Hermeneutik ve Anayasanın Yorumlanması

Yıl 2019, Cilt: 36 Sayı: 2, 1 - 35, 01.01.2020

Yeşim Öztürkmen İcan

Öz

Bu çalışmada “hermeneutik” kavramı, anayasa hukuku çerçevesinde ele alınmaya çalışılmaktadır. Metin, anlama, anlayış ve yorum gibi kavramlar etrafında şekillenen, insana özgü bir süreçler toplamı olarak din, tarih, edebiyat ve hukuk gibi çeşitli farklı alanlara temas etmekle birlikte bu alanların bütünü için genel bir karşılığı da bulunan hermeneutik, anayasa hukukunda yorum problemi konusu özelinde işlenmektedir. Çalışmanın birinci bölümünde “hermeneutik” kavramı kelime kökeni ile birlikte tarihsel gelişimi çerçevesinde kısaca açıklanmakta, daha sonra da hermeneutik kavramı üzerinde hukuksal yorum bağlamı esas alınarak durulmakta ve hukuk metinlerinin hermeneutik anlamda değerlendirilmesinin amacı ve özellikleri, modern hermeneutik yaklaşımı şekillendirdiği kabul edilen H. G. Gadamer'in görüşleri doğrultusunda ele alınmaktadır. Çalışmanın ikinci bölümüne, anayasanın yorumlanması tartışmasında hermeneutiğin konumu orijinalist yaklaşımla karşılaştırmalı olarak ele alınarak başlanmaktadır. Ardından da sırasıyla anayasa
hukukunda hermeneutik somutlaştırma metoduna, Amerika Birleşik Devletleri ve Almanya anayasal hermeneutiklerinde temel değerlerin
rolüne ve yapıbozumcu yaklaşıma kısaca değinmek suretiyle anayasal hermeneutiğe dair birkaç örnek verilerek çalışma sonlandırılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hermeneutik, hukuk, anayasa, metin, yorum

Kaynakça

• BALL, Terrence (1992). “Constitutional Interpretation and Conceptual Change”, Legal Hermeneutics, History, Theory and Practice, Ed. Leyh G., Los Angeles: University of California Press, s. 129-143.
• BARAK, Aharon (1993). “Hermeneutics and Constitutional Interpretory”, Cardozo Law Review, C. 14, s. 767-774.
• DALY, Eoin (2008). Hermeneutic Perspectives on Judicial Activism:Dworkin, Constitutional Interpretation and Judicial Law Making, http:// corkonlinelawreview.com/editions/2008/2008_COLR_16.pdf, (Erişim Tarihi: 29.10.2019)
• DAVİS, D. H. (1994). Preserving the Integrity of the Constitution: an Examination of Deconstruction and Other Hermeneutical Theories, http://academics.umhb.edu/sites/all/files/academics/documents/CRL/ integrity_of_the_const.pdf , (Erişim Tarihi: 22.12.2018).
• DILTHEY, Wilhelm, (2011). Hermeneutik ve Tin Bilimleri, Çev. Özlem D. İstanbul: Notos Kitap.
• ESKRİDGE, William N. (1990). “Gadamer/Statutory Interpretation”, Cardozo Law Review, C. 90, S.3, s. 609-681.
• EYRENCİ, Öner (1981). “Anayasanın Yorumlanması Yöntemlerine Genel Bir Bakış”, Amme İdaresi Dergisi, C. 14, S. 1, s. 45-57.
• FALLON, Richard H. (1997) “The Rule of Law as a Concept in Constitutional Discourse” California Law Review, C. 97, S 1, s.1-56.
• GADAMER, Hans-Georg (1998)., Hakikat ve Yöntem, II. Cilt, Çev. Aslan H. ve Yavuzcan İ., İstanbul: Paradigma Yayınları.
• GÖZLER, Kemal (1998). Hukukun Genel Teorisine Giriş: Hukuk Normlarının Geçerliliği ve Yorumu Sorunu, Ankara: US-A Yayıncılık.
• GÜLSOY, Mehmet Tevfik (2007), Özgürlüklerin Korunmasında Anayasa Yargısının Yeri ve Meşruluğu, Ankara: Yetkin Yayınları.
• HEPER, Altan (2012). “Almanya'da Hukukta Yorum Üzerine Bazı Düşünceler”, Ankara Barosu Dergisi, 2012/1, s. 72-85.
• KILIÇ Muharrem (2011). “Hukuksal Yorumun Filozofik-Yorumbilimsel Bağlamı”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 16, S 1, s. 63-78.
• LEYH, Gregory (1988). “Toward a constitutional Hermeneutics”, American Journal of Political Science, C. 32, S 2, s. 369-387.
• METİN, Yüksel (2008). Anayasanın Yorumlanması, Ankara:Asil Yayın Dağıtım.
• PERRY, Micheal J. (1992). “Why Constitutional Theory Matters to Constitutional Practice (and vice versa)”, Legal Hermeneutics, History, Theory and Practice, Ed. Leyh G., Los Angeles: University of California Press, s. 241- 258.
• SANDU, Antonio (2010). Constructive-postmodern approaches on the philosophy of law, http://postmodernopenings.com/wp-content/ uploads/2010/10/PO-3-2.pdf .
• TAŞDELEN, Vefa (2008). Hermeneutiğin Evrimi:Kesitler, Ankara: Hece Yayınevi.
• UĞUR, Aydın (1983). “Hermeneutik: Eski Bir Yorum Yönteminin Yeniden Gündeme Gelişi ve Hukuk Alanına Uygulanması”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C.38,S 1, s. 181-196.
• UZUN, Ertuğrul (2012). “Yorum Yöntemlerini Bilmek Yorum Yapabilmek İçin Yeterli midir? Hukuk Doktrini, Klasik Yorum Yöntemleri ve Hukuki Argümantasyon Teorisi”, Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi, 25, İstanbul Barosu Yayınları, s.72-96.
• WAGNER, William Joseph (1996). The Role of Basic Values in the Contemporary Constitutional Hermeneutics of Germany and the United States, http://www.zaoerv.de/56_1996/56_1996_1_2_a_178_204.pdf, (Erişim Tarihi: 30.10.2019).