Yargıtay Kararları Işığında Fikri Mülkiyet Hukukuna İlişkin Ticari Davalar

Yıl 2024, , 327 - 345, 05.02.2024

Burakcan Yedek

https://doi.org/10.54699/andhd.1390326

Öz

Fikri mülkiyet, geniş anlamda, endüstriyel, bilimsel, edebi ve sanatsal alanlardaki fikri faaliyetlerden kaynaklanan hakları kapsamaktadır. Fikri mülkiyet hukukunun ekonomik boyutu ve fikri mülkiyete konu hususların uzmanlık gerektirmesi gibi sebeplerden ötürü uzman mahkemelere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu sebeple Türk hukukunda, fikri mülkiyet hukukundan kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümü için ihtisas mahkemeleri görevlendirilmiştir. Ancak bazı durumlarda içinde fikri ürünleri barındıran uyuşmazlıklarda görevli mahkeme değişkenlik gösterebilmektedir. Dolayısıyla görevli mahkemenin tespiti önemli bir husustur. Zira Türk hukukunda mahkemelerin görev kuralları kamu düzeninden kaynaklanmakta olup bir davanın görevsiz mahkemede açılması, davanın reddine; görevsiz mahkemede görülmesi ve karar verilmesi ise kararın kaldırılmasına ya da bozulmasına sebep olmaktadır. Çalışmada uygulamada sıkça karşılaşılan fikri ürünlerle ilgili uyuşmazlıklarda görevli mahkeme, hangi uyuşmazlıkların dava şartı arabuluculuğa tabi olduğu ve objektif dava birleşmesinde birbirinden bağımsız talepler bakımından dava şartı arabuluculuk konuları incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ticari Dava, Fikri Mülkiyet Hukuku, Dava Şartı Arabuluculuk, Objektif Dava Birleşmesi, Görevli Mahkeme

Commercial Cases Related to Intellectual Property Law in the Light of the Court of Cassation Decisions

Öz

Intellectual property, in a broad sense, covers legal rights arising from intellectual activities in the industrial, scientific, literary and artistic fields. Specialized courts are needed for reasons such as the economic dimension of intellectual property law and the fact that intellectual property issues require expertise. For this reason, specialized courts have been appointed in Turkish law to resolve disputes arising from intellectual property law. However, in some cases, the competent court may vary in disputes that involving intellectual products. Therefore, the determination of the competent court is an important issue. For in Turkish law, the rules of jurisdiction as to subject matter arise from public order, and if a case filed before a court without jurisdiction as to subject matter, the case shall be rejected or if it is heard and decided before a court without jurisdiction as to subject matter, the decision shall be rescinded or reversed. The study has examined, the competent court in disputes related to intellectual products, which are frequently encountered in practice; the disputes which are subject to mandatory mediation, and mandatory mediation in terms of independent demands in objective consolidation of actions.

Anahtar Kelimeler

Commercial Case, Intellectual Property Law, Mandatory Mediation, Objective Consolidation of Actions, Competent Court

Kaynakça

• AKSOY, Elif: “Objektif Dava Birleşmesi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2015, Sayı 117, s. 201-232.
• AKTÜRK, İpek Yücer: “Tüzel Kişi Tacirin Tüketici Sıfatı”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2016, Cilt 20, Sayı 2, s. 103-128.
• ARKAN, Sabih: Ticari İşletme Hukuku, 20. Baskı, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara, 2015.
• AYHAN, Rıza / ÇAĞLAR, Hayrettin / ÖZDAMAR, Mehmet: Ticari İşletme Hukuku, 15. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2022.
• AYİTER, Nomer: İhtira Hukuku, Sevinç Matbaası, Ankara, 1968.
• BAHTİYAR, Mehmet: Ticari İşletme Hukuku, 19. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2018.
• BOLAYIR, Nur: Medeni Usul Hukukunda Hâkimin Resen Uygulaması İlkesi, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2019.
• BOZER, Ali / GÖLE, Celal: Ticari İşletme Hukuku, 3. Baskı, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara, 2015.
• BOZKURT, Tamer: Ticari İşletme Hukuku, 4. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2021.
• BÖRÜ, Levent / KOÇYİĞİT, İlker: Ticari Dava, Turhan Kitabevi, Ankara, 2013.
• CEBE, Rohat / SUÇİN, Hayrettin: “Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun Kısa Tarihçesi ve Eser Üreticileri Açısından Önemi”, Rast Müzikoloji Dergisi, 2014, Cilt 2, Sayı 1, s. 120-127.
• ÇELİK, Aytekin: Ticaret Hukuku, 5. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2015.
• DELİDUMAN, Seyithan / ORUÇ, Yakup: “Ticari Davalar”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 2012, Cilt 18, Sayı 2, s. 99-110.
• DURAN, Osman: Medeni Usul Hukukunda Taleple Bağlılık İlkesi, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2020.
• ERCAN, İsmail: Medeni Usul Hukuku, 7. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2011.
• ERDİL, Engin: Fikri Mülkiyet Hukuku, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2016.
• ERYİĞİT, Harun: “Ticari Dava Şartı Olan Arabuluculuk Başvurularında Nispi Ticari Davanın Tespiti”, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2020, Cilt 7, Sayı 2, s. 259-288.
• GÜNEŞ, İlhami: Uygulamada Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2015.
• İYİLİKLİ, Ahmet Cahit: “Hukuk Yargılamasında Dava Sebebi Üzerine Bir İnceleme”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2012, Cilt 3, Sayı 2, s. 83-157.
• KARAMAN ODABAŞI, Fatma: Uygulamada Fikri Mülkiyet Haklarının Haksız Rekabete Konu Olması, Adalet Yayınevi, Ankara, 2015.
• KENDİGELEN, Abuzer: “Yeni Türk Ticaret Kanunun Genel Olarak Değerlendirilmesi ve Başlangıç Hükümleri”, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2012, Cilt 16, Sayı 3, s. 1-29.
• KIYAK, Emre: Türk Hukuk Muhakemesinde Davanın Açılmasının Usul Hukukuna İlişkin Sonuçları, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2020.
• KORKMAZ, Cansu: “Davaların Yığılmasında Dava Şartı Arabuluculuk İncelemesi”, Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, 2022, Sayı 2, Prof. Dr. M. Fatih Uşan’a Dekanlıkta 10. Yıl Anısına Teşekkür Armağanı, s. 1365-1406.
• KURT KONCA, Nesibe: “Yeni Türk Ticaret Kanunu’na Göre Asliye Ticaret Mahkemesi”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 2013, Sayı 15, s. 79-125.
• KURU, Baki: Hukuk Muhakemeleri Usulü, Cilt II, 6. Baskı, Demir Demir Yayıncılık, İstanbul, 2001.
• KURU, Baki / ARSLAN, Ramazan / YILMAZ, Ejder: Medeni Usul Hukuku, 22. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2011.
• MANDICH, Giulio: “Venetian Patents (1450-1550)”, Journal of the Patent Society, 1948, Cilt 30, Sayı 3, s. 166-224.
• MERİÇ, Nedim: “Medeni Yargılama Hukukunda Tasarruf ve Taleple Bağlılık İlkesinin Kapsamı ve Bazı Güncel Kararların Değerlendirilmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2014, Cilt 4, Sayı 2, s. 23-63.
• MUŞUL, Timuçin: Medeni Usul Hukukunda Terdit İlişkileri, 2. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2009.
• OĞUZ, Arzu: “Fikri Mülkiyet Hakları ve Geleneksel (Yerel) Bilgi ve Folklorun Hukuki Korunması”, Ankara Barosu Fikri Mülkiyet ve Rekabet Hukuku Dergisi, 2009, Cilt 9, Sayı 3, s. 10-52.
• ÖZEKES, Muhammet: “Dava Dilekçesinde Hukuki Sebep Bildirmek Zorunludur”, Haluk Konuralp Anısına Armağan, Cilt 1, Yetkin Yayınları, Ankara, 2009, s. 745-781.
• ORTAN, Ali Necip: “Teknik Ekonomik ve Sosyal İlerleme Açısından Patent Sisteminin Yeri”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, 1985, Cilt 13, Sayı 2, s. 63-101.
• ÖZDEN MERHACI, Selin: “Sınai Mülkiyet Kanunu Bakımından Geleneksel Ürün Adları ve Bu Adlar Üzerindeki Korumanın Niteliği”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 2023, Sayı 54, s. 289-314.
• PEKCANITEZ, Hakan / ATALAY, Oğuz / ÖZEKES, Muhammet: Hukuk Muhakemeleri Kanununa Göre Medeni Usul Hukuku, 10. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2011.
• PEKCANITEZ, Hakan / ATALAY, Oğuz / ÖZEKES, Muhammet: Medeni Usul Hukuku, 5. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2017.
• POROY, Reha / YASAMAN, Hamdi: Ticari İşletme Hukuku, 17. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2018.
• SULUK, Cahit: “Avrupa Birliği ve Türk Hukukunda Tasarımların Kümülatif Olarak Korunması (Çoklu Koruma)”, Ankara Barosu Fikri Mülkiyet ve Rekabet Hukuku Dergisi, 2001, Cilt 1, Sayı 3, s. 43-72.
• SULUK, Cahit: “Karşılaştırmalı Hukuk Işığında Türk Hukukunda Tescilsiz Sınai Ürünlerin Haksız Rekabet Hükümleri ile Korunması”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 2012, Cilt 18, Sayı 2, s. 157-174.
• SULUK, Cahit / KARASU, Rauf / NAL, Temel: Fikri Mülkiyet Hukuku, 4. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2020.
• ŞEHİRALİ ÇELİK, Feyzan Hayal: Tasarımların Haksız Rekabet Hükümlerine Göre Korunması, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara, 2014.
• ŞENER, Oruç Hami: Ticari İşletme Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2016.
• TANRIVER, Süha: “Dava Şartı Arabuluculuk Üzerine Bazı Düşünceler”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2019, Sayı 147, s. 111-142.
• TEKİNALP, Ünal: Fikri Mülkiyet Hukuku, 5. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2012.
• ÜLGEN, Hüseyin / HELVACI, Mehmet / KAYA, Arslan / KENDİGELEN, Abuzer / NOMER ERTAN, Nedret Füsun: Ticari İşletme Hukuku, 5. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2015.
• WORLD INTELLECTUAL PROPERTY ORGANIZATION (WIPO): WIPO intellectual property handbook, WIPO Publication, Cenevre, 2004 (https://tind.wipo.int/record/28661, ET: 18.04.2023).
• YILDIZ, Burçak: “Sınai Mülkiyet Kanunu Açısından Geleneksel Ürün Adları”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2018, Cilt 9, Sayı 1, s. 27-60 (Geleneksel Ürün Adları).
• YILDIZ, Ozan Ali: “Telif Hukuku ve Haksız Rekabet Hukuku Çerçevesinde Eser Adlarının Korunması”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 2020, Cilt 26, Sayı 2, s. 1371-1387 (Eser Adlarının Korunması).
• YILMAZTEKİN, Hasan Kadir / İNCE, Zeliha: “Dava Şartı Arabuluculuk Ekseninde Bazı Fikri Mülkiyet Hukuku Uyuşmazlıkları”, Terazi Hukuk Dergisi, 2019, Cilt 14, Sayı 159, s. 2171-2185.