Examination of Key Personnel Employment in Türkiye Under the Law on Foreign Direct Investments

Yıl 2024, , 581 - 599, 01.08.2024

Burcu İrge Erdoğan

https://doi.org/10.54699/andhd.1372624

Öz

In the Foreign Direct Investment Law No. 4875, which entered into force in 2003, the terms investment and investor are defined in accordance with international legislation. In this law, the permission and approval system was abolished, freedom of investment, freedom of transfer, expropriation and nationalization and the expansion of international alternative dispute resolution methods were regulated. In our study, the historical development, conceptual framework, and general standards of foreign direct investment are included. In addition, in this study, the Key Personnel Regulation for the personnel to be employed within the scope of foreign direct investment has been examined. According to this regulation, as will be explained in detail below, key personnel are foreign nationals who have important responsibilities in a foreign-capital company established in Türkiye with legal personality. There are some reservations regarding the work of persons who are considered as key personnel in Türkiye.

Anahtar Kelimeler

Investment, Foreign Direct İnvestment, Key Personnel, Work Permit, Foreign Investor

Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu Kapsamında Türkiye’de Kilit Personel İstihdamına Dair İnceleme

Öz

2003 yılında yürürlüğe giren 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu’nda yatırım ile yatırımcı terimleri uluslararası mevzuata bağlı kalınarak tanımlanmıştır. Bu kanunda izin ve onay sistemi kaldırılmış, yatırım serbestisi, transfer serbestisi, kamulaştırma ve devletleştirme ile uluslararası alternatif uyuşmazlık çözüm yollarının genişletilmesi düzenlemiştir. Çalışmamızda doğrudan yabancı yatırımın tarihsel gelişimi, kavramsal çerçevesi ve Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu genel standartlarına yer verilmiştir. Ayrıca bu çalışmada doğrudan yabancı yatırım kapsamında istihdam edilecek personele yönelik çıkarılan Kilit Personel Yönetmeliği incelenmiştir. Bu yönetmeliğe göre kilit personel terimi, çalışmada detaylı olarak açıklanacağı üzere, Türkiye’de kurulu bulunan ve tüzel kişiliğe sahip yabancı sermayeli bir şirkette önemli sorumlulukları olan yabancı uyruklu kişidir. Kilit personel statüsünde kabul edilen kişilerin Türkiye’de çalışmaları konusunda birtakım ayrıcalıklar yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yatırım, Doğrudan Yabancı Yatırım, Kilit Personel, Çalışma İzni, Yabancı Yatırımcı

Kaynakça

• AKER, Halit: “4875 Sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu’nun Ticari İşletme Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi”, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2007, Cilt 4, Sayı 1, s. 262-204.
• ARAT, Tuğrul: Ticari Şirketlerinin Tabiiyeti, Sevinç Matbaası, Ankara, 1970.
• AYAN, Hasan Alparslan: “Türk Hukukunda Turkuaz Kart Sahı̇bı̇ Yabancıların Çalışma Şartları”, Necmettin Erbakan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2018, Cilt 1, Sayı 1, s. 53-81.
• AYGÜN, Mesut: “Vatandaş veya İmtiyazlı Yabancı Olma Yönünde Kabul Edilen Düzenlemelere Sığınmacılar Açısından Eleştirel Bir Bakış: Uzun Dönem İkamet İzni, Turkuaz Kart Sahipliği Ve Vatandaşlık Hakkı Çerçevesinde”, Bursa .Uludağ .Üniversitesi. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2018, Cilt. 37, Sayı .2, 2018 s. 167-194.
• AYHAN İZMİRLİ, Lale: “Uluslararası yatırım Hukukunda ‘Yatırım’ Kavramı”, Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2018, Cilt 8, Sayı 2, s. 89-131.
• BAKLACI, Pınar: “Uluslararası Yatırımlarda ‘Dolaylı Kamulaştırma’ ve Düzenleyici Yetkiler”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, 2008, Cilt 28, Sayı 1-2, s. 1-25.
• BAŞAK, Levent: 4875 Sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu Çerçevesinde Yabancı Sermaye Mevzuat Rehberi, TÜRMOB Yayınları, Ankara, 2008.
• BOZDAĞOĞLU, Yasemin / EVLİMOĞLU, Umut: “Türkiye’de Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Tarihsel Süreçte Gösterdiği Gelişim: Hukuksal ve Ekonomik Yansımaları”, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2014, Cilt 6, Sayı 11, s. 32-52.
• ÇALIŞKAN, Zeynep: “Türkiye’nin Taraf Olduğu İkili ve Çok Taraflı Anlaşmalarda Yatırım Kavramı”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, 2009, Cilt 29, Sayı 1-2, s. 85-118.
• ÇALIŞKAN, Zeynep: “Yabancı Yatırımların Teşviki: Turkuaz Kart Uygulaması ve Bazı Ülkelerdeki Benzer Düzenlemeler”, Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2016, Cilt 15, Sayı 2, s. 55-88.
• ÇELİKEL, Aysel: “Yabancı Yatırımların Teşviki Amacıyla Yapılan Yeni Yasal Düzenlemeler”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, 2003, Cilt 23, Sayı 1-2, Prof. Dr. Gülören Tekinalp’e Armağan, s. 161-177.
• DEMİR GÖKYAYLA, Cemile / SÜRAL, Ceyda: “4875 Sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu ve Getirdiği Yenilikler”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2004, Cilt 6, Sayı 2, s. 131-167.
• DEMİRKOL, Berk: “Yabancıların Türkiye’de Çalışması ve Uluslararası İşgücü Kanunu”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2018, Sayı 1, s. 421-482.
• DİKMEN, Ahmet Alpay / KARAHANOĞULLARI, Onur: “Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu Tasarısı Hakkında Değerlendirme”, Mülkiye Dergisi, 2002, Cilt 26, Sayı 234, s. 99-118.
• DOST, Süleyman: Yabancı Yatırım Uyuşmazlıkları ve ICSID Tahkimi, Asil Yayın Dağıtım, Ankara, 2006.
• EGEMEN DEMİR, Işıl: ICSID Tahkiminde Kişi Bakımından Yetki, Filiz Kitabevi, İstanbul 2014.
• ENER, Mustafa Alper: Uluslararası Yatırım Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021.
• ERDİLEK, Asım: “Türkiye’nin Osmanlı’dan Günümüze Kadar Uzanan Doğrudan Yabancı Yatırım Ortamına ve Politikalarına Tarihsel Bir Bakış”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 2006, Sayı 30, s. 16-35.
• ERGİN, Berkiye Gizem: “Yabancıların Türkiye’de Çalışma İzinleri Hakkında Kanunî Düzenlemeler”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2018, Sayı 135, s. 119-150.
• ERTEN, Rifat: Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanununun Türk Yabancılar Hukuku Sistemi İçindeki Yeri ve Rolü, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara, 2005.
• GENÇ, Talha: Türk Hukukunda Doğrudan Yabancı Yatırımların Hukuki Rejimi, Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun, 2011.
• KARA, Hacı: “Türk Hukukunda İrtibat Bürosu ve Özellikleri”, İzmir Barosu Dergisi, 2018, Cilt 83, Sayı 3, s. 167-198.
• KARAAĞAÇ, Ömür: “Yabancıların Türkiye’de Çalışmalarına İlişkin Temel Düzenleme Olarak Uluslararası İşgücü Kanununun Genel Değerlendirmesi”, Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2018, Sayı 1, s. 89-121.
• KARAGÜL, Dilara: “Turkuaz Kart Uygulaması”, Public and Private International Law Bulletin, 2019, Cilt 39, Sayı 2, s. 393-414.
• KAYIK AYDINALP, Aslıhan: “İş Hukukunda Yabancı İrtibat Bürosu Çalışanları”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2018, Cilt 9, Sayı 1, s. 133-152.
• KIRLI AYDEMİR, Deniz Defne: Yabancı Yatırımların Korunması, Çok Taraflı Yatırım Garanti Kuruluşu (MIGA) ve Yabancı Yatırımların Politik Risklere Karşı Korunması, Legal Yayıncılık, İstanbul, 2005.
• ÖZEL, Sibel: “Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu Üzerine Bir Değerlendirme”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, 2003, Cilt 23, Sayı 1-2, s. 599-617.
• SAMUR, Cengiz: “MAI (Multilateral Agreement on Investment, Çok taraflı Yatırım Anlaşması)”, İktisat Fakültesi Mecmuası, 2013, Cilt 63, Sayı 2, s. 53-138.
• TİRYAKİOĞLU, Bilgin: Doğrudan Yatırımların Uluslararası Hukukta Korunması, 2. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2022.
• TURANLI, Hüsnü: Doğrudan Yabancı Yatırımların Hukuki Çerçevesi, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2008.
• YILMAZ, İlhan: Uluslararası Yatırım Uyuşmazlıklarının Tahkim Yoluyla Çözümü ve ICSID, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2004. (Yatırım)
• YILMAZ, Lerzan: “4875 Sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu’nun Getirdiği Yenilikler”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2006, Cilt 5, Sayı 10, s. 173-190. (Yenilik).
• YÜCEL, Ensari: “Doğrudan Yabancı Yatırımlara İlişkin Türk Mevzuatının Değerlendirilmesi”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 2019, Cilt 18, Sayı 71, s. 1467-1482.
• ZARAKOLU, Avni: “Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanunu”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1954, Cilt 11, Sayı 2, s. 590-600.