Nullipar gebelerin doğum sağlık inancı ve doğum korkusu düzeyi arasındaki ilişkinin belirlenmesi

Yıl 2024, , 162 - 169, 31.08.2024

Ebru Esenkaya , Zehra Gölbaşı

https://doi.org/10.61534/anatoljhr.1445210

Öz

Amaç: Bu araştırmada nullipar gebelerin doğum sağlık inancı ve doğum korkusu düzeyi arasındaki ilişkinin belirlenmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Tanımlayıcı ve ilişki arayıcı tasarımda olan bu araştırma, 306 nullipar gebe ile Ankara’da bir hastanede yürütülmüştür. Araştırmanın verileri Gebe Tanıtıcı Bilgi Formu, Doğum Sağlık İnanç Ölçeği (DSİÖ) ve Wijma Doğum Beklentisi/Deneyimi Ölçeği-A (WDBDÖ-A) kullanılarak toplanmıştır.
Bulgular: Gebelerin yaş ortalamasının 25.97 olduğu, %63.7’sinin üniversite mezunu olduğu %73.2’sinin doğum eylemine yönelik bilgi almadığı bulunmuştur. Gebelerin DSİÖ öz yeterlik ve motivasyon algısı puan ortalamasının 41.11 (SD=4.83), yarar algısı puan ortalamasının 31.05 (SD=2.66), duyarlılık algısı puan ortalamasının 12.78 (SD=3.39), önemseme/ciddiyet algısı puan ortalamasının 15.06 (SD=3.38), DSİÖ engel algısı puan ortalamasının 12.00 (SD=2.86) olduğu saptanmıştır. WDBDÖ-A toplam puan ortalamasının 39.10 (SD=19.96) olduğu saptanmıştır. WDBDÖ-A puan ortalaması ile DSİÖ öz yeterlik ve motivasyon algısı, yarar algısı ve önemseme/ciddiyet algısı puan ortalaması arasında negatif yönde; duyarlılık algısı ve engel algısı puan ortalaması arasında ise pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir (p<0.05).
Sonuçlar: Nullipar gebelerin doğum eylemine yönelik korkusu orta düzeydedir. Gebelerin korku düzeyi arttıkça doğum eylemine yönelik öz yeterlik ve motivasyon algısı, yarar algısı ve önemseme/ciddiyet algısının azalmakta; duyarlılık algısı ve engel algısı düzeyi artmaktadır.

Anahtar Kelimeler

doğum, gebe, hemşirelik, inanç, korku

Determination of birth health beliefs and fear of birth of nulliparous pregnant women

Öz

Aim: This study will continue to determine the relationship between birth health beliefs and birth fear levels of nulliparous pregnant women.
Methods: This descriptive and cross-sectionally study was conducted with 306 nulliparous pregnant women in a hospital in Ankara. The data of the study were collected using the Pregnant Information Form, Birth Health Belief Scale (BHBS) and Wijma Birth Expectation/Experience Scale-A (WDEQ-A).
Results: It was determined that the average age of the pregnant women was 25.97, 63.7% were university graduates and 73.2% did not receive information about labor. Pregnant women's BHBS self-efficacy and motivation perception mean score was 41.11 (SD=4.83), their benefit perception mean score was 31.05 (SD=2.66), their sensitivity perception mean score was 12.78 (SD=3.39), their importance/seriousness perception mean score was 15.06 (SD=3.38). It was determined that the mean score of BHBS barrier perception was 12.00 (SD=2.86). It was found that the total score average of the WDEQ-A was 39.10 (SD=19.96). There is a negative correlation between the mean score of WDEQ-A and the mean score of BHBS self-efficacy and motivation perception, perception of benefit and perception of importance/seriousness; It was determined that there was a significant positive relationship between the sensitivity perception and obstacle perception score average (p<0.05).
Conclusion: The fear of birth in nulliparous pregnant women is at a moderate level. As the fear level of pregnant women increases, their perception of self-efficacy and motivation towards labor, perception of benefit and perception of importance/seriousness decrease; the level of sensitivity perception and obstacle perception increases.

Anahtar Kelimeler

belief, fear, labor, nursing, pregnant

Kaynakça

• Açıkgöz, B., Aslan Yüksel, N., Yüksel, C., & Ayoğlu, F. N. (2020). Aile sağlığı merkezine başvuran kadınların doğum yöntemleri ve etkileyen etmenler. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 13(1), 87-96. https://doi.org/10.26559/mersinsbd.640085
• Akgül, S., Sabancı Baransel, E., & Uçar, T. (2023). Effect of childbirth perceptions in mothers on the childbirth fears of their single daughters. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 11(1), 1221-1231. https://doi.org/10.33715/inonusaglik.1156159
• Arslantaş, H., Çoban, A., Dereboy, F., Sarı, E., Şahbaz, M., & Kurnaz, D. (2020). Son trimester gebelerde doğum korkusu ve etkileyen faktörler. Cukurova Medical Journal, 45(1), 239-250. https://doi.org/10.17826/cumj.647253
• Aslan, M. M., & Bıyık, İ. (2020). Doğum korkusunun gebelik haftası ve sayısı ile ilişkisi. Acibadem Üniversitesi Sağlik Bilimleri Dergisi, 11(3), 0-0. https://doi.org/10.31067/0.2020.261
• Aydın, R., Bostan, F. S., & Kukulu, K. (2021). The factor structure of the childbirth self-efficacy inventory in a sample of Turkish pregnant women. Balıkesir Medical Journal, 5(3), 131-139. https://doi.org/10.33716/bmedj.943200
• Barut, S., & Uçar, T. (2018). Gebelerde doğum öz yeterlilik algısının doğum korkusu ile ilişkisi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11, 107-115. https://doi.org/10.26559/mersinsbd.331077
• Başgöl, Ş., & Elmas, S. (2023). Investigation of the relationship between fear of childbirth and readiness of labor: A descriptive study. Türkiye Klinikleri Journal of Health Sciences, 8(3), 429-435. https://doi.org/10.5336/healthsci.2023-95620
• Bilge, Ç., Dönmez, S., Olgaç, Z., & Pirinççi, F. (2022). Gebelikte doğum korkusu ve etkileyen faktörler. Sağlık Bilimlerinde Değer, 12(2), 330-335. https://doi.org/10.33631/sabd.1067958
• Bıyık, İ., & Aslan, M. M. (2020). Gebelikte eğitimin doğum korkusu ve sezaryen oranlarına etkisi. Kocaeli Medical Journal, 9(2), 77-82. https://doi.org/10.5505/ktd.2020.37097
• Bülbül, M. (2021). Primer sezaryen doğum oranını etkileyen faktörler. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 47(1), 111-115. https://doi.org/10.32708/uutfd.884418
• Bülbül, T., Özen, B., Çopur, A., & Kayacık, F. (2016). Gebelerin doğum korkusu ve doğum şekli̇ne karar verme durumlarının i̇ncelenmesi̇. Sağlık Bilimleri Dergisi, 25(3), 126-130. https://doi.org/10.34108/eujhs.552894
• Çankaya, S., & Şimşek, B. (2021). Effects of antenatal education on fear of birth, depression, anxiety, childbirth self-efficacy, and mode of delivery in primiparous pregnant women: A prospective randomized controlled study. Clinical Nursing Research, 30(6), 818-829. https://doi.org/10.1177/1054773820916984
• Coates, D., Thirukumar, P., Spear, V., Brown, G., & Henry, A. (2020). What are women’s mode of birth preferences and why? A systematic scoping review. Women and Birth, 33(4), 323-333. https://doi.org/10.1016/j.wombi.2019.09.005
• Dadipoor, S., Mehraban, M., Aghamolaei, T., Ramezankhani, A., & Safari-Moradabadi, A. (2017). Prediction of birth type based on the health belief model. Journal of Family & Reproductive Health, 11(3), 159-164.
• Darsareh, F., Aghamolaei, T., Rajaei, M., Madani, A., & Zare, S. (2016). The differences between pregnant women who request elective caesarean and those who plan for vaginal birth based on Health Belief Model. Women and Birth, 29(6), e126-e132. https://doi.org/10.1016/j.wombi.2016.05.006
• Dinç, B., & Karataş Okyay, E. (2021). Kadınların doğum inançları ve etkileyen faktörler. Anatolian Journal of Health Research, 2(2), 57-63. https://doi.org/10.29228/anatoljhr.52200
• Düzbayır, E., Karadeniz, H., & Süzer Özkan, F. (2023). Gebelerin kendilerini algılaması ile vajinal doğum öz - yeterliliği arasındaki ilişki. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(1), 160-168.
• Firouzan, L., Kharaghani, R., Zenoozian, S., Moloodi, R., & Jafari, E. (2020). The effect of midwifery led counseling based on Gamble’s approach on childbirth fear and self-efficacy in nulligravida women. BMC Pregnancy and Childbirth, 20(1), 1-7. https://doi.org/10.1186/s12884-020-03230-1
• Gözüm, S., & Çapık, C. (2014). Sağlık davranışlarının geliştirilmesinde bir rehber: Sağlık İnanç modeli. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 7(3), 230-237.
• Güveri, H., & Bekar, M. (2023). Doğum Korkusunu azaltmaya yönelik bir yaklaşım: Duygusal özgürleşme tekniği. Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8, 346-350. https://doi.org/10.51754/cusbed.1311909
• Hassani, L., Aghamolaei, T., Ghanbarnejad, A., & Dadipoor, S. (2016). The effect of an instructional program based on health belief model in decreasing cesarean rate among primiparous pregnant mothers. Journal of Education and Health Promotion, 5(1), 1-7. https://doi.org/10.4103/2277-9531.184558
• Hildingsson, I., Rubertsson, C., Karlström, A., & Haines, H. (2018). Exploring the fear of birth scale in a mixed population of women of childbearing age—a Swedish pilot study. Women and Birth, 31(5), 407-413. https://doi.org/10.1016/j.wombi.2017.12.005
• Jenabi, E., Khazaei, S., Bashirian, S., Aghababaei, S., & Matinnia, N. (2020a). Reasons for elective cesarean section on maternal request: A systematic review. Journal of Maternal-Fetal and Neonatal Medicine, 33(22), 3867-3872. https://doi.org/10.1080/14767058.2019.1587407
• Jenabi, E., Khazaei, S., Bashirian, S., Aghababaei, S., & Matinnia, N. (2020b). Reasons for elective cesarean section on maternal request: A systematic review. Journal of Maternal-Fetal and Neonatal Medicine, 33(22), 3867-3872. https://doi.org/10.1080/14767058.2019.1587407
• Kananikandeh, S., Amin Shokravi, F., Mirghafourvand, M., & Jahanfar, S. (2022). Factors of the childbirth fear among nulliparous women in Iran. BMC Pregnancy and Childbirth, 22(1), 1-8. https://doi.org/10.1186/s12884-022-04870-1
• Kanbur, A., & Koç, Ö. (2023). Gebelerde doğum korkusu düzeyi ve ilişkili değişkenlerin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi, 13(1), 188-195. https://doi.org/10.31020/mutftd.1162395
• Khademioore, S., Ebrahimi, E., Khosravi, A., & Movahedi, S. (2023). The effect of an mHealth application based on continuous support and education on fear of childbirth, self-efficacy, and birth mode in primiparous women: A randomized controlled trial. PLoS ONE, 18(11), 1-15. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0293815
• Korukcu, O., Kukulu, K., & Firat, M. Z. (2012). The reliability and validity of the Turkish version of the wijma delivery expectancy/experience questionnaire (W-DEQ) with pregnant women. Journal of Psychiatric and Mental Health Nursing, 19(3), 192-203. https://doi.org/10.1111/j.1365-2850.2011.01694.x
• Masciullo, L., Petruzziello, L., Perrone, G., Pecorini, F., Remiddi, C., Galoppi, P., & Brunelli, R. (2020). Caesarean section on maternal request: An Italian comparative study on patients’ characteristics, pregnancy outcomes and guidelines overview. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(13), 1-12. https://doi.org/10.3390/ijerph17134665
• Miller, Y. D., & Danoy-Monet, M. (2021). Reproducing fear: The effect of birth stories on nulligravid women’s birth preferences. BMC Pregnancy and Childbirth, 21(1), 1-13. https://doi.org/10.1186/s12884-021-03944-w
• Munkhondya, B. M. J., Munkhondya, T. E., Chirwa, E., & Wang, H. (2020). Efficacy of companion-integrated childbirth preparation for childbirth fear, self-efficacy, and maternal support in primigravid women in Malawi. BMC Pregnancy and Childbirth, 20(1), 1-12. https://doi.org/10.1186/s12884-019-2717-5
• Nelson, J. R., Gren, L. H., Dickerson, T. T., Benson, L. S., Manortey, S. O., Ametepey, R., Avorgbedor, Y. E., & Alder, S. C. (2021). Using the health belief model to explore rural maternal utilisation of skilled health personnel for childbirth delivery: A qualitative study in three districts of the eastern region of ghana. Journal of Global Health Reports, 5, 1-13. https://doi.org/10.29392/001c.29883
• O’Connell, M. A., Khashan, A. S., & Leahy-Warren, P. (2021). Women’s experiences of interventions for fear of childbirth in the perinatal period: A meta-synthesis of qualitative research evidence. Women and Birth, 34(3), e309-e321. https://doi.org/10.1016/j.wombi.2020.05.008
• Özen Gün, E., & Ege, E. (2022). Primipar ve Multipar Gebelerde Doğum Korkusu ve İlişkili Faktörler: Karşılaştırmalı Bir Çalışma. Journal of General Health Sciences (JGEHES), Necmettin Erbakan University, 4(1), 1–11. https://doi.org/10.51123/jgehes.2022.38
• Panda, S., Begley, C., & Daly, D. (2020). Influence of women’s request and preference on the rising rate of caesarean section – a comparison of reviews. Midwifery, 88. https://doi.org/10.1016/j.midw.2020.102765
• Rana, T., Satwah, S., Bellussi, F., & Berghella, V. (2023). Obstetrical provider preferences for cesarean delivery on maternal request in uncomplicated pregnancies: A systematic review of the literature. American Journal of Obstetrics and Gynecology MFM, 5(5), 100839. https://doi.org/10.1016/j.ajogmf.2022.100839
• Ricchi, A., La Corte, S., Molinazzi, M. T., Messina, M. P., Banchelli, F., & Neri, I. (2020). Study of childbirth education classes and evaluation of their effectiveness. Clinica Terapeutica, 171(1), E78-E86. https://doi.org/10.7417/CT.2020.2193
• Sis Çelik, A., & Atasever, İ. (2020). Gebelerde algılanan stres düzeyleri̇ni̇n ve etki̇leyen faktörleri̇n beli̇rlenmesi̇. Journal of Anatolia Nursing and Health Sciences, 23(2), 265-274. https://doi.org/10.17049/ataunihem.622304
• Soysal, C., & Işıkalan, M. M. (2020). Gebelik süresince doğum korkusunu etkileyen risk faktörlerinin belirlenmesi. Cukurova Medical Journal, 45(4), 1340-1345. https://doi.org/10.17826/cumj.723669
• Sunay, Z., & Uçar, T. (2022). The effect of childbirth education and birth plan on childbirth self-efficacy: A randomized controlled trial. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 16(2), 422-433. https://doi.org/10.21763/tjfmpc.1005828
• Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı. (2010). Doğum ve sezaryen eylemi yönetim rehberi. https://kalite.saglik.gov.tr/Eklenti/6407/0/dogum-ve-sezaryen-eylemi-yonetim-rehberipdf.pdf
• Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı. (2014). Gebe eğitim kitapçığı. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/dokumanlar-kadinüremesagligi.html
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2021). Using multivarate statistic (7th ed.). Pearson.
• Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA). (2018). Türkiye nüfus ve sağlık araştırması (TNSA). https://fs.hacettepe.edu.tr/hips/dosyalar/yayinlar/2019_tnsa_anarapor_compressed.pdf
• Uçar, T., & Gölbaşı, Z. (2015). Nedenleri ve sonuçlarıyla doğum korkusu. İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(2), 54-58.
• Wigert, H., Nilsson, C., Dencker, A., Begley, C., Jangsten, E., Sparud-Lundin, C., Mollberg, M., & Patel, H. (2020). Women’s experiences of fear of childbirth: A metasynthesis of qualitative studies. International Journal of Qualitative Studies on Health and Well-Being, 15(1). https://doi.org/10.1080/17482631.2019.1704484
• Yazıcıoğlu, B., Oruç, M. A., Türe, E., Müderrisoğlu, S., & Çubukçu, M. (2021). The effect of pregnancy follow-up on birth expectations in primary health care. Ankara Medical Journal, 21(4), 573-584. https://doi.org/10.5505/AMJ.2021.36604
• Yazıcıoğlu, B., & Yavuz, E. (2022). Gebe okulu eğitimlerinin doğum korkusu üzerine etkisi. Turkish Journal of Family Practice, 26(1), 12-16. https://doi.org/10.54308/tahd.2022.98608
• Yesildag, B., & Golbasi, Z. (2024). Effects of the web-based birth preparation program and motivational interviews on primigravida women: Randomized-controlled study. International Journal of Nursing Practice, 30(1), e13207 https://doi.org/ 10.1111/ijn.13207