Anayasa Mahkemesi Kararlarının İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarına Etkisi

Yıl 2018, Cilt: 35 Sayı: 1, 147 - 167, 01.06.2018

Tolga Şirin

Öz

Türkiye’deki karşılaştırmalı anayasa hukuku çalışmalarında en sık yapılan karşılaştırma, Anayasa Mahkemesi AYM ile İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi’nin İHAM kararları arasında gerçekleştirilmektedir. Bu doğaldır, çünkü AYM, ulusal düzeyde anayasal tartışmalarda son sözü söyleyen mahkemedir. İHAM ise uluslararası insan hakları hukukunun en önemli karar organlarından biridir. Öte yandan bu karşılaştırmalarda kullanılan mercek, genellikle AYM kararlarının İHAM kararlarıyla uyumlu olup olmadığına yöneliktir. Bu da anlaşılır bir durumdur, çünkü İHAM kararları, AYM’nin denetimine tabi değildir; fakat AYM kararları, İHAM denetimine tâbidir. Benzer şekilde, anayasa mahkemeleri, Sözleşme metninde değişiklik gerçekleştiremezler; buna karşın İHAM kararları anayasalarda değişikliğe dahi yol açabilmektedir

Kaynakça

• Aida Torres Perez, “Judicial Dialogue and Fundamental Rights in the European Union: A Quest for Legitimacy”, Comparative Constitutional Theory, Gary Jacobsohn/ Miguel Schor (eds.), (Massachusetts: EE Publishing, 2018).
• Allan Rosas, The European Court of Justice in Context: Forms and Patterns of Judicial Dialogue, 1 Eur. J. Legal Stud. 121 (2007).
• Ed Bates, The Evolution of the European Convention on Human Rights: From its Inception to the Creation of a Parmanent Court of Human Righs, (Oxford: Oxford University Press), 2010.
• Maija Dahlberg, “It is not its task to act as a Court of fourth instance’ : The case of the ECtHR”, European Journal of Legal Studies, 2014, Vol. 7, No. 2, ss. 84-118.
• A. C. ve diğerleri başvurusu, AYM, 2013/1827, 25/2/2016.
• A. V. ve diğerleri başvurusu, AYM, 2013/1649, 20/1/2016.
• Albima Kıyamova başvurusu, AYM, 2013/3187, 14/4/2016
• Aydın Yavuz ve diğerleri başvurusu, AYM, 2016/22169, 20/6/2017.
• Devran Duran başvurusu, AYM, 2014/10405, 25/5/2017.
• Erdal Tercan başvurusu, AYM, 2016/15637, 12/4/2018.
• F.A ve M.A. başvurusu, AYM, 2013/655, 20/1/2016.
• Günay Dağ ve diğerleri, AYM, 2013/1631, 17/12/2015.
• Hacı Osman Kaya başvurusu, AYM, 2016/41934, 16/02/2017.
• Hasan Omaç başvurusu, AYM, 2014/1297, 17/12/2015.
• Hayrettin Bülent Tarkçıoğlu, AYM, 2013/4559, 23/3/2016.
• Hilmi Yıldız başvurusu, AYM, 2013/299, AYM, 4/2/2016.
• Hüseyin Güneş Özmen başvurusu, AYM, 2014/1514, 22/9/2016. I.S. başvurusu, AYM, 2014/15824, 22/09/2016.
• İlyas Başak başvurusu, AYM, 2013/5662, 21/4/2016.
• İzzettin Alpergin başvurusu, AYM, 2013/385, 14/7/2015.
• Lokman Gönül ve Mehmet Emin Girgin başvurusu, AYM, 2013/2254, /10/2015.
• Mehmet Çağırıcı başvurusu, AYM, 2013/3020, 23/3/2016.
• Mehmet İlker Başbuğ başvurusu, AYM, 2014/912, 6/3/2014.
• Mesut Çeki başvurusu, AYM, 2013/6944, 24/3/2016.
• Metin Sarıgül başvurusu, AYM, 2013/3287, 20/4/2016.
• Misbah Aktaş başvurusu, AYM, 2014/1 1906, 12/1/2017.
• Murat Hikmet Çakmacı başvurusu, AYM, 2016/35094, 15/02/2017.
• Nebiye Merttürk ve Neslihan Uyanık başvurusu, AYM, /6071,14/4/2016.
• Osman Sandıkçı, AYM, 2013/6297, 10/3/2016.
• Recep Varol ve diğerleri, AYM, 2014/5985, 12/1/2017.
• Rıda Boudraa başvurusu, AYM, 2013/9673, 21/1/2015.
• Selçuk Özdemir başvurusu, AYM, 2016/49158, 26/7/2017.
• Serkan Akbaş başvurusu, AYM, 2013/2342, 21/1/2016.
• Tahir Gökatalay başvurusu, AYM, 2013/1780, 20/3/2014.
• Tamer Morkoç başvurusu, AYM, 2013/5507, 15/6/2016
• Tuğba Arslan başvurusu, AYM, 2014/256, 25/6/2014.
• Yavuz Özgenç ve diğerleri başvurusu, AYM, 2014/5006, 29/9/2016.
• Yıldırım Ataş başvurusu, AYM, 2014/4459, 26/10/2016.
• Yuliyan Andreev başvurusu, AYM, 2013/4837, 9/3/2016.
• Yunus Emin Sevinç başvurusu, AYM, 2014/6001, 16/11/2016.
• Yusuf Keskin ve Sefer Baysal başvurusu, AYM, 2013/7806, 21/04/2016.
• Zeki Orman başvurusu, AYM, 2014/8797, 11/1/2017.
• Zeki Rüzgar başvurusu, AYM, 2013/6084, 6/4/2016. İHAM KARARLARI
• A, B ve C v. İrlanda, İHAM, 25579/05, 16/12/2010.
• Aysel Kılıç ve diğerleri v. Türkiye, İHAM, 33162/10, 3/12/2013.
• Altuğ Taner Akçam v. Türkiye, İHAM, 27520/07, 25/10/2011.
• Boudraa v. Türkiye, İHAM, 1009/16, 28/6/2016.
• Çatal v. Türkiye, İHAM, 2873/17, 07/03/2017.
• Dilipak v. Türkiye, İHAM, 29680/05, 15/09/2015.
• Dökmeci v. Türkiye, İHAM, 74155/14, 6/12/2016.
• Hasan Uzun v. Türkiye, İHAM, 10755/13, 30/04/2013.
• Incal v. Türkiye, İHAM, 22678/93, 09/06/1998.
• Işıkırık v. Türkiye, İHAM, 41226/09, 14/11/2017.
• Johnston ve diğerleri v. İrlanda, İHAM, 9697/82, 18/12/1986.
• Köksal v. Türkiye, İHAM, 70478/16, 06/06/2017.
• Mehmet Altan v. Türkiye, İHAM, 13237/17, 20/03/2018.
• Mercan v. Türkiye, İHAM, 56511/16, 02/09/2016.
• Rotaru v. Romanya, İHAM, 28341/95, 04/05/2000.
• Sejdić and Finci v. Bosna Hersek, İHAM, 27996/06-34836/06, 22/12/2009.
• Şahin Alpay v. Türkiye, İHAM, 16538/17, 06/03/2018.
• Tanışma v. Türkiye, İHAM, 32219/05, 17/11/2015.
• Yeltepe v. Türkiye, İHAM, 24087/07, 14/3/2017.
• Zihni v. Türkiye, İHAM, 59061/16, 26/09/2016.