ZÜBDETÜ’T-TEVÂRÎH’E GÖRE TİMURLU-MEMLÛK MÜCADELESİ

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 2, 1 - 31, 31.12.2022

Kenan Erten , Esra Çıplak

Öz

Timurlular tarihinin Farsça kaynaklarından olan Zübdetü’t-tevârîh, Hâfız Ebrû (ö.1430) tarafından yazılmıştır. Timur döneminde, askeri ve siyasi politikalara yer verdiği eserinde Timur’un genişleme hamleleri anlatılmıştır. Kendisini Cengiz İmparatorluğunun doğal mirasçısı olarak gören Timur, Anadolu sınırlarına ulaştığında Erzincan Emirliği, Karamanoğulları, Dulkadıroğulları, Karakoyunlular ve Kadı Burhaneddin Devleti’nden kendisine itaat etmelerini istemiş Memlûk Devleti’ne de kalabalık bir elçilik heyeti göndermiştir. Memlûklerle ilk karşılaşmaları Berkûk döneminde başlamış ve onun 1400 yılı yazında Sivas, Malatya, Behisni, Ayntab’ı alarak güneye doğru ilerlemesi aynı yılın kışında Dımaşk önünde Memlûk Sultanı Ferec b. Berkûk’u mağlup etmesiyle bu münasebet son bulmuştur. Bu makalede Timur ile Memlûk sultanları Berkûk ve Ferec arasındaki diplomatik ve askeri münasebetler Zübdetü’t-tevârîh çerçevesinde incelenmiştir. Buna göre eserin ikinci cildinde ilgili kısımların çevirisi yapılarak siyasi ve askeri bilgilerin yanında coğrafî ve mimari bulgular da dikkat çekmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hâfız Ebrû, Timur, Memlûk, Suriye Seferi, Osmanlı, Yıldırım Bâyezid

Destekleyen Kurum

Muş Alparslan Üniversitesi

Proje Numarası

BAP-20-FEF-4902-07

Kaynakça

• AKA, Afşar İsmail, Timur ve Devleti, TTK Yay., Ankara 1991.
• el-Makrîzî, Kitâb es-sülûk li-ma‘rifet düvel el-mülûk, Muhammed Abdülkadir Ata (thk), c.5, Matba‘atu dârü’l-kütübi'l-‘ilmiyye, Beyrut 1997.
• es-Sayrâfî, Nüzhetü’n-nüfûs ve’l-ebdân fî tevârîhi’z-zamân, Hasan Habeşî (neşr.), c.2, Matbaatü Dârü’l-Kütüb, Kahire 1971.
• Esterâbadî, Aziz b. Erdeşir-i, Bezm u rezm (Eğlence ve Savaş), Mürsel Öztürk (çev.), Kültür Bakanlığı, Ankara 1990.
• Hâfız Ebrû, Coğrafya-yı Hâfız-ı Ebrû, Sadık Seccâdî (tashih ve tahkik), c.1, İntişârât-ı Bünyan, Tahran 1997-1999.
• Hâfız Ebrû, Zübdetü’t-tevârîh, Seyyid Kemal Hac Seyyid Cevâdî (mukaddime, tashih ve tahkikat), Vizaret-i Ferheng u İrşad-i İslâmî, Tahran1372 (2001).
• Havafî, Fasihi Ahmed b. Celaleddin Muhammed, Mücmel-i Fasihi (777-849), Cilt 3, (hzl.) Mahmud Ferruh, Çap-ı Tus, Meşhed, 1339.
• HITTI, Philip, Siyasî ve Kültürel İslam Tarihi, Salih Tuğ (çev.), c.4, İstanbul 1980.
• ibn Arabşah, ‘Acâ’ibü’l-makdûr fî nevâ’ibi timur, Ahmed Fâyiz el-Hımsî (neşr.), Beyrut,1986.
• ibn Hacer el-‘Askalânî, İnbâ’ü’l-gumr bi-ebnâ el-‘umr, Hasan Habeşî (neşr.), c.4, Kahire 1994.
• ibn Haldun, Mukaddime, Süleyman Uludağ (çev.), c.1, Dergâh Yay., İstanbul 2007.
• İbn İyas, Bedâi‘u’z-zuhûr fî vekâi‘i’d-duhûr, Muhammed Mustafa (neşr.), c.1/2, Kahire1974.