İhracatçı Firmaların Yoğunlaşma Etkisi İle Sanayi Üretim Oranı ve Reel Efektif Döviz Kuru Değişimleri Arasındaki İlişki: 2012-2019 Yılları Arası Türkiye Örneği

Yıl 2022, Cilt: 23 Sayı: 1, 26 - 53, 30.03.2022

Metin Çancı , Aykut Alabayır , Erol Muzır

https://doi.org/10.53443/anadoluibfd.1028385

Öz

İhracatçı firmaların dünya ticaretinden elde ettikleri pay ve bu payın zaman içerisinde gösterdiği seyir, ihracat hacminin sürekli olarak artırılmasının amaçlandığı ülke ekonomileri açısından kritik önem arz etmektedir. Bu çalışma, Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin “İlk 1000 Firma Araştırması” yıllık raporlarına göre ilk bin içerisinde yer alan çelik ve otomotiv endüstrisi firmaları arasından seçilen ve her biri 10 adet anonim şirketten oluşan iki ayrı örnekleme ait mali verileri üzerinde odaklanarak, ilgili sektörlerde faaliyet gösteren ihracatçı firmaların 2012-2019 yılları arasında dünya ticaretinde sahip oldukları ihracat paylarını tespit ve mukayese etmeyi amaçlamaktadır. Ayrıca, sanayi üretim oranı ve reel efektif döviz kuru değişimlerinin global ihracatta sahip olunan pay üzerindeki muhtemel etkileri sektör bazında sorgulanmaktadır. Satış geliri ve yurtdışı satış geliri oranı değişkenlerinin kontrol değişkenleri olarak alındığı doğrusal panel veri modellerinin sonuçları ışığında; kontrol değişkenlerinin, beklendiği üzere, her iki sektörde de dünya ihracatındaki pay değişkeni üzerinde aynı yönde bir etki meydana getirdikleri tespit edilmiştir. Ancak bu etkinin otomotiv sektörü için daha belirgin olduğu anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İhracat, Firma Bazlı Ticaret, Sanayi Üretim Oranı, Reel Efektif Döviz Kuru, Pazar Payı Artışı

Destekleyen Kurum

YOK

Proje Numarası

YOK

Teşekkür

YOK

The Connection of Exporting Firms' Intensive Margin with Changes in Industrial Production Rate & Real Effective Exchange Rate: A From Turkey Between 2012-2019

Öz

The share that exporting firms get from the world trade and how it is changing in time are significant to country economies planning on continuously increasing export volume. This paper is intended to evaluate and compare the shares in global export of the corporations operating in the steel and automative industries in Turkey for the time period between 2012 and 2019. For this purpose, we studied with two separate samples, one of which includes 10 corporations selected from the steel industry firms and the other is composed of 10 automative industry firms. All the sampled firms are listed in the report of First 1000 Exporting Firms released by the Committee of Turkish Exporters. Moreover, potential effects of the industrial production rate and the real effective exchange rate on firms’ global export shares are challenged in terms of industry type. The findings of our panel data regression models in which total sales and the rate of foreign sales to total sales are employed as the control variables reveal positive association for these two control variables with export share, as the theory suggests. This association proves to be relatively remarkable for the automative industry firms.

Anahtar Kelimeler

Export, Firm-Based Trade, Industrial Production Rate, Real Effective Exchange Rate, Market Share Increase

Proje Numarası

YOK

Kaynakça

• Adıgüzel, U., (2020), “Türkiye’de İhracat - Büyüme İlişkisi: Ampirik Bir Analiz”, Journal of International Management, Educational and Economics Perspectives, Cilt.8 (2), ss.154-165.
• Akcan, A. T. ve Metin, İ. (2018), “Dış Ticaretin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi Türkiye Örneği”, Economics, Finance and Politics, Cilt.13 (14), ss.1-14.
• Argın, N. (2015), “Firma Bazlı Ticaret Modelleri Ve Türk Ekonomisi”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi, Cilt.5, (2), ss.661-690.
• Arize, A. C. (1997), ”Conditional Exchange Rate Volatility and the Volume of foreign Trade: Evidence from Seven Industrialized Countries”, Southern Economic Journal, Vol.64 pp.235-254.
• Asseery, A. and Peel, D. A. (1991), “The Effects of Change Rate Volatility on Exports: An Empirical Investigation”, Southern Economic Journal, Vol.62 pp.34-43.
• Asteriou D., Masatci K. and Pılbeam K. (2016), “Exchange Rate Volatility and International Trade: International Evidence from the MINT Countries”, Economic Modelling, vol.58 pp.133-140.
• Awokuse T. O. (2007), “Causality Between Exports, İmports, and Economic Growth: Evidence From Transition Economies”, Economics Letters, vol.94 pp.389–395.
• Bahmani-Oskooee M and Nouira R. (2020), “On the impact of exchange rate volatility on Tunisia’s trade with 16 partners: an asymmetry analysis” Economic Change and Restructuring https://doi.org/10.1007/s10644-019-09250-y
• Bakkalcı, A. C. (2013), “Firma Bazlı Ticaret Teorilerinin Makroekonomik Doğası ve Türk Ekonomisi”, Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt.11 (22), ss.69-98.
• Baldauf, Artur, David W Cravens, and Udo Wagner (2000), "Examining Determinants of Export Performance in Small Open Economies." Journal of World Business Vol.35 (1), pp.61-79.
• Barak, D. ve Naimoğlu, B. (2018), “Reel Döviz Kurunun Dış Ticaret Üzerindeki Etkisi: Kırılgan Beşli Örneği” Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt.11 (2), ss.82-95. doi: 10.25287/ohuiibf.396831
• Bijmolt, Tammo H.A. and Peter S. Zwart (1994), "The Impact of Internal Factors on the Export Success of Dutch Small and Medium-Sized Firms," Journal of Small Business Management, Vol.32 (2), pp.69-83
• Bilgin C., ve Şahbaz A., (2009), “Türkiye’de Büyüme ve İhracat Arasındaki Nedensellik İlişkileri”, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt.8, ss.177-198.
• Brenton, P. ve Newfarmer, R. (2007), “Watching More Than The Discovery Channel: Export Cycles and Diversification in Development”, World Bank Policy Research Working Paper, 4302.
• Brouthers, Lance Eliot and Kefeng Xu (2002), "Product Stereotypes, Strategy and Performance Satisfaction: The Case of Chinese Exporters." Journal of International Business Studies, Vol.33 (4) pp.657-677.
• Brouthers, L. E. and George Nakos (2005), "The Role of Systematic International Market Selection on Small Firms' Export Performance," Journal of Small Business Management, Vol.43 (4), pp.363-81. Cavusgil, S. Tamer and Shaoming Zou (1994), "Marketing Strategy-Performance Relationship: An Investigation of the Empirical Link in Export Market Ventures," Journal of Marketing, Vol.58 (January), pp.1-21.
• Chit, M. M. and Judge, A. (2011), “Non-linear Effect Of Exchange Rate Volatility On Exports: The Role of Financial Sector Development in Emerging East Asian Economies”, International Review of Applied Economics, Vol.25 (1), pp.107–119.
• Clark, P. B. (1973), ”Uncertainty, Exchange Risk, and the Level of International Trade”, Western Economic Journal, Vol.11 pp.302-313.
• Dada, J. T. (2020), “Asymmetric effect of exchange rate volatility on trade in Sub-Saharan African Countries”, Journal of Economics and Administrative Sciences, https://doi.org/10.1108/JEAS-09-2019-0101
• Değer, O. ve Demir, M. (2015), “Reel Efektif Döviz Kuru ve Dış Ticaret Hacmi Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği”, Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, Cilt.52 (604): ss.7-21.
• Dellas, H., and Z. Zilberfarb (1993), ”Reel Exchange Rate Volatility and International Trade: A Re-examination of the Theory”, Southern Economic Journal, Vol.59 pp.641-647.
• Díaz-Alejandro, Carlos, (1980), “Exchange Rate and Terms of Trade in the Argentine Republic, 1913–1976” in Trade, Stability, Technology, and Equity in Latin America, ed. by Moises Syrquin and Simon Teitel (New York: Academic Press).
• Erkekoğlu, H. ve Gül, Gamze (2020), “2003-2017 Dönemi İçin Türkiye’de Ekonomik Büyüme, Reel Döviz Kuru Ve Dış Ticaret İlişkisi: Granger Nedensellik Analizi”, Aydın İktisat Fakültesi Dergisi, Cilt.5, sa.2, ss.25-39. Feenstra, Robert C. and Jon D. Kendall, (1991), “Exchange Rate Volatility and International Prices” NBER working paper 3644.
• Frankel, Jeffrey A. and Romer, David, (1996), “Trade and Growth: An Empirical Investigation.” National Bureau of Economic Research (Cambridge, MA) Working Paper No. 5476, March 1996.
• Gotur, P. (1985), “Effects of Exchange Rate Volatility on Trade”, IMF Staff Papers, Vol.32, pp.475-512.
• Gül, E. ve A. Ekinci (2006), “Türkiye’de Reel Döviz Kuru ile İhracat ve İthalat Arasındaki Nedensellik İlişkisi: 1990-2006”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 16, ss.165-190.
• Hall, S., G. Hondroyiannis, P. Swamy and G. Tavlas (2010), “Exchange-Rate Volatility and Export Performance: Do Emerging Market Economies Resemble İndustrial Countries or Other Developing Countries?”, Economic Modelling, Vol.27 (6), pp.1514-1521.
• Hart, Susan and Nikolaos Tzokas, (1999), "The Impact of Marketing Research Activity on SME Export Perform-ance: Evidence from the UK." Journal of Small Business Management vol.37 (2), pp.63-75.
• Heller, Peter S. and Richard C. Porter, (1978), “Exports and Growth An Empirical Re-Investigation” Journal of Development Economics, vol.5 pp.191-193.
• Henriques, I. ve Sadorsky, P. (1996). Export-Led Growth or Growth-Driven Exports. The Canadian Case. Canadian Journal of Economics, Vol.29, Num.3, pp.540–555.
• Kenen, P., and D. Rodrik (1986), “Measuring and Analyzing the effect of Short-Term Volalitiy on Real Exchange Rate”, Review of Economics and Statistics, pp.311-315.
• Kızıldere, C. (2020), “Dış Ticaret-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneğinde Bir Nedensellik Analizi”, Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, Cilt.45, ss.318-331.
• Kibria, M. G. and Hossain, M. S. (2020), “Does export affect the Economic growth?: An empirical investigation for Bangladesh”, American Journal of Economics and Business Management, vol.3 (1), pp.219–225.
• Kihangire, D. (2004), “The Effects of Exchange Rate Variability On Exports: Evidence From Uganda (1988 – 2001)”, ESRC Oxford, pp.1-41,
• Koray, F. and W. D. Lastrapes (1989), ”Reel Exchange Rate Volatility and U.S. Bilateral Trade: A VAR Approach“, The Review of Economics and Statistics, Vol.24 pp.708-712.
• Korkmaz, S. ve Aydın, A. (2015). ‘‘Türkiye’de Dış Ticaret-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik Analizi’’, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt.10 (3), ss.47-76.
• Kunst, R.M. ve Marin, D. (1989). On Exports and Productivity: a Causal Analysis. Review of Economics and Statistics 71, 699–703.
• Lages, Luis Filipe and Cristiana Raquel Lages (2004), "The STEP Scale: A Measure of Short Term Export Performance Improvement", Journal of International Marketing, Vol.12 (1) pp.36-56.
• Ling-yee, Li and Gabriel O Ogunmokun, (2001), "Effect of Export Financing Resources and Supply-Chain Skills on Export Competitive Advantages: Implications for Superior Export Performance." Journal of World Business vol.36 (3), pp.260-79.
• Marquez, Jaime and John Schindler, (2007), “Exchange Rate Effects on China’s Trade,” Review of International Economics, vol.15, pp.837–853.
• McKenzie, M. D., and Brooks, R.D. (1997), “The impact of Exchange rate volatility on German - U.S. trade flows”, Journal of International Financial Markets, Institutions and Money, Vol.7 (1) April, pp.73-87.
• Melitz, M. J. (2003), “The Impact of Trade On Intra Industry 2012 Reallocations and Aggregate Industry Productivity”, Econometrica, Vol.71 (6), pp.1695-1725.
• Melitz, M. J. (2008) “International Trade and Heterogeneous Firms”, in: S.N. Durlauf, L.E. Blume (Eds.), second ed., The New Palgrave Dictionary of Economics, Palgrave Macmillan.
• Mete, M. (2011), “Türkiye’de Dış Ticaret-Sanayi Üretim İndeksi İlişkisinin Araştırılması (1990-2010)”, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, Cilt.3 (5), ss.103-113.
• Morgan, Neil A, Anna Kaleka, and Constantine S Katsikeas, (2004), "Antecedents of Export Venture Perform-ance: A Theoretical Model and Empirical Assessment." Journal of Marketing vol.68 (January) pp.90-108.
• Nguyen, Nhung Thi Kim, (2017) “The Long Run and Short Run İmpacts of Foreign Direct İnvestment and Export on Economic Growth of Vietnam” Asian Economic and Financial Review, vol.7, pp.519–27.
• Onodugo, V., Marius, I., and Oluchukwu, A. F. (2013). “Non oil export and economic growth in Nigeria: A time series econometric model”, International Journal of Business Management and Research, 3(2), 115-124.
• Özbay, P. (1999), “The Effect of Exchange Rate Uncertainty on Exports: A Case Study for Turkey”, CBRT working paper, Ankara: Central Bank of the Republic of Turkey.
• Özçelik, Ö. ve Uslu, N. (2019), ”Türkiye’de Reel Döviz Kuru ve Dış Ticaret Arasındaki İlişki (2003-2016)”, Uluslararası Afro Avrasya Araştırmaları Dergisi, Cilt.5 (9), ss.180-197.
• Özmen, E. ve Furtun, G. (1998), “Export-Led Growth Hypothesis and the Turkish Data: An Empirical Investigation”, METU Studies in Development, Vol.25 (3), pp.491-503.
• Panas, E. ve Vamvoukas, G. (2002), “Further Evidence on the Export – Led Growth Hypothesis”, Applied Economics Letters, Vol.9, pp.731-735.
• Sarıoğlu, S. E. (2013), “Reel Döviz Kuru Belirsizliğinin Türkiye’nin İhracatına Etkisi: Farklı Sektörler Üzerine Bir Analiz” Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt.13 (1), ss.77-92.
• Sarıtaş, T. ve Y. Okşak, (2020), “Dış Ticaretin Reel Döviz Kuruna Etkisi: Türkiye Üzerine Uzun Dönemli Bir Nedensellik Analizi”, Ekonomi Maliye İşletme Dergisi, Cilt 3 (1), ss.55-65.
• Selamcı, F. ve Çetin, G., (2020), “Türkiye’de Bölgesel Dış Ticaret İle Ekonomik Büyüme İlişkisi: Marmara Bölgesi Üzerine Bir Araştırma”, Ekonomi, İşletme ve Maliye Araştırmaları Dergisi, Cilt.2, Sayı 2.
• Shan, J. ve Tian, G.G. (1998), “Causality Between Exports and Economic Growth: The Empirical Evidence From Shanghai”, Australian Economic Papers, Vol.37, (2), pp.195–202.
• Serenis, D. and Tsounis N. (2013), “Exchange rate volatility and foreign trade: the case for Cyprus and Croatia”, Procedia Economics and Finance, Vol.5 (13), pp.677–685.
• Soto-Urbina, L., G. Pompelli and R. Roberts (1995), “Source of ExchangeRate Variability: The Case of Trinidad and Tobago”, Journal of International Food and Agribusiness Marketing, Vol.7 pp.53-63.
• Styles, Chris, (1998), "Export Performance Measures in Australia and the United Kingdom." Journal of International Marketing vol.6 (3) pp.12-36.
• Sukar, A.H., and Hassan, S. (2001), ”US Exports And Time-Varying Volatility of Real Exchange Rate”, Global Finance Journal, Vol.12, pp.109-119.
• Sünbül, E. (2021), “Dış Ticaret Hacmi ve Döviz Kuru İlişkisinin ARDL Sınır Testi ile Analizi (Türkiye Örneği)”, Bankacılık ve Finansal Araştırmalar Dergisi, Cilt.8, (1), ss.1-16.
• Şahin, D. ve Durmuş, S. (2019). “Türkiye’de Reel Efektif Döviz Kuru, İhracat ve İthalat Arasındaki Nedensellik İlişkisinin Analizi”, Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt.9 (1).
• Tarı, R. ve D. Ç. Yıldırım (2009), “Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracata Etkisi: Türkiye İçin Bir Uygulama”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt.16 (2), ss.95-105.
• Tezel, Y. S. (1995). “Türkiye'de Sanayileşme, İktisadî Büyüme ve Piyasa Toplumu”, TÜSİAD Görüş, Cilt.21, ss.26-32.
• Wen, X., L. Li, S. Sun, Q. He and F. S. Tsai (2019), “The Contribution of chicken products' export to economic growth: evidence from China, the United States, and Brazil”, Sustainability, vol.11, p.5253.
• White, D. Steven, David A. Griffith, and John K. Ryans. (1998), "Measuring Export Performance in Service Industries." International Marketing Review, Vol.15 (3), pp.188-204.
• Yapraklı, S. (2007), “Ticarî ve Finansal Dışa Açıklık ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye üzerine Bir Uygulama”, Ekonometri ve İstatistik, Cilt.5, ss.67-89.
• Yenisu E. (2019), “Türkiye’de İhracat, İthalat Ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı”, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt.18 (3), ss.1175-1193. Yiğidim, A. ve N. Köse (1997), “İhracat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki, İthalatın Rolü: Türkiye Örneği (1980-1996)”, Ekonomik Yaklaşım, Cilt.8 (26), ss.71-85.
• Yuan Y. and Awokuse T. O. (2003), ”Exchange Rate Volatility and U.S. Poultry Exports: Evidence From Panel Data”, Selected Paper for Annual Meetings of The American Agricultural Economics (AAEA) Meeting in Montreal, Canada.
• Veri Kaynakları: https://www.tcmb.gov.tr https://www.tim.org.tr https://www.tuik.gov.tr https://www.wto.org