MEDENİ USUL HUKUKUNDA İSPAT HAKKININ HUKUKİ GÜVENLİK İLKESİ BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2023, Cilt: 40 Sayı: 2, 115 - 157, 28.12.2023

Nagehan Okumuş

Öz

Hukuki dinlenilme hakkının bir unsuru olan ispat hakkı, Kanunda belirtilen süre ve usule uygun kullanılmalıdır. İspat hakkı, hukuki dinlenilme hakkının yanı sıra silahların eşitliği ilkesi ile de yakından ilişkilidir. Silahların eşitliği ilkesi, hukuk devleti ve eşitlik ilkelerinin yargılama hukukundaki yansımasını oluşturur. Ayrıca hukuk devletinin bir unsuru olarak kabul edilen hukuki güvenlik ilkesi ile ispat hakkı arasında önemli bir bağ bulunmaktadır. Hukuki güvenlik ilkesi, bireylerin toplumsal yaşamına öngörülebilirlik sağlamaya yönelik olarak, kuralların, idari uygulamaların ve yargı kararlarının belirlilik, istikrar ve öngörülebilirlik temel şartlarını sağlaması şeklinde ifade edilmektedir. Hukuki güvenlik ilkesinin alt ilkeleri; hukuki belirlilik, istikrar ve öngörülebilirliktir. İspat hakkının bu alt ilkeler ile olan ilişkisi önem taşımaktadır. İspat hakkını düzenleyen kuralların açık, basit ve anlaşılır olması gerekmektedir. Hukuki istikrar gereği kuralların ve uygulamasının istikrarlı olması gerekir. Hukuki öngörülebilirliğin sağlanması bakımından taraflar yargılama sürecinde özellikle ispat hakkının kullanımı bakımından hukuki olarak öngörebilir durumda olmalıdırlar. Bu öngörülebilirlik hukuk kuralları ve mahkeme kararları bakımından sağlanmalıdır. Hukuki güvenliğin sağlanması bakımından tam ispat ölçüsü de önemlidir. Tam ispat ölçüsü bulunan hallerde, hâkimde vakıanın ispatı konusunda herhangi bir tereddüt olmayacaktır.

Anahtar Kelimeler

İspat , ispat hakkı , hukuki güvenlik , hukuki belirlilik , ispat ölçüsü.

Kaynakça

• ALBAYRAK, Hakan (2013). Medeni Usul ve İcra İflas Hukukunda Yaklaşık İspat, Ankara: Yetkin Yayınları.
• ARSLAN, Ramazan, YILMAZ, Ejder, TAŞPINAR AYVAZ, Sema ve HANAĞASI, Emel (2022). Medenî Usul Hukuku, Güncellenmiş 8. Baskı, Ankara: Yetkin Yayınları.
• ATALAY, Oğuz (2001). Medeni Usul Hukukunda Menfi Vakıaların İspatı, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları.
• ATALAY, Oğuz (2009). Delil Kavramı Üzerine, içinde Gürzumar, Osman Berat ve Pekcanıtez, Hakan (Ed.), Haluk Konuralp Anısına Armağan, C. I (ss. 129-138), Ankara: Yetkin Yayınları.
• ATALAY, Oğuz (2017). Pekcanıtez Usûl Medenî Usûl Hukuku, C. II, 15. Baskı, On İki Levha Yayıncılık.