). Dionysos Tanrının Maskesi ya da Maskenin Tanrısı. Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölümü Dergisi, 0 (5), 61-70.
  • Imhoof-Blumer, F. (1890). Griechische Münzen: neue Beiträge und Untersuchungen. Jenkins, G. (1972). Ancient Greek Coins, G. P. Putnam's Sons.
  • Kalkan, H. & Deniz, Ö. (2021). Yılan Figürü ve Sembolizm. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 10 (3), 2328-2344.
  • Klein, W. (1909). Die Aufforderung zum Tanz. Eine wiedergewonnene Gruppe des antiken Rokoko, Zeitschrift für bildende Kunst 20, 101–108.
  • Koçak, M. (2016). Antakya’da “Dansa Davet”?: İki Heykel Başı Üzerine Düşünceler. OLB, XXIV. 323-340.
  • Koçak, A. N. & Usta Demirlikan, Y. (2015). Mit-Rituel Dünyasında ‘Teke’, 1. Teke Yöresi Sempozyumu Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi 04-06 Mart.
  • Koçhan, N. (2011). Kyzikos Tarihi ve Mimari Kalıntıları, Bursa.
  • Koçhan, N. (2014). Kyzikos, Hellespontus’da Bir Eyalet Merkezi. Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi (31), 69-91.
  • Kraay, C. M. (1976). Archaic and Classical Greek Coins. ‎ University of California Press.
  • Кравченко, A. A. (1969). Клад кизикских статеров из Одесской области. Sovetskaya Arkheologiya [SA]. Cilt 1, 274-277.
  • Kramer, S. N. (1999). Sümer Mitolojisi, (Çev. Hamide Koyukan), Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
  • Kretschmer, P. (1890). Semele und Dionysos, in: Aus der Anomia: archäologische Beiträge, Carl Robert zur Erinnerung an Berlin dargebracht. Berlin, 17–29.
  • Kurt, H. (2018). Batı Anadolu’da Pers Yönetimi ve Kyzikos. İçinde: VIII. Türk Tarih Kongresi Bildiri Kitabı 1., Türk Tarih Kurumu, 179-194.
  • Lenzen, V. (1946). The Figure of Dionysos on Siphnian Frieze, Berkely&Los Angeles.
  • Liewald, S. M. (2006). Die frühesten Typen der Elektronprägung von Kyziko, Schweizerische numismatische Rundschau (85), 5-17.
  • Lloyd, S. (1989). Türkiye’nin Tarihi, Bir Gezginin Gözüyle Anadolu (Çev: E. Varinlioğlu), TÜBİTAK, Ankara.
  • Mansel, A. M. (2014). Ege ve Yunan Tarihi. Türk Tarih Kurumu.
  • Marquardt, J. (1837). Kyzikos und sein Geibiet, Berlin.
  • Meral, K. & Has, A. C. (2017). Batı Anadolu Ticaretine Yön Veren Bir Liman: Kyzikos Antik Kenti Hytos Limanı, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, (38), 105-115.
  • Merker, I. L. (1960). The Silver Coinage Of Antigonos Gonatas and Antigonos Doson. Museum Notes. American Numismatic Society, 9, 39-52.
  • Moisil, C. (1923). Cyziceni. Cronica Numismatică Arheologică 4/2, 17-18.
  • Motor, H. (2010). Bursa, Balıkesir ve Bandırma Müzelerindeki Kyzikos Sikkeleri, (Tez No 294719) [Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi], Erzurum.
  • Mutlu, G. (2019). Antikçağ Kholkis’te Boğa Figürü. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi (41), 62-79.Nilsson, M. P. (1957). The Dionysiac Mysteries of the Hellenistic and Roman Age. New York.
  • Olszewski, E. (2019). Dionysus’s Enigmatic Thyrsus. Proceedings of the American Philosophical Society, 163(2), 153–173. http://www.jstor.org/stable/45380627
  • Öncü, F. (2018). MÖ 6. ve 5. yüzyıllarda Achaemenid/Pers İmparatorluğu Yönetiminde Anadolu'da Ekonomik Durum, (Tez No 526908) [Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi], Ankara.
  • Öncü, F. (2019). Persler /Akhaemenidler Dönemi’ndeki Bölgelerarası Ticari İlişkiler Bağlamında MÖ 6. ve 5. yüzyıl Sikke Defineleri, History Studies 11- 1, 225-249.
  • Öztürk, B. (2010). Yazıtlar Işığında Roma İmparatorluk Küçükasyası’ında Dionysos Kültü. Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
  • Parke, H. W. (1986). Festivals of the Athenians, London.
  • Parrot, A. (1937). Peintures du Palais de Mari, Syria Archéologie, Art et histoire 18 - 4.
  • Preda, C. (1966). Câteva tezaure monetare antice descoperite în regiunea București. Studii și Cercetări de Istorie Veche și Arheologie (SCIVA),.tom , 363-374.
  • Regling, K. (1931). Der griechische Goldschatz von Prinkipo. ZfN 41. 1-46 pdf & Tf.1-4.
  • Quandt, G. (1912). De Baccho ab Alexandri aetate in Asia Minore culto, Dissertationes Philologicae Halenses.
  • Otto, W. F. (1965). Dionysos. Mythos und Kultus, Indiana Universty Press.
  • Sacks, D., Murry O. & Bunson, B. (1997). A Dictionary of the Greek World. Oxford University Press, US.
  • Sevin, V. (1999). Yeni Assur Sanatı. Ankara: Türk Tarih Kurumu
  • Seyrig, H. (1969). Monnaies Hellénistiques. Revue numismatique, 6e série - Tome 11, 36-52
  • Sharpes, D. K. (2006). Sacred Bull and Holy Cow A Cultural Study of Civilization’s Most İmpotant Animal. Peter Lang.
  • Sifakis, G. M. (1965). Organization of Festivals and the Dionysiac Guilds, The Classical Quarterly 15- 2, 206-214.
  • Sina, A. (2015). Eskiçağda Atina’da Şenlikler. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1, 42-59.
  • Smith, R.R. R. (2013). Hellenistik Heykel. İstanbul.
  • SNG France (2001). Sylloge Nummorum Graecorum: Mysie, France 5. Bibliotheque Nationale & Numismatica Ars Classica, Paris.
  • Temur, A. (2014). Grek Sanatında Karışık Yaratıklar. Gece Kitaplığı.
  • Thompson, M. (1954). A Countermarked Hoard from Büyükçekmece. Museum Notes (American Numismatic Society), 6, 11–34. http://www.jstor.org/stable/43573325
  • Thompson, M., Morkholm, O. & Kraay, C. M. (1973). An Inventory of Greek Coin Hoards. New York.
  • Tripolitis, A. (2002). Religions of the Hellenistic-Roman Age.
  • Turcan, R. (1999). The Cult of Roman Empire, London.
  • Uncu, E. (2012). Demeter Kültünde Mezopotamyalı ve Anadolulu Unsurlar, History Studies, Volume 4/1, 529-545.
  • Versnel, H. S. (1990). Inconsistencies in Greek and Roman Religion. 1, Ter Unus: Isis, Dionysos, Hermes, Three Studies in Henotheism. Brill.
  • Weber, H. (1929). Descriptive Catalogue of The Collection of Greek Coins 1823-19l8 (The Weber Collection volume III part II). London.
  • Welch, Z. (2005). The Mosaic of Dionysos in the House of the Masks at Delos: iconographic ambiguity. Publications de l'École Française de Rome, 352-2. 941-950.
  • Whittall, J. (1884). Catalogue of the Whittall Collection of Greek Coins: Auction 10.
  • Yağız, O. (1998). Ainos Kazı Sikkeleri, (Tez No 92449) [İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Klasik Arkeoloji Bilim Dalı Doktora Tezi]. İstanbul.
  • Yücel, Ç. (2015). Dionysos Bayramları ve Şenlikleri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (4) 5, 151-164.

In the Light of Cyzicus Coins Dionysus’ Cult

Yıl 2024, Sayı: 4, 1 - 27, 30.09.2024

Evin Bilge

https://doi.org/10.5281/zenodo.13863064

Öz

Cyzicus is located on the Kapıdağı Peninsula in the south of the Propontis (Sea of Marmara). This city is an important region of the Ancient Mysia geography, which was able to evaluate the advantages of its geographical location in the commercial direction in the ancient period, especially holding the maritime trade. The city has become very strong economically and politically thanks to its sea and land trade. The City of Kyzikos minted a unique group of coins called Cyzikene. Authorities responsible for coin minting reflected some symbols on both the Kyzikenes and other minted coins that the people valued or were proud of. As can be seen from the coins, the region, especially Zeus, Heracles, Apollon, Artemis, Hermes, Athena and Persephone etc. There is a polytheistic belief system in which gods/goddesses are respected. In addition to these cults, the existence of an important Dionysian cult is supported by ancient coins as well as archaeological and epigraphic documents. Symbols of the cult of Dionysus on Kyzikos coins are encountered throughout the ancient period. Sometimes the self-description of Dionysus and sometimes other symbols related to his cult are seen on the coins. In this paper, a study has been made about the existence, personality, mythology, iconography and importance of the God Dionysus reflected on the Kyzikos coins. The cult of Dionysus and the depiction of cult symbols were examined.

Anahtar Kelimeler

Cult of Dionysus Dionysus Iconography Satyr Cyzicus coins Cyzicene

Kaynakça

  • Antik Kaynaklar
  • Aiskhylos (1968). Zincire vurulmuş Prometheus (Çev. A. Erhat & S. Eyüboğlu).
  • Aristophanes (2006). Acharnians of Aristophanes. Wentworth Press.
  • Diodorus (1970). Diodorus of Sicily in Twelve Volumes (Trans. C. H. Oldfather).
  • Euripides (2001). Bakkha'lar (Çev. G. Dilmen).
  • Herodotus (1991). Herodot Tarihi (M. Ökmen).
  • Ksenephon (1998). Anabasis – Onbinlerin Dönüşü (Çev. T. Gökçöl).
  • Pausanias (1935). Periegesis tes Hellados: Pausanias, Description of Greece.
  • Plato (1984). The Dialogues of Plato: The symposium. Vol II (Trans. R. E. Allen).
  • Pliny (1855). The Natural History of Pliny. Translated, with Copious Notes and Illustrations. By the Late John Bostock, M.D., F.R.S. and H. T. Riley, Esq., B.A., Late Scholar of Clare Hall, Cambridge.
  • Suetonius (2008). On İki Caesar’ın Yaşamı (Çev. F. Taletar – G. Özaktürk).
  • Strabo (1991). Strabon Çoğrafya, Anadolu: (kitap: XII, XIII, XIV) (Çev. A. Pekman).
  • Thukydides (1976). Peloponnesos Savaşı (Çev. T. Gökçel).
  • Modern Kaynaklar
  • Aktan, G. (2018). Çatalhöyük’te Çıkarılan Boğa Boynuzlarını Anlamlandırmada, Antik Dönem Mitolojilerindeki Boğa Figürü. İdil Dergisi, 7/50, 1221-1228.
  • Anabolu, M. (1997). Yunan-Roma Dönemi Anadolu Sanatında Boynuzlu Figürler. Belleten, LXI-1997, 33-36.
  • Aneziri, S. (2009). World travellers: the associations of Artists of Dionysus. In R. Hunter & I. Rutherford (Eds.), Wandering Poets in Ancient Greek Culture: Travel, Locality and Pan-Hellenism (pp. 217–236). chapter, Cambridge: Cambridge University Press.
  • Arlı, Y. (2019). Satyrlerin Nymphelerle İlişkisine Örneklemeler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, (12 – 63), 421-433.
  • Ашик, А. Б. (1849). Боспорское царство с его палеографическими и надгробными памятниками, расписными вазами, планами, картами и видами: В 3 т. - Одесса: Типография Т. Неймана и Ко.
  • Baines, J. & Malek, J. (1986). Eski Mısır. Atlaslı Büyük Uygarlıklar Ansiklopedisi, C. II.
  • BMC Mysia. (1892). W. Wroth. A Catalogue of the Greek Coins in British Museum. Mysia. London.
  • BMC Pontos. (1889). W.Wroth. British Museum Catalogue of Greek Coins. Pontos, Paphlagonia, Bithynia, Kingdom of Bosphorus. London.
  • Boardman, J. (2003). Siyah Figürlü Atina Vazoları. Homer Kitabevi.
  • Boardman, J. (2014). Yunan Heykeli Geç Klasik Dönem. Homer Kitabevi.
  • Borrell, H. P. (1844). Unedited Autonomous and Imperial Greek Coins. The Numismatic Chronicle and Journal of the Numismatic Society, Vol. 6, 115-160.
  • Boyana, H. (2004). Priapos Kültü. Tarih Araştırmaları Dergisi, 23(35), 31-44.
  • Boyana, H. (2005). Arkadia Kökenli Keçi Tanrı Pan. Tarih Araştırmaları Dergisi, Cilt 24, Sayı 37,167-193.
  • Boysal, Y. (1967). Grek Klasik Devir Heykeltraşlığı (İÖ 5. ve 4. yüzyıllar).
  • Булатович, C. A. (1970). Клад Кизикинов Ие Ольии. In Sovetskaia Arkheologiia/ Soviet Archaeology (2), 222-224.
  • Can, Ş. (1970). Klasik Yunan Mitolojisi, İnkılap Kitabevi.
  • Cancik, H. & Schneider, H. (2004). Dionysos. Encyclopaedia of the Ancient World New Pauly, Volume 4. 496- 509.
  • Carpenter, T. (1993). Dionysian Imagery in Archaic Greek Art, London.
  • Carradice, I.-Price, M. (2000). Helen Dünyasında Sikke, (Çev. O.Tekin), Homer Kitabevi. Chulev, B. (2015). Ancient Macedonia Leivino Dionis The Macedonic God of Wine. Republic of Macedonia.
  • Clay, M. A. (1910). Kyzikos, Cambiridge.
  • Cole, S. G. (1984). The Social Function of Rituals of Maturation: The Koureion and the Arkteia. Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik, 55, 233-244.
  • Çakır, G. Ö. (2012). Binyılların Ağında Antik Ön Asya Grifonu: Kaynakları, Yayılımı ve Mitolojik Bağlantıları Hakkında Notlar. MSGSÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 5, 50 - 68.
  • Çakır, G. Ö. (2013). Küçük Asya Sikkeleri’nde Grifon Tipleri. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 3(2), 31-44.
  • Çetin, C. (2006). Anadolu’da Bereket Kültü ve Anadolu Türk Köylüsü Seyirlik Oyunlarına Yansımaları. DTCFD, 46, 1, 189-210.
  • Çoruh Kurt, H. (2016). Kyzikos Ve Karadeniz Kentleri Arasındaki Bağlantılar. 13. Uluslarası Türk Dünyası Kongresi Bildiriler Kitabı. İstanbul, 7-14.
  • Çoruh, H. (2017). Circulation of Kyzikos Coins: From Propontis to the South-Eastern Europe. International Numismatic Symposium Circulation of the Antique Coins in Southeastern Europe. Viminacium, Serbia.
  • Çoruh Kurt, H. (2020). Batı Anadolu’da Kavşak Noktası Bir Kent: Kyzikos. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 7 (51), 440-448.
  • Çoruh Kurt, H. (2023). Sikkeler Işığında Kyzikos’un Homonoia Anlaşmaları. International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 10(92), 500-515.
  • Demirtaş, N. (2014). İzmir (Smyrna) Agora Kazısı 2002-2003 Yılları Sikke Buluntuları. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 4(08), 111-138.
  • Doğan, A. (2017). MÖ V. Yüzyılda Pers-Hellen İlişkileri Bağlamında Hellespontos Bölgesi: Kyzikos Örneği. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Derneği, 18 (39), 1-21.
  • Doğan-Gürbüzer, E. (2022). Dionysus-Eros-Panther: A Terracotta Figurine Inscribed by Diphilos. Arkeoloji Dergisi, 2(29), 165-179. https://doi.org/10.51493/egearkeoloji.1101476
  • Dönmez Öztürk, F. (2006). Roma Çağı Küçükasya Kentleri Arasında Homonoia Anlaşmaları. Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
  • Eliade, M. (2003). Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi Taş Devrinden Eleusis Mysteria'larına.
  • Erdoğan, A & Arıcı S. (2018). Tripolis’de Bulunmuş Çocuk Dionysos Heykeli. OLBA XXVI, 2018, 285-304.
  • Erhat, A. (1989). Mitoloji Sözlüğü, Remzi Kitabevi.
  • Erpehlivan, H. (2019). Arkaik ve Klasik Dönem’de Propontis Çevresindeki Kültler ve Kutsal Alanlar, MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (19), 35-57.
  • Ertüzün, R. M. (1999). Kapıdağı Yarımadası ve Çevresindeki Adalar, Tarih ve Arkeolojisi Üzerine Araştırmalar.
  • Estin, C. & Laporte, H. (2002). Yunan ve Roma Mitolojisi, TUBİTAK.
  • Figueira, T. (1998). Electrum Mints. In The Power of Money: Coinage and Politics in the Athenian Empire. University of Pennsylvania Press., 92–109.
  • Frazer, J. G. (1991). Altın Dal Dinin ve Folklorun Kökleri, (çev. Mehmet H. Doğan), Payel Yayınevi, İstanbul.
  • Frolova, N. A. Smekolova T. N. & Djukov Y. L. (2007). Cyzicenes From The State Historical Museum, Moscow And The State Hermitage Collections, St. Petersburg. SNR(86), 5-22.
  • Ful, Ş. D. (2008). Yazıtlar Işığında Mysia Bölgesi Kültleri, (Tez No 254934) [Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi], Erzurum.
  • Gane, C. E. (2012). Composite Beings in Neo-Babylonian Art, UC Berkeley.
  • Graves, R. (2010). Yunan Mitleri, Say Yayınları.
  • Greenwell, W. (1887). The Electrum Coinage of Kyzikos. The Numismatic Chronicle and Journal of the Numismatic Society, Third Series, vol. 7, 1-125.
  • Grimal, P. (1986). A Conside Dictionary of Classical Mythology. Padstow U.K.: T.J. Books.
  • Greenwell, W. (1887). The Electrum Coinage of Cyzicus. London: Rollin and Feuardent.
  • Greenwell, W., & Greenwell, C. (1890). On A Find of Archaic Greek Coins, Principally of The Islands of The Ægean Sea. The Numismatic Chronicle and Journal of the Numismatic Society 10, 13–19.
  • Gülsef, G. (2022). Myndos Asar Adası Sikke Buluntuları. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 11(4), 1821-1849.
  • Habetzeder, J. (2012). The impact of restoration The example of the dancing satyr in the Uffizi. Opuscula Annual of the Swedish Institutes at Athens and Rome. 133-163.
  • Habetzeder, J. (2021). The Invitation to the Dance. An Intertextual Reassessment. Opuscula Annual of the Swedish Institutes at Athens and Rome 14. 419-463.
  • Harl, K. W. (2001). Guide for Coins Commonly Found at Anatolian Excavations. İstanbul.
  • Hasluck F. W. (1906). Notes on Coin Collecting in Mysia. The Numismatic Chronicle and Journal of the Royal Numismatic Society, Fourth Series, Vol. 6, 26-36.
  • Hasluck, F.W. (1907). Inscriptions From The Kyzikos District. JHS 27, 61-67.
  • Head, B. V. (1911). Historia Numorum A manual of Greek Numismatic. New and Enlarged Edition. Oxford at the Clarendon Press.
  • IGCH, Morkholm, O. Thompson M. & Kraay, C. M. (1973). An Inventory of Greek Coin Hoards, American Numismatic Society (IGCH) 1.
  • Isler–Kerényi C. & Watson W. G. E. (2007). Dionysos in Archaic Greece: an Understanding Through İmages, Leiden: Brill.
  • İndirkaş, Z. (2012). Dionysos Tanrının Maskesi ya da Maskenin Tanrısı. Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölümü Dergisi, 0 (5), 61-70.
  • Imhoof-Blumer, F. (1890). Griechische Münzen: neue Beiträge und Untersuchungen. Jenkins, G. (1972). Ancient Greek Coins, G. P. Putnam's Sons.
  • Kalkan, H. & Deniz, Ö. (2021). Yılan Figürü ve Sembolizm. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 10 (3), 2328-2344.
  • Klein, W. (1909). Die Aufforderung zum Tanz. Eine wiedergewonnene Gruppe des antiken Rokoko, Zeitschrift für bildende Kunst 20, 101–108.
  • Koçak, M. (2016). Antakya’da “Dansa Davet”?: İki Heykel Başı Üzerine Düşünceler. OLB, XXIV. 323-340.
  • Koçak, A. N. & Usta Demirlikan, Y. (2015). Mit-Rituel Dünyasında ‘Teke’, 1. Teke Yöresi Sempozyumu Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi 04-06 Mart.
  • Koçhan, N. (2011). Kyzikos Tarihi ve Mimari Kalıntıları, Bursa.
  • Koçhan, N. (2014). Kyzikos, Hellespontus’da Bir Eyalet Merkezi. Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi (31), 69-91.
  • Kraay, C. M. (1976). Archaic and Classical Greek Coins. ‎ University of California Press.
  • Кравченко, A. A. (1969). Клад кизикских статеров из Одесской области. Sovetskaya Arkheologiya [SA]. Cilt 1, 274-277.
  • Kramer, S. N. (1999). Sümer Mitolojisi, (Çev. Hamide Koyukan), Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
  • Kretschmer, P. (1890). Semele und Dionysos, in: Aus der Anomia: archäologische Beiträge, Carl Robert zur Erinnerung an Berlin dargebracht. Berlin, 17–29.
  • Kurt, H. (2018). Batı Anadolu’da Pers Yönetimi ve Kyzikos. İçinde: VIII. Türk Tarih Kongresi Bildiri Kitabı 1., Türk Tarih Kurumu, 179-194.
  • Lenzen, V. (1946). The Figure of Dionysos on Siphnian Frieze, Berkely&Los Angeles.
  • Liewald, S. M. (2006). Die frühesten Typen der Elektronprägung von Kyziko, Schweizerische numismatische Rundschau (85), 5-17.
  • Lloyd, S. (1989). Türkiye’nin Tarihi, Bir Gezginin Gözüyle Anadolu (Çev: E. Varinlioğlu), TÜBİTAK, Ankara.
  • Mansel, A. M. (2014). Ege ve Yunan Tarihi. Türk Tarih Kurumu.
  • Marquardt, J. (1837). Kyzikos und sein Geibiet, Berlin.
  • Meral, K. & Has, A. C. (2017). Batı Anadolu Ticaretine Yön Veren Bir Liman: Kyzikos Antik Kenti Hytos Limanı, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, (38), 105-115.
  • Merker, I. L. (1960). The Silver Coinage Of Antigonos Gonatas and Antigonos Doson. Museum Notes. American Numismatic Society, 9, 39-52.
  • Moisil, C. (1923). Cyziceni. Cronica Numismatică Arheologică 4/2, 17-18.
  • Motor, H. (2010). Bursa, Balıkesir ve Bandırma Müzelerindeki Kyzikos Sikkeleri, (Tez No 294719) [Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi], Erzurum.
  • Mutlu, G. (2019). Antikçağ Kholkis’te Boğa Figürü. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi (41), 62-79.Nilsson, M. P. (1957). The Dionysiac Mysteries of the Hellenistic and Roman Age. New York.
  • Olszewski, E. (2019). Dionysus’s Enigmatic Thyrsus. Proceedings of the American Philosophical Society, 163(2), 153–173. http://www.jstor.org/stable/45380627
  • Öncü, F. (2018). MÖ 6. ve 5. yüzyıllarda Achaemenid/Pers İmparatorluğu Yönetiminde Anadolu'da Ekonomik Durum, (Tez No 526908) [Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi], Ankara.
  • Öncü, F. (2019). Persler /Akhaemenidler Dönemi’ndeki Bölgelerarası Ticari İlişkiler Bağlamında MÖ 6. ve 5. yüzyıl Sikke Defineleri, History Studies 11- 1, 225-249.
  • Öztürk, B. (2010). Yazıtlar Işığında Roma İmparatorluk Küçükasyası’ında Dionysos Kültü. Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
  • Parke, H. W. (1986). Festivals of the Athenians, London.
  • Parrot, A. (1937). Peintures du Palais de Mari, Syria Archéologie, Art et histoire 18 - 4.
  • Preda, C. (1966). Câteva tezaure monetare antice descoperite în regiunea București. Studii și Cercetări de Istorie Veche și Arheologie (SCIVA),.tom , 363-374.
  • Regling, K. (1931). Der griechische Goldschatz von Prinkipo. ZfN 41. 1-46 pdf & Tf.1-4.
  • Quandt, G. (1912). De Baccho ab Alexandri aetate in Asia Minore culto, Dissertationes Philologicae Halenses.
  • Otto, W. F. (1965). Dionysos. Mythos und Kultus, Indiana Universty Press.
  • Sacks, D., Murry O. & Bunson, B. (1997). A Dictionary of the Greek World. Oxford University Press, US.
  • Sevin, V. (1999). Yeni Assur Sanatı. Ankara: Türk Tarih Kurumu
  • Seyrig, H. (1969). Monnaies Hellénistiques. Revue numismatique, 6e série - Tome 11, 36-52
  • Sharpes, D. K. (2006). Sacred Bull and Holy Cow A Cultural Study of Civilization’s Most İmpotant Animal. Peter Lang.
  • Sifakis, G. M. (1965). Organization of Festivals and the Dionysiac Guilds, The Classical Quarterly 15- 2, 206-214.
  • Sina, A. (2015). Eskiçağda Atina’da Şenlikler. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1, 42-59.
  • Smith, R.R. R. (2013). Hellenistik Heykel. İstanbul.
  • SNG France (2001). Sylloge Nummorum Graecorum: Mysie, France 5. Bibliotheque Nationale & Numismatica Ars Classica, Paris.
  • Temur, A. (2014). Grek Sanatında Karışık Yaratıklar. Gece Kitaplığı.
  • Thompson, M. (1954). A Countermarked Hoard from Büyükçekmece. Museum Notes (American Numismatic Society), 6, 11–34. http://www.jstor.org/stable/43573325
  • Thompson, M., Morkholm, O. & Kraay, C. M. (1973). An Inventory of Greek Coin Hoards. New York.
  • Tripolitis, A. (2002). Religions of the Hellenistic-Roman Age.
  • Turcan, R. (1999). The Cult of Roman Empire, London.
  • Uncu, E. (2012). Demeter Kültünde Mezopotamyalı ve Anadolulu Unsurlar, History Studies, Volume 4/1, 529-545.
  • Versnel, H. S. (1990). Inconsistencies in Greek and Roman Religion. 1, Ter Unus: Isis, Dionysos, Hermes, Three Studies in Henotheism. Brill.
  • Weber, H. (1929). Descriptive Catalogue of The Collection of Greek Coins 1823-19l8 (The Weber Collection volume III part II). London.
  • Welch, Z. (2005). The Mosaic of Dionysos in the House of the Masks at Delos: iconographic ambiguity. Publications de l'École Française de Rome, 352-2. 941-950.
  • Whittall, J. (1884). Catalogue of the Whittall Collection of Greek Coins: Auction 10.
  • Yağız, O. (1998). Ainos Kazı Sikkeleri, (Tez No 92449) [İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Klasik Arkeoloji Bilim Dalı Doktora Tezi]. İstanbul.
  • Yücel, Ç. (2015). Dionysos Bayramları ve Şenlikleri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (4) 5, 151-164.
Toplam 124 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Nümizmatik
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Evin Bilge 0000-0001-9317-6002

Yayımlanma Tarihi 30 Eylül 2024
Gönderilme Tarihi 25 Nisan 2024
Kabul Tarihi 26 Eylül 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2024 Sayı: 4

Kaynak Göster

APA Bilge, E. (2024). Kyzikos Sikkeleri Işığında Dionysos Kültü. Anatolian Archaeology(4), 1-27. https://doi.org/10.5281/zenodo.13863064
 Kapak Resmi İndir

Content of this journal is licensed under a Creative Commons Attribution NonCommercial 4.0 International License

30835