18. ve 19. YÜZYILDA SAKIZ ADASI’NDAKİ TÜRK VE RUM TOPLUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİLER

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 7, 13 - 28, 13.09.2024

Mehmet Taş

Öz

Türkler ve Rumlar 1071 Malazgirt Savaşından sonra aynı vatanın topraklarını paylaşmaya başlamışlardır.Devlet yerine toplum düzeyinde yaklaşıldığında bu iki toplum uzun yüzyıllar boyunca 19.yüzyıla kadar genelde barış ve huzur içinde yaşamışlardır.Anadolu Selçukluları ve beylikler döneminden sonra Osmanlı Devleti de bu iklimi koruyarak daha geniş bir coğrafyada geliştirerek yaşatmıştır.Bir imparatorluk olan Osmanlı Devleti Türkler tarafından kurulmasına rağmen dayanmış olduğu dini ve insani ilke ya da erdemlerin de etkisiyle sadece Türklerin ya da müslümanların değil sınırları içinde yaşayan Rum,Ermen, Sırp,Romen ya da benzeri farklı etnik ya da dinsel toplulukların da devleti olma iddiası ve gayreti içinde olmuştur.
Sakız Adası, Osmanlı Devleti yönetiminde Türk ve Rumların 347 yıl kadar genelde barış ve huzur içinde yaşadığı bir ada olmuştur.Osmanlı Devleti, burada resmi kurumlarını meydana getirirken ada sakinlerinin geleneksel kurumlarına ve uygulamalarına müdahale etmeyerek onların kendi iç işleyişlerine saygı göstermeyi tercih etmiştir.Böylece onların yeni yönetime uyum sağlamalarını kolaylaştırırken onlarla onların temsilcisi olan kişi ve kurumlar üzerinden iletişim kurmayı seçmiştir. Dolayısıyla Sakız Adası, Osmanlı Devleti döneminde devlet-toplum ilişkilerine güzel bir örnek teşkil eder.

Anahtar Kelimeler

Sakız Adası, Rumlar,Türkler, Adalar Denizi, Osmanlı Devleti

Kaynakça

• İrade Tasnifi Maarif Fonu (İ.MF.): 18.
• İrade Tasnifi Meclis-i Vâlâ Fonu(İ.MVL.): 139.
• İrade Tasnifi Rüsumat Fonu (İ.RSM.): 3.
• Maarif Nezareti Tasnifi Tedrisat-ı İbtidaiye Kalemi Fonu (MF. İBT.): 1, 40.
• Mabeyn-i Hümayun Evrakı Tasnifi İrade Fonu (MB.İ.): 77.
• Sadaret Tasnifi Mektubi Kalemi Evrakı Fonu (A.MKT.): 20,21.
• Sadaret Tasnifi Nezaret ve Devair Evrakı Fonu (A.MKT.NZD.): 14.
• Yıldız Tasnifi Mütenevvi Maruzat Fonu (Y.MTV.): 168.
• Yıldız Tasnifi Resmi Mazurat Fonu (Y.A.RES.): 27.
• AHMET Vasıf Efendi, Mahasinü’l-Asar ve Hakaikü’l-Ahbar, Yayınlayan: Mücteba İlgürel, Cild I, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Basımevi, İstanbul, 1978.
• DAL, Dilara, XVIII. Yüzyılda Sakız Adası, Yayınlanmamış Yüsek Lisans Tezi, Aydın Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın 2008.
• D’OHSSON,18.Yüzyıl Türkiye’sinde Örf ve Adetler, Çeviren: Zehra Yüksel, Tercüman 1001 Temel Eser, Kervan Kitapçılık, İstanbul, Tarihsiz Baskı.
• EVLİYA Çelebi bin Derviş Mehmet Zılli, Evliya Çelebi Seyahatnamesi, Robert DankoffSeyit Ali Kahraman-Yücel Dağlı, VII. Kitap, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2003.
• İLDEM, Arzu Etensel, Fransız Gezginlerin Gözüyle Türkler ve Yunanlılar, Boyut Kitapları,1.Baskı, İstanbul 2000.