Roma Aile Hukukunda Patria Potestas

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 1, 67 - 100, 30.11.2019

Elvan Sütken

Öz

Patria potestas’ın (baba hakimiyetinin), familia (Roma ailesi) kelimesi ile asıl işaret edilmek istenen oluşuyla vurgulanan önemi ve Roma ailesinin (familia’nın), devletin (civitas’ın) ilk oluşumundaki temel taşı oluşu, “Roma Aile Hukukunda Patria Potestas” başlıklı bu çalışmayı meydana getirmemizde etkili olmuştur. Çalışmada önce Roma ailesi (familia) hakkında genel bilgi verilmiş ve patria potestas’ın tanımı yapılmış, sonra Roma’da hısımlık kurumu incelenmiştir. Sonra, Roma’da dar anlamda ailenin (familia proprio iure’nin) tanımı yapılmış ve kapsamı belirtilmiştir. Daha sonra “Roma’da Geniş Anlamda Aile (Familia Communi Iure) ve Patria Potestas” başlığı altında geniş anlamda ailenin kapsamı açıklanmış, Patria Potestas’ın hükmü incelenmiş, aile evlatları (filius familias) üzerinde doğumla, adoptio, adrogatio, legitimatio yoluyla patria potestas’ın kuruluşu açıklanmış, kadınlar üzerinde manus’un kuruluşu ele alınmış ve patria potestas’ın sona erme halleri incelenip çalışmaya son verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Roma Hukuku, Roma Ailesi, Roma’da Aile Babası, Roma'da Baba Hakimiyeti

Patria Potestas in Roman Family Law

Öz

The importance of patria potestas (paternal power) that is emphasized by the word of familia (Roman family) by pointing out it in essence and also Roman family’s being a keystone in the early establishment of Roman government (civitas) had a main influence on our elaborating this study with the topic “Patria potestas in Roman Family Law”. In this study, first of all, after releasing general information about Roman family and defining patria potestas, the institution of kinship in Roman law is analysed. Afterwards, familia proprio iure in Roman law is defined, ant its content is designated. Subsequently, under the topic of “Familia Communi Iure in Roman Law and Patria Potestas “, content of familia communi iure is explained, enforcement of patria potestas is analysed, founding patria potestas on childeren of the family (filius familias) by registering of births, adoptio, adrogatio, legitimatio is asserted, founding manus on women is considered and finally ending of patria potestas is analysed.

Anahtar Kelimeler

Roman Law, Familia, Pater Familias, Patria Potestas

Kaynakça

• Acabey, Mehmet Beşir. Soybağı, İzmir, Güncel Hukuk Yayınları, 2002.
• Akıntürk, Turgut. Türk Medenî Hukuku, Yeni Medenî Kanuna Uyarlanmış Aile Hukuku, Cilt: 2, Dokuzuncu Bası, İstanbul, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., 2004.
• Ayiter, Kudret. Roma Hukuku Dersleri Aile Hukuku, İkinci bası, Ankara, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları (A.Ü.H.F.Y.), 1963.
• Berger, Adolf. Encyclopedic Dictionary of Roman Law, Philadelphia, 1953.
• Berki, Şakir. Roma Hukuku, Ankara, 1949.
• Bonfante, Pietro. Istituzioni di Dritto Romano, Giuffrè Editore, Milano, 1987.
• Buckland, William Warwick. The Main Institutions of Roman Private Law, New York, The Macmillan Co., 1931.
• Burdick, W. L., The Principles of Roman Law and Their Relation to Modern Law, New York, 1938.
• Çelebican, Özcan Karadeniz, Roma Hukuku, onsekizinci bası, Ankara, Turhan Kitabevi, 2019.
• Di Marzo, Salvatore. Roma Hukuku, Çev.: Ziya Umur, İkinci basım, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları (İ.Ü.H.F.Y.), 1959.
• Dural, Mustafa / Öğüz, Tufan / Gümüş, Mustafa Alper, Türk Özel Hukuku - Cilt III - Aile Hukuku, İstanbul, Filiz Kitabevi, 2015.
• Emiroğlu, Haluk. Roma Hukukunda Kadının Durumu, Ankara, 2003.
• Frier, Bruce W. / McGinn, Thomas A.J., A Casebook on Roman Family Law, New York, Oxford University Press, 2004.
• Gardner, Jane F. Being a Roman Citizen, New York, Routledge, 2005.
• Gardner, Jane F. Family and Familia in Roman Law and Life, United States, Oxford University Press, 1998.
• Gözübüyük, Şeref. Hukuka Giriş ve Hukukun Temel Kavramları, 39. Bası, Ankara, Turhan Kitabevi, 2017.
• Grubbs, Judith Evans. Women and the Law in the Roman Empire, New York, 2002.
• Guarino, Antonio. Dritto Privato Romano, Dodicesima Edizione, Napoli, 2001.
• Hadley, James. Introduction to Roman Law, Colorado, Rothman & Co., 1996.
• Harris, William V. The Roman Father’s Power of Life and Death, Studies in Roman Law in Memory of A. Arthur Schiller, Ed.: Roger S. Bognall and William V. Harris, Netherlands 1986.
• Honig, Richard. Roma Hukuku Dersleri, Çev.: Şemseddin Talip, İstanbul, Ahmed İhsan Matbaası Ltd., 1935.
• Kaser, Max. Roman Private Law, Translated by: Rolf Dannenbring, Durban, Butterword & Co. Ltd., 1965.
• Kaser, Max. Das Römische Privatrecht, München, 1955.
• Kılıçoğlu, Ahmet M., Aile Hukuku, 4. Bası, Ankara, Turhan Kitabevi, 2019.
• Koschaker, Paul. Modern Özel Hukuka Giriş Olarak Roma Özel Hukukunun Ana Hatları, Çev.: Kudret Ayiter, İzmir, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Döner Sermaye İşletmesi Yayınları, 1993.
• Köprülü, Bülent / Kaneti, Selim. Aile Hukuku, 2. Bası, İstanbul, Filiz Kitabevi, 1989.
• Lee, R. W. The Elements of Roman Law, London, Sweet & Maxwell Limited, 1956.
• Mayer-Maly, Theo. Römisches Recht, Wien, New York, Springer, 1999.
• Muirhead, James. Historical Introduction to the Private Law of Rome, Third edition, London, A.& C. Black, Ltd., 1916.
• Muirhead, John Spencer. An Outline of Roman Law, London, William Hodge and Company Limited, 1947.
• Nicholas, Barry. An Introduction to Roman Law, New York, Oxford University Press, 1975.
• Oğuzoğlu, Cahit. Roma Hukuku, Ankara, A.Ü.H.F.Y., 1959.
• Okandan, Recai G. Roma Âmme Hukuku, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Yayınları, 1944.
• Paribeni, Roberto. Roma Ailesi, Çev.: Şemseddin Talip, İstanbul, A. İhsan Basımevi, 1935.
• Prichard, A. M. Leage’s Roman Private Law, London, MacMillan & Co. Ltd., 1964.
• Rattigan, W.H. Jural Relations; or the Roman Law of Persons as a Subject of Jural Relations: Being a Translation of the Second Book of Savigny’s System of Modern Roman Law, London, 1884.
• Sanfilippo, Cesare, Istituzioni di Diritto Romano, Rubbettino editore, Decima Edizione, 2002.
• Schulz, Fritz. Classical Roman Law, Oxford: Oxford Clarendon Press, 1969.
• Schwarz, Andreas. Roma Hukuku Dersleri, Çev.: Türkan Rado, C. 1. İstanbul, İ.Ü.H.F.Y., 1963.
• Talamanca, Mario. Elementi di Dritto Privato Romano, Milano, Giuffrè Editore, S.p.A, 2001.
• Treggiari, Susan. Roman Marriage, London, Oxford University Press, 2002.
• Umur, Ziya. Roma Hukuku Ders Notları, İstanbul, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., 1999.
• Umur, Ziya. Roma Hukuku Lügatı, İstanbul, Fakülteler Matbaası, 1983.
• Umur, Ziya. Roma Hukuku, Tarihi Giriş, Kaynaklar, Umumi Mefhumlar, Hakların Himayesi, İstanbul, Filiz Kitabevi, 1984.
• Ventura, Mişon. Roma Hukuku, C. 1, İstanbul, Ahmed İhsan Matbaası Ltd., 1934.
• Voci, Pasquale. Istituzioni di Diritto Romano, Giuffrè Editore, Quinta Edizione, Milano, 1996.
• Watson, Alan. Roman Law & Comparative Law, Athens, University of Georgia Press, 1991.
• Watson, Alan. Society and Legal Change, Second edition, Philadelphia, Temple University Press, 2001.
• Bierkan, Andrew T. / Sherman, Charles P. / Stocquart, Emile. “Marriage in Roman Law”, The Yale Law Journal, 1907, 16, 5: 303-327.
• Karadeniz, Özcan. “Roma Hukukunda Peculium Müessesesi”, A.Ü.H.F.D., 1968, XXV, 3-4: 179-194.
• Montmorency, J.E.G. de. “The Registration of Marriage Under Mediaeval Roman Law”, Journal of the Society of Comparative Legislation, New Series 14, 1914.
• Paribeni, Roberto. “Roma Hukukunda Aile Kurumu”, İ.Ü.H.F.M., 1935, 1,1:79-96.
• Pugliese, Giovanni. “Roma Ailesine Tarihi Bir Bakış”, Çeviren: Ziya Umur, İ.Ü.H.F.M., 1956, XXII: 339-349.
• Rado-Basman, Türkân. “Eski Roma Hukukunda Bazı Evlenme Şekilleri”, İ.Ü.H.F.M., 1942, VIII, 1-2: 530-544.
• Selek, Hulûsi. “Roma Hukukuna Göre Aile Müessesesi”, İzmir Barosu Dergisi, 1936, 1-5: 214-232.
• Somer, Pervin. “Dar Anlamda Roma Aile Hukukunun Esasları”, Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2002, 2: 155-180.
• Watson, Alan. “Roman Private Law and the Leges Regiae”, The Journal of Roman Studies, 1972, 62:100-105.
• Karadeniz, Çelebican. “Aile (Roma Hukukunda)”, Türk Hukuk Ansiklopedisi, 1962, Cilt 1: 456-459.
• Gaius. The Institutes of Gaius, edited by: W. M. Gordon - O. F. Robinson, London, Gerald Duckworth & Co. Ltd., 1997.
• Iustinianus. The Digest of Justinian, Edited by: Theodor Mommsen, Paul Krueger, Alan Watson, Philedelphia, Pennysylvania Press, 1985.
• Iustinianus. Institutiones, Çev.: Ziya Umur, İstanbul, Fakülteler Matbaası, 1968.
• http://www.jstor.org e.t. 08/01/2009
• http://www.heinonline.org e.t. 07/02/2009
• http://www.archive.org e.t. 21/11/2008