Vekalet Verenin Vekilin Uğradığı Zararı Giderme Borcu

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 1, 255 - 274, 30.11.2019

Nilsu Kesim

Öz

6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununda vekalet verenin vekilin uğradığı zararı giderme borcu 510. maddesinin ikinci fıkrasında düzenlenmiştir. Şöyle ki ilgili maddede ilk olarak vekilin vekaletin ifası sebebiyle uğradığı zararın giderilmesini vekalet verenden isteyebileceği belirtilmiştir. Maddenin devamında da vekalet verenin kusuru bulunmadığını ispat ederek bu sorumluluktan kurtulabileceği vurgulanmıştır. Bu çalışmada Roma Hukuku ve çeşitli ülkelerdeki düzenlemeler ile 818 Sayılı
Borçlar Kanunundaki düzenlemeden kısaca bahsedildikten sonra 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu kapsamında vekalet verenin vekilin uğradığı zararı giderme borcu ilgili madde hükümlerinin içeriği ve gerekçeleri mevzuat, yargı içtihatları ve doktriner tartışmalar ışığında ele alınmış olup analiz edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Vekalet Sözleşmesi, Vekalet Veren, Vekil, Zarar, Borç, Türk Borçlar Kanunu, Borçlar Kanunu

The Principal’s Obligation of Compensation for Damages of Agent

Öz

The principal’s obligation of compensation for damages of agent is regulated in the 510th article, second subparagraph of the Turkish Code of Obligations No. 6098. In the mentioned subparagraph, it is regulated that the principal must compensate the agent for any loss or damage incurred in performance of the agency contract. Furthermore, it is pointed out that the principal can prove that the damage occurred through no fault of his own and avoid the obligation. In the study, after touching briefly on the relevant statutes of Roman Law, several law systems and Code of Obligations No. 818, the articles and preambles of Turkish Code of Obligations No.
6098 on principal’s obligation of compensation for damages of agent will be elaborately examined and analyzed in the light of other relevant statutes, judicial decisions and arguments in the literature.

Anahtar Kelimeler

Agency Contract, Principal, Agent, Damage, Obligation, Turkish Code of Obligations, Code of Obligations

Kaynakça

• 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Yenilikler ve Değişiklikler (2012). İstanbul Ticaret Odası Yayınları, Rehber Yayınlar, Yayın No: 2012-40, İstanbul.
• Akıncı, Şahin, Vekalet Sözleşmesinin Sona Ermesi, 1. Baskı, Konya, Sayram Yayınları, 2004.
• Akipek Öcal, Şebnem / Özdemir, Hayrunnisa / Korkmaz, Yakup / Apaydın, Eylem / Yüksel, Sera Reyhani / Çelik, Nazlı Hilal/ Yeniocak, Umut / Ürem, Müge / Uzun Kazmacı, Özge / Şenol, Nilay / Ürem Çetinel, Merve/ Av. H. Tokbaş, Vekalet Sözleşmeleri Kısa Şerhi, Ed. Hakan Tokbaş, Türk Borçlar Kanunu Kısa Şerhi Projesi, İstanbul, Aristo Hukuk Yayınevi, 2017.
• Akipek, Şebnem, Alt Vekalet, Ankara, Yetkin Yayınları, 2003.
• Aral, Fahrettin / Ayrancı, Hasan, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Hazırlanmış Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 9. Baskı, Ankara, 2012. Aral, Fahrettin, Borçlar Hukuku- Özel Borç İlişkileri, 8. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları, 2010.
• Aral, Fahrettin, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Ankara, Yetkin Yayınları, 2003.
• Arpacı, Ahmet Murat, Prof. Dr. Mustafa Dural’a Armağan. Borçlar Kanunu Açısından Vekalet İlişkisinde Müvekkilin Hak ve Borçları, İstanbul, Filiz Kitabevi, 2013.
• Bilge, Necip, Borçlar Hukuku Özel Borç Münasebetleri, Ankara, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 1971.
• Cündübeyoğlu (İpek), Nurcan, “Roma ve Türk Hukuku Bakımından Vekaletsiz İş Görme” (Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı İstanbul, 1990.
• Demir Yüce, Özlem, Vekalet Sözleşmesinde Tarafların Borçları (Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Ana Bilim Dalı, Ankara, 2009.
• Demir, Mehmet, Türk Borçlar Kanunu’nun Getirdiği Yenilikler, 1. Baskı, Ankara, Adalet Yayınevi, 2012.
• Duman, Mete, “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda Uygulayıcı Gözüyle Vekalet Sözleşmesi”, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Sempozyumu 12-13 Mayıs 2011,Ankara Barosu Yasa İzleme Enstitüsü, 2012.
• Güven, Diler Tamer, “Vekalet Verenin Sorumluluğu Üzerine”, İHFM, 1997, C. LV, S. 4.
• Emiroğlu, Haluk, “Roma Hukuku’nda Vekalet Sözleşmesi (Mandatum) ve Hukuki İşlemlerde Temsil”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2003, C. 52, S. 1.
• Erkan, Vehbi Umut, “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Vekalet Sözleşmesinde Vekalet Verenin Ücret Ödeme Borcu Dışındaki Diğer Borçları”, AÜHFD, 2013, 62 (2).
• Gümüş, Mustafa Alper, Borçlar Hukuku Özel Hükümler Kısa Ders Kitabı, 3. Baskı, İstanbul, Filiz Kitabevi, 2018.
• Gümüş, Mustafa Alper, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Cilt II., 2. Baskı, İstanbul, Vedat Kitapçılık, 2012.
• Günergök, Özcan, Avukatlık Sözleşmesi, Ankara, Seçkin Yayınevi, 2003.
• Hatemi, Hüseyin / Serozan, Rona /Arpacı, Abdülkadir, Borçlar Hukuku Özel Bölüm, İstanbul, Filiz Kitabevi, 1992.
• Karahasan, Mustafa Reşit, Türk Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri- Öğreti -Yargıtay Kararları- İlgili Mevzuat, 2. Cilt, İstanbul, Beta Yayınları, 2002.
• Karateke, Songül, Avukatlık Sözleşmesinde Ücret, Ankara, Turhan Kitabevi, 2006.
• Kırca, İsmail, “Vekaletsiz İş Görmenin Temsil Hukukunda Uygulama Alanı Bulduğu Haller”, AÜHFD, 1995, C. 44, S. 1-4.
• Kurşat, Zekeriya, “Eser ve Vekalet Sözleşmelerinin Nitelendirilmesi Sorunu ve Nitelendirmenin Hükmü”, İÜHFM, 2009, C. LXVII, S. 1-2.
• Örsten Esirgen, Seda, “Mecelle ve Fransız Medeni Kanunu Çerçevesinde Vekalet Sözleşmesi”, Ankara Barosu Dergisi, 2013, S. 1.
• Özdemir, Halide Gökçe, Roma ve Türk Hukuklarında Vekaletsiz İş Görme (Negotiorum Gestio), Ankara, Seçkin Yayınevi, 2001.
• Özkaya, Eraslan, Vekalet Sözleşmesi ve Kötüye Kullanılması, 2. Baskı, Ankara, Seçkin Yayınevi, 2005.
• Sarı, Suat, Vekalet Sözleşmesinin Tek Taraflı Olarak Sona Erdirilmesi, İstanbul, Beşir Kitabevi, 2004.
• Savaş, Abdurrahman, “Roma ve Türk Hukukunda Vekalet Sözleşmesi”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2000, C. 8., S. 1-2.
• Sayın Korkmaz, S. Bengi, Roma Hukuku’nda Vekalet Sözleşmesi (Mandatum), Ankara, Yetkin Yayınları, 2014.
• Söğütlü Erişgin, Özlem, “Vekalet Sözleşmesi Bağlamında Noxal Sonuçlu SözleşmeHırsız Köle Olayı”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2002, C. 51, S. 4.
• Şenyüz, Doğan, Borçlar Hukuku Genel ve Özel Hükümler, Bursa, Ekin Kitabevi Yayınları, 2006.
• Tandoğan, Haluk, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri İstisna (Eser) ve Vekalet Sözleşmeleri- Vekaletsiz İş Görme, Cilt 2, Ankara, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 1977.
• Tandoğan, Haluk, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, C. 2, 3. Bası, Ankara, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 1987.
• Tandoğan, Haluk, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, C. 2, İstanbul, Vedat Kitapçılık, 2010.
• Tandoğan, Haluk, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Cilt 2, Ankara, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırmaları Enstitüsü, 1982.
• Uygur, Turgut, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Şerhi Cilt II, 2. Baskı, Seçkin Hukuk, Ankara, 2012.
• Üçok, Coşkun / Mumcu, Ahmet / Bozkurt, Gülnihal, Türk Hukuk Tarihi, Ankara, Turhan Kitabevi, 2006. Yalçınduran, Türker, Vekalet Sözleşmesinde Ücret, 2. Baskı, Ankara, 2007.
• Yavuz, Cevdet / Özen, Burak/ Acar, Faruk, Borçlar Hukuku Dersleri-Özel Hükümler, 5. Baskı, İstanbul, Beta Yayınları, 2007.
• Yavuz, Cevdet, Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 7. Baskı, İstanbul, Beta Yayınevi, 2007.
• Yavuz, Murat, Roma ve Türk Hukuklarında Vekalet Sözleşmesi (Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk (Roma Özel Hukuku) Ana Bilim Dalı, Ankara, 2007.
• Yüksel, Sera Reyhani, “Vekâlet Sözleşmesinde Vekâlet Verenin (Müvekkilin) Borçları”, Hukuk, Ekonomi ve Siyasal Bilimler Aylık İnternet Dergisi, Aralık 2013, S. 134 (www.e-akademi.org.).
• Zevkliler, Aydın / Gökyayla, K. Emre, Borçlar Hukuku Özel Borç ilişkileri, 11. Bası, Ankara, 2010.
• Zevkliler, Aydın / Havutçu, Ayşe, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 9. Baskı, Ankara, Seçkin Yayınevi, 2007.
• Zevkliler, Aydın / Havutçu, Ayşe, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 9. Baskı, Ankara, Seçkin Yayınları, 2004.