YENİ HÜKÜMET SİSTEMİNDE CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMESİ İLE CUMHURBAŞKANI KARARININ NİTELİK FARKI VE HUKUKİ SONUÇLARI

Yıl 2019, Cilt: 36 Sayı: 1, 195 - 223, 01.08.2019

Şeref İba Yasin Söyler

Öz

Yeni hükümet sistemi ile birlikte niteliği ve kapsam alanı itibarıyla önemli bir hukuki düzenleme aracı haline gelen Cumhurbaşkanlığı kararnamesinin, yine Cumhurbaşkanı tarafından tesis edilen Cumhurbaşkanı kararından ayırt edilmesi, hem teori hem de uygulama yönünden önemli bir konu haline gelmiştir. Söz konusu iki farklı karar türü arasında nitelik farkından kaynaklanan hukuki sonuçların ne yönde seyrettiği, Makalemizin ortaya koymaya çalıştığı başlıca tartışma alanlarıdır. Yapılan analizler çerçevesinde Cumhurbaşkanlığı kararnamesini Cumhurbaşkanı kararından ayırt eden temel unsurlardan birinin, anılan işlemlerin asliliktalilik özelliğinden kaynaklandığı değerlendirilmiştir. Anayasa esas alınarak yürürlüğe konulan Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin aslilik niteliği taşıdığı,  Cumhurbaşkanı kararlarının ise kanunlara dayanılarak ve kanunlar çerçevesinde yürürlüğe konulabilecek düzenlemeler olduğu için talilik özelliğine sahip olduğu ortaya konulmaya çalışılmıştır. Cumhurbaşkanlığı kararnamesini, birel nitelikteki Cumhurbaşkanı kararından içerik bakımından ayırt edici ana unsur ise, bu kararnamelerin genel, soyut, objektif ve bir kez uygulanmakla tükenmeyen normatif düzenlemeler şeklinde çıkarılmasıdır. Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile Cumhurbaşkanı kararı arasındaki nitelik farkından kaynaklı olarak, her iki karar türünün düzenlenme ya da tesis edilme alanları ile yargısal denetimleri ve Resmî Gazete’de yayımlanma zorunluluklarına ilişkin farklılıklar, Makalemizin odaklandığı diğer önemli tartışma başlıkları arasında yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Cumhurbaşkanlığı kararnamesi, Cumhurbaşkanı kararı, asli düzenleme yetkisi, birel idari işlem, düzenleyici işlem

Kaynakça

• ARDIÇOĞLU, M. Artuk. (2017). “Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi”, Ankara Barosu Dergisi, 3, s. 21-51.
• ATAY, Ender Ethem. (2018). İdare Hukuku, Ankara: Turhan Kitabevi, 6. Bası.
• BOZTEPE, Mehmet. (2018). “2017 Yılı Anayasa Değişikliği Sonrası Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Hukuki Rejimi” İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 5 (1), s. 5-30.
• ERGÜL, Ozan. (2018). “Yeni Rejimin Kodları Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri”, Güncel Hukuk, 6, s. 30-32.
• FENDOĞLU, Hasan Tahsin. (2018). Anayasa Yargısı, Ankara: Yetkin Yayınları, İkinci Baskı.
• GÖZLER, Kemal. (2019). Türk Anayasa Hukuku Dersleri, Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım, Güncellenmiş 23. Baskı.
• GÜL, Cengiz. (2018). “Türkiye’de Cumhurbaşkanlığı Sisteminin Dinamikleri ve Yürütmenin Yeni Konumu”, ERÜHFD, C. XIII, S. 2, s. 235262.
• GÜNDAY, Metin. (2017). İdare Hukuku, Ankara: İmaj Yayınevi, 11. Baskı.
• İBA, Şeref .(2017). Anayasa Hukuku-Genel Esaslar, Ankara: Turhan Kitabevi, 3. Baskı.
• İBA, Şeref. (2017). Parlamento Hukuku, Ankara: Turhan Kitabevi, (güncellenmiş) 6. Baskı.
• İBA, Şeref. (2018). Türk Anayasa Hukuku, Ankara: Turhan Kitabevi.
• KANADOĞLU, Korkut. (2018). “Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2, s. 637-650.
• KARATEPE, Şükrü. (2018). Türk Anayasa Hukuku, Ankara: Savaş Kitabevi, 2. Baskı.
• OKŞAR, Mustafa. (2019). 2017 Anayasa Değişiklikleri Çerçevesinde Yürütme Erkinin Üstünlüğü, Ankara: Yetkin Yayınları.
• ÖZBUDUN, Ergun. (2018). Türk Anayasa Hukuku, Ankara: Yetkin Yayınları, 18. Basım.
• SÖYLER, Yasin. (2018). Yeni Başkanlık Sisteminde Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• ŞİRİN, Tolga. (2018). Karşılaştırmalı Anayasa Hukukunda Kanun Kavramı, İstanbul: Onikilevha Yayınları.
• TANÖR, Bülent. / YÜZBAŞIOĞLU, Necmi. (2019). 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku, İstanbul: Beta, Tıpkı 18. Bası.
• TUNÇ, Hasan. (2018). Türk Anayasa Hukuku (Ders Kitabı), Ankara: Gazi Kitabevi.
• ULUSOY, Ali. (2019). “Aralık 2016 Anayasa Teklifi Neler Getiriyor, Neler Götürüyor?” http://www.anayasa.gen.tr/ulusoy-anayasa-degisikligi.pdf, s. 1-9, (14.03.2019).
• ÜLGEN, Özen. (2018). “Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Niteliği ve Türleri”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1, s. 3-39.
• ÜLGEN, Özen. (2018). “Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri: İlk Gözlemler”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2, s. 619-636.
• ÜLGEN, Özgen. / ŞİRİN, Tolga. (2018). “Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi "Cumhurbaşkanı Kararnamesi”, Güncel Hukuk, 2, s. 30-32.
• YILDIRIM, Ramazan / ÇINARLI, Serkan. (2019). Türk İdâre Hukuku Dersleri, Ankara: Astana Yayınları, Cilt II.
• YILDIRIM, Turan. (2017). “Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri”, MÜHFHAD, C. 23, S. 2, s. 13-28.