Bireysel Başvuru Kararlarında Ayrımcılık Yasağı ve Eşitlik İlkesi

Yıl 2015, Cilt: 31 Sayı: 1, 235 - 306, 01.06.2015

Ulaş Karan

Öz

Bu çalışma ile ayrımcılık yasağını düzenleyen iki temel hukuki düzenleme olan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin AİHS 14. maddesi ve Anayasa’nın 10. maddesi bağlamında Anayasa Mahkemesi tarafından bireysel başvuru usulü kapsamında vermiş olduğu kararların değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Çalışmada bireysel başvuru usulünün henüz oldukça yeni bir yargısal usul olması ve bu alanda Anayasa Mahkemesi’nin içtihatlarının tam olarak ortaya çıkmamış olması nedenleriyle zaman zaman Mahkeme tarafından geçmişte somut ve soyut norm denetimi kapsamında verilen kararlara da değinilmek durumunda kalınmıştır.

Kaynakça

• Anne F. Bayefsky, Defining Equality Rights, Equality Rights and The Canadian Charter of Rights and Freedoms, Anne F. Bayefsky, Mary Eberts (Eds.), Carswell, Toronto, Calgary, Vancouver, 1985
• Anne F. Bayefsky, The Principle of Equality or Non-Discrimination in International Law, Human Rights Law Journal, Vol. 11, No. 1-2, 1990
• B. G. Ramcharan, Equality and Nondiscrimination, the International Bill of Rights: the Covenant on Civil and Political Rights, Henkin, Louis (Ed.), Columbia University Press, New York, 1981
• Bahadır Kılınç, Karşılaştırmalı Anayasa Yargısında Bireysel Başvuru (Anayasa Şikayeti) Kurumu ve Türkiye Açısından Uygulanabilirliği, Anayasa Yargısı, Anayasa Mahkemesi Yay., Cilt 25, Ankara, 2008
• Bertil Emrah Oder, Anayasa’da Kadın Sorunsalı: Norm, İçtihat ve Hukuk Politikası, Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları: Eşitsizlikler, Mücadeleler, Kazanımlar, Bertil Emrah Oder; Deniz Yükseker; Fatoş Gökşen; Hülya Durudoğan (Derleyenler), Koç Üniversitesi Yay., İstanbul, 2010
• Bertil Emrah Oder, Anayasa Yargısında Yorum Yöntemleri, Hukuksal Yöntembilime Dayalı Karşılaştırmalı Bir Araştırma, Beta Yay., İstanbul, 2010
• Brita Sundberg Weitman, Legal Tests for Applying the ECHR in Adjucating on Alleged Discrimination, Nordisk Tidsskrift for International Ret, Vol. 49, No. 1-2, 1980
• Bülent Serim, Yasa Önünde Eşitlik İlkesi, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 27, Sayı 3, TODAİE, Ankara, 1994
• Bülent Tanör, Anayasa Hukukunda Sosyal Haklar, May Yay., İstanbul, 1978
• Bülent Tanör; Necmi Yüzbaşıoğlu, 1982 Anayasası’na Göre Türk Anayasa Hukuku, Beta Yay., İstanbul, 2006
• Christa Tobler, Indirect Discrimination: A Case Study into the Development of the Legal Concept of Indirect Discrimination under the EC Law, Intersentia, Antwerp, Oxford, 2005
• Christa Tobler, Limits and Potential of the Concept of Indirect Discrimination, European Network of Legal Experts in the Non-Discrimination Field, European Commission, Directorate-General for Employment, Social Affairs and Equal Opportunities, Luxemburg, 2008
• Christian Rumpf, Ölçülülük İlkesi ve Anayasa Yargısındaki İşlevi ve Niteliği, Anayasa Yargısı, Cilt 10, Anayasa Mahkemesi Yayını, Ankara, 1993
• D. J. Harris; M. O’Boyle; E. P. Bates; C. M. Buckley, Harris, O’Boyle Warbrick, Law of the European Convention on Human Rights, Oxford University Press, Oxford, 2014
• Ece Göztepe, Türkiye’de Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru Hakkının (Anayasa Şikayeti) 6216 Sayılı Kanun Kapsamında Değerlendirilmesi, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 95, Ankara, 2011
• Evert Albert Alkema, The Third Party Applicability or “Drittwirkung” of the European Convention on Human Rights, Protecting Human Rights: The European Dimension, Studies in honour of Gerard J. Wiarda, Carl Heymans Verlag KG, Köln, Berlin, Bonn, München, 1988
• Fazıl Sağlam, Anayasa Şikayeti: Anlamı, Kapsamı ve Türkiye Uygulamasında Olası Sorunlar, Demokratik Anayasa, Ece Göztepe; Aykut Çelebi (Hazırlayanlar), Metis Yay., İstanbul, 2012
• Fazıl Sağlam, Anayasa Şikayeti Kurumunun Türk Hukukuna Kazandırılması ile İlgili Sorunlar ve Çözüm Olanakları, Anayasa Yargısı İncelemeleri-1, Mehmet Turhan; Hikmet Tülen (Editörler), Anayasa Mahkemesi Yay., Ankara, 2006
• Fazıl Sağlam, Temel Hakların Sınırlanması ve Özü, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yay., Ankara, 1982
• Frédéric Edel, The Prohibition of Discrimination under the European Convention on Human Rights, Council of Europe Publishing, Strasbourg, 2010
• Janneke Gerards, The Application of Article 14 ECHR by the European Court of Human Rights, The Development of Legal Instruments to Combat Racism in a Diverse Europe, Jan Niessen; Isabelle Chopin (Eds), Martinus Nijhoff Publishers, Leiden, Boston, 2004
• Karl Josef Partsch, Discrimination, The European System for the Protection of Human Rights, R. St. J. Macdonald; F. Matscher; H. Petzold (Eds.), Martinus Nijhoff Publishers, Dorderecht, Boston, London, 1993
• Karl Josef Partsch, Fundamental Principles of Human Rights: Self- Determination, Equality and Non-Discrimination, The International Dimensions of Human Rights, Karel Vasak (Ed.), Vol. 1, UNESCO, Greenwood Press, Connecticut, 1982
• Kemal Gözler, Anayasa Hukukunun Genel Teorisi, Cilt II, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa, 2011
• Luzius Wildhaber, Protection against Discrimination under the European Convention on Human Rights: A Second-Class Guarantee?, Baltic Yearbook of International Law, Vol. 2, Kluwer Law International, The Hague, 2002
• Manfred Nowak, UN Covenant on Civil and Political Rights: CCPR Commentary, N.P. Engel, Kehl am Rhein, 2005
• Marc-André Eissen, The Principle of Proportionality in the Case-Law of the European Court of Human Rights, The European System for the Protection of Human Rights,R. St. J. Macdonald; F. Matscher; H. Petzold (Eds), Martinus Nijhoff Publishers, Dordrecht, Boston, 1993
• Mark Bell, “Direct Discrimination”, Cases, Materials and Text on National, Supranational and International Non-Discrimination Law, Dagmar Schiek, Lisa Waddington, Mark Bell (Eds), Hart Publishing, Cornwall, 2007
• Mark W. Janis; Richard S. Kay; Anthony W. Bradley, European Human Rights Law, Text and Materials, Oxford University Press, Oxford, New York, 2008
• Matthew Craven, The International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights: a Perspective on its Development, Clarendon Press, Oxford, 1998
• Merih Öden, Türk Anayasa Hukukunda Eşitlik İlkesi, Yetkin Yay., Ankara, 2003
• Mesut Gülmez, İnsan Haklarında Ayrımcılık Yasaklı Eşitlik İlkesi: Aykırı Düşünceler, Çalışma ve Toplum Ekonomi ve Hukuk Dergisi, Birleşik-Metal İş Sendikası Yay., 2010/2, Sayı: 25, İstanbul, 2010
• O. Korkut Kanadoğlu, Türk ve Alman Anayasa Yargısında Anayasal Değerlerin Çatışması ve Uyumlaştırılması, Beta Yay., İstanbul, 2000
• Oddny Mjöll Arnadottir, Equality and Non-Discrimination under the European Convention on Human Rights, Martinus Nijhoff Publishers, The Hague, 2003
• Oddny Mjöll Arnardottir, Multidimensional Equality from Within: themes from the European Convention on Human Rights, European Union Non- Discrimination Law: Comparative Perspectives on Multidimensional Equality Law, Dagmar Schiek;, Victoria Chege (Eds), Routledge-Cavendish, London, New York, 2009
• Olivier de Schutter, The Prohibition of Discrimination under European Human Rights Law, Relevance for EU Racial and Employment Equality Directives, European Commission, Luxembourg, 2005
• P. Van Dijk, P; G.J.H. Van Hoof; Arjen Van Rijn; Leo Zwaak (Eds.), Theory and Practice of the European Convention on Human Rights, Intersentia, Antwerpen, Oxford, 2006
• Robert Wintemute, “Within the Ambit”: How Big is the “Gap” in Article 14 European Convention on Human Rights?, Part 1, European Human Rights Law Review, Sweet and Maxwell, No. 4, 2004
• Rory O’Connell, Cinderella Comes to the Ball: Art 14 and the Right to Non- Discrimination in the ECHR, Legal Studies, Wiley-Blackwell, Vol. 29, No. 2, Oxford, June 2009
• Selin ESEN, Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru, Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru, Türkiye Barolar Birliği Yay., Ankara, 2011
• Serdar Gülener, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 14. Maddesi Kapsamında Ayrımcılık Yasağı, Bireysel Başvuru İncelemeleri 1, Musa Sağlam; Serdar Gülener; Recep Kaplan (Editörler), Anayasa Mahkemesi Yayını, Ankara, 2013
• Selim Kaneti, Anayasa Mahkemesi’nin Kararlarına Göre Anayasa’nın Özel Hukuk Alanına Etkileri, Anayasa Yargısı, Cilt 6, Anayasa Mahkemesi Yay., Ankara, 1989
• Sibel İnceoğlu, Türk Anayasa Mahkemesi ve İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarında Eşitlik ve Ayrımcılık Yasağı, Çalışma ve Toplum Ekonomi ve Hukuk Dergisi, Birleşik-Metal İş Sendikası Yayını, 2006/4, Sayı 11, İstanbul, 2006
• Stephen Livingstone, Article 14 and the Prevention of Discrimination in the European Convention on Human Rights, European Human Rights Law Review, Sweet and Maxwell, No. 1, 1997
• Sultan Uzeltürk, İHAM Kararları Işığında Türkiye’de Eşitlik İlkesi ve Ayrımcılık Yasağı, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve İdari Yargı, Türkiye Barolar Birliği Yay., Ankara, 2006
• Warwick McKean, Equality and Discrimination under International Law, Clarendon Press, Oxford, 1985
• Yılmaz Aliefendioğlu, Eşitlik İlkesi, Prof. Dr. İlhan Akın’a Armağan, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yay., İstanbul, 1999
• Yoram Dinstein, Discrimination and International Law, Israel Yearbook of Human Rights, Vol. 15, 1985
• Yusuf Şevki Hakyemez, Hukuk ve Siyaset Ekseninde Anayasa Mahkemesinin Yargısal Aktivizmi ve İnsan Hakları Anlayışı, Yetkin Yay., Ankara, 2009
• Yutaka Arai-Takahashi, The Margin of Appreciation Doctrine and the Principle of Proportionality in the Jurisprudence of the ECHR, Intersentia, Antwerp, Oxford, New York, 2002
• Anayasa Mahkemesi Kararları
• İptal Davaları/İtiraz Başvuruları
• E. 1963/148, K. 1963/256, 25.10.1963
• E. 1969/8, K. 1969/37, 19.06.1969
• E. 1980/29, K. 1981/22, 21.05.1981
• E. 1981/13, K. 1983/8, 28.04.1983
• E. 1986/11, K. 1986/26, 04.11.1986
• E. 1986/12, K. 1987/4, 11.02.1987
• E. 1987/3, K. 1987/13, 22.05.1987
• E. 1987/16, K. 1988/8, 19.04.1988
• E. 1988/4, K. 1989/3, 12.01.1989
• E. 1988/14, K. 1988/18, 14.06.1988
• E. 1990/30, K. 1990/31, 29.11.1990
• E. 1991/18, K. 1992/20, 31.03.1992
• E. 1996/15, K. 1996/34, 23.09.1996
• E. 1997/61, K. 1998/59, 29.09.1998
• E. 1998/3, K. 1998/28, 23.06.1998
• E. 2000/39, K. 2002/35, 20.03.2002
• E. 2001/478, K. 2004/38, 25.03.2004
• E. 2002/70, K. 2004/56, 06.05.2004
• E. 2004/30, K. 2008/55, 07.02.2008
• E. 2005/103, K. 2005/89, 23.11.2005
• E. 2005/114, K. 2009/105, 02.07.2009
• E. 2006/156, K. 2008/125, 19.06.2008
• E. 2006/159, K. 2010/47, 24.03.2010
• E. 2006/166, K. 2009/113, 23.07.2009
• E. 2008/17, K. 2010/44, 25.02.2010
• E. 2008/42, K. 2008/167, 20.11.2008
• E. 2008/57, K. 2010/56, 04.02.2010
• E. 2009/11, K. 2011/93, 09.06.2011
• E. 2009/47, K. 2011/51, 17.03.2011
• E. 2009/57, K. 2011/33, 03.02.2011
• E. 2009/85, K. 2011/49, 10.03.2011
• E. 2009/86, K. 2011/70, 28.04.2011
• E. 2009/93, K. 2011/73, 28.04.2011
• E. 2010/30, K. 2012/7, 19.01.2012
• E. 2010/119, K. 2011/165, 08.12.2011
• E. 2012/80, K. 2013/16, 23.01.2013 Bireysel Başvurular
• Adnan Oktar Kararı (No.2), B. No. 2013/514, 02.10.2013
• Adnan Oktar Kararı (No.3), B. No. 2013/1123, 02.10.2013
• Ahmet Şanci Kararı, B. No. 2012/29, 05.11.2014
• Ahmet Teyit Keşli Kararı, B. No. 2013/2237, 18.09.2014
• Ali Osman Bayrak Kararı, B. No. 2013/2929, 18.09.2014
• Arif Güneş Kararı, B. No. 2012/837, 05.03.2013
• Ayşe Hülya Potur Kararı, B. No. 2013/8479, 06.02.2014
• Aziz Turhan Kararı, B. No. 2012/1269, 08.05.2014
• Bayram Şahin Kararı, B. No. 2013/463, 16.05.2013
• Cahit Tekin Kararı, B. No. 2013/2744, 16.07.2014
• Cemalettin Metin Kararı, B. No. 2013/776, 20.03.2014
• Cevriye Keçeciler Kararı, B. No. 2014/2803, 08.09.2014
• Deniz Yazıcı Kararı, B. No. 2013/6359, 10.12.2014
• Devrim Evin Kararı, B. No. 2013/2069, 20.02.2014
• Faysal Sarıyıldız, B. No. 2014/9, 03.01.2014
• Feryat Aytimur Kararı, B. No. 2014/658, 30.12.2014
• Fikri Erdoğan ve Diğerleri Kararı, B. No. 2013/9032, 05.11.2014
• Gaziler Enerji ve Tic. A.Ş. Kararı, B. No. 2013/1660, 15.10.2014
• Göksel Korkmaz Kararı, B. No. 2012/869, 16.04.2013
• Gülser Yıldırım Kararı, B. No. 2013/9894, 02.01.2014
• Gülsim Genç Kararı, B. No. 2013/4439, 06.03.2014
• Hasan Kara Kararı, B. No. 2013/3170, 18.09.2014
• HSH Nordbank AG Kararı, B. No. 2013/6924, 18.06.2014
• Hilal Özkök Kararı, B. No. 2013/2420, 14.01.2014
• Hüseyin Sezen Başvurusu, B. No. 2013/1793, 18.09.2014
• İbrahim Ayhan Kararı, B. No. 2013/9895, 02.01.2014
• İbrahim Uysal Kararı, B. No. 2014/1711, 23.07.2014
• İhsan Asutay Kararı, B. No. 2012/606, 20.02.2014
• İlhan Cihaner Kararı, B. No. 2013/1254, 19.11.2014
• Kadir Can Kararı, B. No. 2013/7527, 17.11.2014
• Kamil Çakır Kararı, B. No. 2013/997, 15.10.2014
• Kazım Albayrak Kararı, B. No. 2014/3836, 17.09.2014
• Kemal Aktaş ve Selma Irmak Kararı, B. No. 2014/85, 03.01.2014
• Laden Elbezyan Kararı, B. No. 2013/4551, 10.12.2014
• M. Ş. B. Kararı, B. No. 2013/2202, 20.11.2014
• Mahmut Tanal Kararı, B. No. 2014/11438, 23.07.2014
• Mehmet Çetinkaya ve Maide Çetinkaya Kararı, B. No. 2013/1280, 28.05.2014
• Mehmet Reşit Aslan ve Diğerleri Kararı, B. No. 2013/583, 10.12.2014
• Mesude Yaşar Kararı, B. No. 2013/2738, 16.07.2014
• Mesut Değer Kararı, B. No. 2013/7541, 18.06.2014
• Mithat Bakikuşağı Kararı, B. No. 2013/4682, 17.09.2014
• Murat Tuncil Kararı, B. No. 2013/7759, 23.07.2014
• Münis Düşenkalkar Kararı, B. No. 2013/1244, 17.07.2014
• Necmettin Doğru Kararı, B. No. 2013/1337, 16.05.2013
• Nejdet Atalay Kararı, B. No. 2014/184, 16.07.2014
• Onur Gür Kararı, B. No. 2012/828, 21.11.2013
• Onurhan Solmaz Kararı, B. No. 2012/1049, 26.03.2013
• Osman Geçer Kararı, B. No. 2013/1326, 17.07.2014
• Sadıka Şeker Kararı, B. No. 2013/1948, 23.01.2014
• Savaş Çetinkaya Kararı, B. No. 2012/1303, 21.11.2013
• Sebahat Tuncel Kararı (No. 1), B. No. 2012/1051, 20.02.2014
• Set Makina Ticaret Ltd. Şti. Kararı, B. No. 2013/816, 06.02.2014
• Sevgi Bingöm Zengin Kararı, B. No. 2013/6363, 16.10.2014
• Sevim Akat Eşki Kararı, B. No. 2013/2187, 19.12.2013
• Süleyman Çetin Kararı, B. No. 2012/883, 05.03.2013
• Ş. Ç. Kararı, B. No. 2012/1061, 21.11.2013
• Şahin Karaman Kararı, B. No. 2012/1205, 08.05.2014
• Şengül Kayan Kararı, B. No. 2013/1614, 03.04.2014
• Tahsin Erdoğan Kararı, B. No. 2012/1246, 06.02.2014
• Teoman Yeğenoğlu Kararı, B. No. 2013/5338, 17.07.2014
• Tuğba Arslan Kararı, B. No. 2014/256, 25.06.2014
• Ülkü Özgür Kararı, B. No. 2013/2263, 26.06.2014
• Vedat Benli Kararı, B. No. 2013/307, 16.05.2013
• Vesim Parlak Kararı, B. No. 2012/1034, 20.03.2014
• Yasemin Ekşi Kararı, B. No. 2013/5486, 04.12.2013
• Avrupa İnsan Hakları Komisyonu ve Mahkemesi Kararları
• members of the Gldani Congregation of Jehovah’s Witnesses and 4 Others v. Georgia, Appl. No. 71156/01, 03.05.2007
• A.D.Tv. the United Kingdom, Appl. No. 35765/97, 31.07.2000
• Abdulaziz, Cabales and Balkandali v. the United Kingdom, Appl. No. 9214/80, 25.05.1985
• Airey v. Ireland, Appl. No. 6289/73, Karar tarihi, 09.10.1979
• Aksu v. Turkey, Appl. No. 4149/04, 41029/04, 27.07.2010
• Aziz v. Cyprus, Appl. No. 69949/01, 22.06.2004
• Beian v. Romania (No. 1), Appl. No. 30658/05, 06.12.2007
• Bigaeva v. Grece, Appl. No. 26713/05, 28.05.2009
• Burghartz v. Switzerland, Appl. No. 16213/90, 22.02.1994
• Case “Relating to Certain Aspects of the Laws on the Use of Languages in Education in Belgium”v. Belgium, Appl. No. 1474/62; 1677/62; 1691/62; 1769/63; 1994/63; 2126/64, 23.07.1968
• Chassagnou and Others, v. France (Grand Chamber), Appl. No. 25088/94, 28331/95, 28443/95, 29.04.1999
• Costello-Roberts v. the United Kingdom, Appl. No. 13134/87 25.03.1993
• D. H. and Others v. the Czech Republic (Grand Chamber), Appl. No. 57325/00, 13.11.2007
• Danilenkov and Others v. Russia, Appl. No. 67336/01, 30.07.2009
• Darby v. Sweden, Appl. No. 11581/75, 23.10.1990
• Dudgeon v. the United Kingdom, Appl. No. 7526/76, 22.10.1981
• E.B. v. France (Grand Chamber), Appl. No. 43546/02, 22.01.2008
• Efe v. Austria, Appl. No. 9134/06, 08.01.2013
• Emel Boyraz v. Turkey, Appl. No. 61960/08, 02.12.2014
• Engel and Others v. the Netherlands, Appl. No. 5100/71, 08.06.1976
• Fredin v. Sweden (No. 1), Appl. No. 12033/86, 18.02.1991
• Frette v. France, Appl. No. 36515/97, 26.02.2002
• Gaygusuz v. Austria, Appl. No. 17371/90, 16.09.1996
• Genovese v. Malta, Appl. No. 53124/09, 11.10.2011
• Gillow v. the United Kingdom, Appl. No. 9063/80, 24.11.1986
• Graziani-Weiss v. Austria, Appl. No. 31950/06
• Grandrath v. Germany (Commission), Appl. No. 2299/64, 12.12.1966
• Hoffmann v. Austria, Appl. No. 12875/87, 23.06.1993
• James and Others v. the United Kingdom, Appl. No. 8793/79, 21.02.1986
• Jersild v. Denmark, Appl. No. 15890/89, 23.09.1994
• Inze v. Austria, Appl. No. 8695/79, 28.10.1987
• Karlheinz Schmidt v. Germany, Appl. No. 13580/88, 18.7.1994
• Karner v. Austria, Appl. No. 40016/98, 24.07.2003
• Koua Poirrez v. France, Appl. No. 40892/98, 30.09.2003
• Kozak v. Poland, Appl. No. 13102/02, 02.03.2010
• L and V. Austria, Appl. No. 39392/98, 09.01.2003
• Lithgow and Others v. the United Kingdom, Appl. No. 9006/80, 08.07.1986
• Luczak v. Poland, Appl. No. 77782/01, 27.11.2007
• Lustig-Praen and Beckett v. the United Kingdom, Appl. No. 31217/96, 32377/96, 27.09.1999
• Marckx v. Belgium, Appl. No. 6833/74, 13.06.1979
• Mazurek v. France, Appl. No. 34406/97, 01.02.2000
• Nachova and Others v. Bulgaria(Grand Chamber), Appl. No. 43577/98, 06.07.2005
• National Union of Belgian Police v. Belgium, Appl. No. 4464/70, 27.10.1975
• Orsus and Others v. Croatia (Grand Chamber), Appl. No. 15766/03, 16.03.2010
• Paulik v. Slovakia, Appl. No. 10699/05, 10.10.2006
• Petrov v. Bulgaria, Appl. No. 15197/02, 22.05.2008
• Petrovic v. Austria, Appl. No. 20458/92, 27.03.1998
• Pine Valley Developments LTD and Others v. Ireland, Appl. No. 12742/87, 29.11.1991
• Pla and Puncernau v. Andorra, Appl. No. 69498/01, 13.07.2004
• Pretty v. the United Kingdom, Appl. No. 2346/02, 29.04.2002
• Rainys and Gasparavicius v. Lithuania, Appl. No. 70665/01, 74345/01, 07.04.2005
• Rangelov v. Germany, Appl. No. 5123/07, 22.03.2012
• Rasmussen v. Denmark, Appl. No. 8777/79, 28.11.1984
• S. L. v. Austria, Appl. No. 45330/99, 09.01.2003
• Salgueiro da Silva Mouta v. Portugal, Appl. No. 33290/96, 21.12.1999
• Savez Crkava “Rijec Zivota” and Others v. Croatia, Appl. No. 7798/08, 09.12.2010
• Schwizgebel v. Switzerland, Appl. No. 25762/07, 10.06.2010
• Secic v. Croatia, Appl. No. 40116/02, 31.05.2007
• Sejdic and Finci v. Bosnia Herzegovina(Grand Chamber), Appl. No. 27996/06, 34836/06, 22.12.2009
• Sidabras and Dziautas v. Lithuania, Appl. No. 55480/00, 59330/00, 27.07.2004
• Smith and Grady v. the United Kingdom, Appl. No. 33985/96, 27.09.1999
• Sommerfeld v. Germany, Appl. No. 31871/96, 08.07.2003
• Stec and Others v. the United Kingdom (Grand Chamber), Appl. No. 65731/01, 65900/01, 12.04.2006
• Storck v. Germany, Appl. No. 61603/00, 16.06.2005
• Stubbings and Others v. the United Kingdom, Appl. No. 22083/93, 22095/93, 22.10.1996
• Thlimmenos v. Greece (Grand Chamber), Appl. No. 34369/97, 06.04.2000
• Timishev v. Russia, Appl. No. 55762/00, 13.12.2005
• Wagner and J. M. W. L. v. Luxembourg, Appl. No. 76240/01, 28.06.2007
• X and Y v. The Netherlands, Appl. No. 8978/80, 26.03.1985
• Zarb Adami v. Malta, Appl. No. 17209/02, 20.06.2006