Türkiye’de İller Düzeyinde Ticari Açıklığın Gelir Üzerindeki Etkisi

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 36 - 53, 12.04.2022

Tuğba Berçintürk

Öz

Ülkeler arasındaki ekonomik ilişkiler ülkelerin ulusal ve alt düzeyde gelirleri üzerinde etkili olmaktadır. Çalışmada ekonomik entegrasyonun iller düzeyinde gelir üzerindeki etkisi incelenmektedir. Bu etkinin ölçülebilmesi amacıyla ekonomik entegrasyonun temsilcisi olarak ticari açıklık, yerel gelir için de kişi başı Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) artışı kullanılmıştır. Ticari açıklık illerde ihracat ve ithalat toplamının GSYH’ye oranı biçiminde hesaplanmıştır. Türkiye’de 81 ilin 2008-2020 yılları arasındaki verileri ve Uygulanabilir Genelleştirilmiş En Küçük Kareler (UGEKK) yöntemi ile yapılan analizde ticari açıklığın kişi başı gelir artışını negatif ve istatistiksel olarak anlamsız bir biçimde etkilediği sonucu elde edilmiştir. Ayrıca analizi güçlendirmek adına gelir üzerinde etkili olmaları nedeniyle kontrol değişken olarak eğitim düzeyine ve tasarruf mevduatına yer verilmiştir. Eğitim düzeyi illerde 15 yaş üstü yüksekokul veya fakülte mezunu nüfusun toplam nüfusa oranı olarak hesaplanmış ve tasarruflar için de illerde bankalarda tutulan mevduatların il gelirine oranı alınmıştır. Sonuçta da illerin kişi başı GSYH artışı üzerinde eğitim düzeyinin pozitif ve anlamlı, tasarrufların ise negatif ve istatistiksel olarak anlamsız bir etkisinin olduğu bulgusuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

il, ticari açıklık, yerel gelir

Kaynakça

• Asteriou, D., & Hall, S. G. (2011). Applied Econometrics. Palgrave Macmillan.
• Baum, C. F. (2006). An Introduction to Modern Econometrics Using Stata. Texas: StataCorp.
• BIS/DFID . (2011). Economic Openness and Economic Prosperity. Trade and Investment Analytical Papers.
• Brueckner, M., & Lederman, D. (2015). Trade Openness and Economic Growth: Panel Data Evidence from Sub-Saharan Africa. Economica.
• Cox, K. R. (1997). Globalization and Its Politics in Question. K. R. Cox (Dü.) içinde, Spaces of Globalization Reasserting the Power of the Local.
• Çevik, E. İ., Atukeren, E., & Korkmaz, T. (2019). Trade Openness and Economic Growth in Turkey: A Rolling Frequency Domain Analysis. Economies.
• Erkişi, K. (2018). Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Ticari Serbestleşme ve İktisadi Büyüme: Türkiye Örneği. Akademik Hassasiyetler.
• Frankel, J. A., & Romer, D. (1999). Does Trade Cause Growth? The American Economic Review, 379-399.
• Gries, T., & Redlin, M. (2012). Trade Openness and Economic Growth: A Panel Causality Analysis. International conferences of RCIE, KIET, and APEA.
• Gujarati, D. N., & Porter, D. C. (2009). Basic Econometrics . Mc Graw Hill.
• Harrison, A. (1996). Openness and Growth: A Time-Series Cross-Country Analysis for Developing Countries. Journal of Development Economics.
• Helpman, E. (1988). Growth, Technological Progress, and Trade. Empirica, 5-25.
• Huchet-Bourdon, M., Mouël, C. L., & Vijil, M. (2018). The Relationship Between Trade Openness and Economic Growth: Some New Insights on the Openness Measurement Issue. The World Economy.
• Hye, Q. M., & Lau, W.-Y. (2015). Trade Openness and Economic Growth: Empirical Evidence from India. Journal of Business Economics and Management, 201.
• İlter, Ş., & Doğan, B. B. (2018). Ticari ve Finansal Dışa Açıklık Oranı ile Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi.
• Iyke, B. N. (2017). Does Trade Openness Matter for Economic Growth in the CEE Countries? Review of Economic Perspectives.
• Kaldor, N. (1961). Capital Accumulation and Economic Growth. D. C. Hague içinde, The Theory of Capital (s. 177-222). International Economic Association Series.
• Kaplan, F., & Yapraklı, S. (2014). The Impacts of Institutions, Openness and Macroeconomic Stability on Economic Growth: A Panel Data Analysis on Middle Income Countries. Ekonometri ve İstatistik.
• Kar, M., Nazlıoğlu, Ş., & Ağır, H. (2013). Trade Openness, Financial Development, and Economic Growth in Turkey: Linear and Nonlinear Causality Analysis. International Conference on Eurasian Economies, (s. 133-143).
• Karakaş, Ü. Ç., Karakaş, A., & Topal, S. (2019). Economic Growth Effects of Economic Integration: An Economic Analysis on Turkish Economy in the Context of the European Union and Shanghai Cooperation Organization. Alphanumeric Journal.
• Keho, Y. (2017). The Impact of Trade Openness on Economic Growth: The Case of Cote d’Ivoire. General & Applied Economics.
• Leontief, W. (1958). Theoretical Note on Time-Preference, Productivity of Capital, Stagnation and Economic Growth. The American Economic Review, 105-111.
• Ma, J., Shi, J., Luo, D., & Che, Y. (2019). Effect of Trade Openness on Regional Economic Growth in China: Revisiting the Discussion. Applied Economics Letters.
• Mankiw, N. G., Romer, D., & Weil, D. N. (1992, December). A Contribution to the Empirics of Economic Growth. The Quarterly Journal of Economics, 407-437.
• Naude, W., Bosker, M., & Matthee, M. (2010). Export Specialisation and Local Economic Growth. The World Economy, 552-572.
• Osipian, A. L. (2009). The Impact of Human Capital on Economic Growth A Case Study in Post-Soviet Ukraine, 1989-2009. New York: Palgrave Macmillan.
• Özcan, C. C., Özmen, İ., & Özcan, G. (2018). Ticari Dışa Açıklık ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Yükselen Piyasa Ekonomileri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi.
• Özel, H. A. (2012). Küreselleşme Sürecinde Ticari ve Finansal Açıklığın Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği. Yönetim Bilimleri Dergisi .
• Pilinkiene, V. (2016). Trade Openness, Economic Growth and Competitiveness. The Case of the Central and Eastern European Countries. Inzinerine Ekonomika-Engineering Economics.
• Ramanayake, S. S., & Lee, K. (2015). Does Openness Lead to Sustained Economic Growth? Export Growth Versus Other Variables as Determinants of Economic Growth. Journal of the Asia-Pacific Economy .
• Romer, P. M. (1989, November). Human Capital and Growth: Theory and Evidence. NBER Working Paper Series.
• Romer, P. M. (1990a). Capital, Labor, and Productivity. Brookings Papers: Microeconomics .
• Romer, P. M. (1990b). Endogenous Technological Change. Journal of Political Economy, 71-102.
• Sakyi, D., Villaverde, J., Maza, A., & Chittedi, K. R. (2012). Trade Openness, Growth and Development: Evidence from Heterogeneous Panel Cointegration Analysis for Middle-Income Countries. Cuadernos de Economía.
• Sala-i-Martin, X. (2007, July). Economic Integration, Growth, and Poverty. Integration and Trade Policy Issues Paper.
• Stensnes, K. (2006). Trade Openness and Economic Growth Do Institutions Matter? Norwegian Institute of International Affairs.
• Stren, R. (2000). Local Governance and Social Diversity in the Developing World: New Challenges for Globalizing City-Regions. A. Scott içinde, Global City-Regions: Trends, Theory, Policy. New York: Oxford University Press.
• Stren, R. (2001). Urban Governance and Politics in a Global Context: The Growing Importance of Localities. Y. Shahid, S. Evenett, & W. Wu içinde, Facest of Globalization International and Local Dimensions of Development (s. 162,163). Washington: The World Bank.
• Swan, T. W. (1956). Economic Growth and Capital Accumulation. The Economic Record, 334-361.
• Thanh, S. D., Canh, N. P., & Schinckus, C. (2019). Impact of Foreign Direct Investment, Trade Openness and Economic Institutions on Growth in Emerging Countries: The Case of Vietnam. Journal of International Studies.
• Topallı, N. (2016). Doğrudan Sermaye Yatırımları, Ticari Dışa Açıklık ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye ve BRICS Ülkeleri Örneği. Doğuş Üniversitesi Dergisi.
• Türedi, S., & Berber, M. (2010). Finansal Kalkınma, Ticari Açıklık ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Üzerine Bir Analiz. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi.
• Ulaşan, B. (2014, March). Openness to International Trade and Economic Growth: A Cross-Country Empirical Investigation. Ankara: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası.
• Utkulu, U., & Kahyaoğlu, H. (2005). Ticari ve Finansal Açıklık Türkiye'de Büyümeyi Ne Yönde Etkiledi? Ankara: Türkiye Ekonomik Kurumu.
• Vamvakidis, A. (2002). How Robust is the Growth-Openness Connection? Historical Evidence. Journal of Economic Growth.
• Wacziarg, R. (2001). Measuring the Dynamic Gains from Trade. The World Bank Economic Review, 393-429.
• Yapraklı, S. (2007). Ticari ve Finansal Dışa Açıklık ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. Ekonometri ve İstatistik.
• Zghidi, N., & Abida, Z. (2014). Financial Development, Trade Openness and Economic Growth in North African Countries. The Romanian Economic Journal.