Tüketicilerle Yapılan Abonelik Sözleşmelerinin Sözleşme Özgürlüğü İlkesi Bakımından İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 1, 159 - 182, 01.02.2020

Mehmet Aslan

Öz

Tüketiciler birçok mal veya hizmeti bir defaya mahsus değil, sürekli veya düzenli olarak tüketmektedirler. Sürekli veya düzenli olarak tüketilen bu mal veya hizmetlerin bir kısmı elektrik, su, doğalgaz gibi temel ve zorunlu ihtiyaçlardır. Diğer kısmı ise spor salonu, gazete, dergi gibi ilgi duyulan ihtiyaçlardır. Söz konusu ihtiyaçların karşılanması abonelik sözleşmeleri ile mümkün olmaktadır. Bu nedenle abonelik sözleşmeleri çok geniş bir yelpazede kurulabilmektedir. Abonelik sözleşmelerinin bu denli geniş bir yelpazede kurulabilmesi ve sözleşmenin bir tarafında zayıf durumdaki tüketicilerin yer alıyor olması, bu sözleşmeler bakımından sözleşme özgürlüğü ilkesinin sınırlandırılmasını da gündeme getirmektedir. Tüketicilerle yapılan abonelik sözleşmeleri bakımından sözleşme özgürlüğünün sınırlandırılması, öncelikle sözleşme yapıp yapmama özgürlüğü bakımından tartışılmaya başlanmış ve bu konuda yargı kararları verilmiştir. Günümüzde ise sözleşme özgürlüğünün tüm alt başlıklarını kapsayacak şekilde sınırlandırmaların söz konusu olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Abonelik, Sözleşme, Tüketici, Sözleşme Özgürlüğü İlkesi, Sınırlandırma

Reviewing Subscription Contracts Which Signed with Consumers in Terms of the Principle of Freedom of Contract

Öz

Consumers consume many goods or services not for once but consistently or regularly. Some of these goods or services, which are consumed consistently or regularly, are basic and compulsory needs such as electricity, water and natural gas. The other part is the needs of interest such as gyms, newspapers and magazines. Providing these needs are possible with subscription contracts. Therefore, subscription agreements can be established a very wide range. The fact that subscription contracts can be set up in such a wide range and that poor consumers are on one side of the contract also brings into question of limiting the principle of freedom of contract in terms of these contracts. The limitation of freedom of contract in terms of subscription contracts which signed with consumers has been debated primarily in terms of freedom of contract or not, and judicial decisions have been made on this issue. Nowadays, it is seen that there are limitations to cover all sub-headings of the principle of freedom of contract.

Anahtar Kelimeler

Subscription, Contract, Consumer, Principle of Freedom of Contract, Limitation

Kaynakça

• Altan, Alparslan, “Enerji Sağlama Sözleşmeleri Bakımından Sözleşme Özgürlüğü ve Sözleşme Yapma Zorunluluğu İlkelerinin Uygulanması”, Ankara Barosu Dergisi, 2004, S. 4.
• Aral, Fahrettin / Ayrancı, Hasan, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Ankara, Yetkin Yayınları, 2019.
• Aslan, İ. Yılmaz, 6502 Sayılı Kanuna Göre Tüketici Hukuku, 5. Baskı, Bursa, Ekin Yayınları, 2015.
• Aydoğdu, Murat, Tüketici Hukuku Dersleri, Ankara, Adalet Yayınevi, 2015.
• Ayrancı, Hasan, “Sözleşme Kurma Zorunluluğu”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2003, S. 53.
• Çabri, Sezer, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Şerhi, Ankara, Adalet Yayınevi, 2016.
• Dalka Okumuş, Şüheda, Elektrik - Doğal Gaz Piyasaları Abonelik Sözleşmeleri ve Bu Sözleşmelerde Yer Alan Genel İşlem Koşullarının Denetimi, Ankara, Yetkin Yayınları, 2018.
• Eren, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara, Yetkin Yayınları, 2014.
• Ertaş, Şeref, “Yeni Tüketiciyi Koruma Kanununda Abonman Sözleşmeleri”, Terazi Hukuk Dergisi, 2014, C. 9, S. 99.
• Gümüş, Mustafa Alper, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, İstanbul, Filiz Kitabevi, 2018.
• İnan, Ali Naim, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1979. İnceoğlu, Mehmet Murat, “Sözleşme Yapma Zorunluluğu ve Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 5. Maddesinin Bu açıdan Değerlendirilmesi”, Prof. Dr. Kemal Oğuzman Anısına Armağan, 2000.
• Karakocalı, Ahmet/ Ali Suphi Kurşun, Tüketici Hukuku, İstanbul, Aristo Yayınları, 2015.
• Kılıçoğlu, Ahmet, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 16. Baskı, Ankara, Turhan Kitabevi, 2012.
• Koca, Güneş, Tüketicinin Korunması Açısından Abonelik Sözleşmeleri, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2004.
• Köse, Yasin, “Abonelik Sözleşmeleri”, Adalet Dergisi, 2011, S. 41.
• Kuntalp, Erden, Ard Arda Teslimli Satım Akdi, Ankara, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1968.
• Oğuzman, M. Kemal/ M. Turgut Öz, Borçlar Hukuku Genel Hükümler C. 1, 17. Baskı, İstanbul, Vedat Kitapçılık, 2019.
• Ozanoğlu, Hasan, Tüketicinin Korunması Açısından Taksitle Satım Sözleşmesi, Ankara, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, 1999.
• Özel, Çağlar, Tüketicinin Korunması Hukuku, Ankara, Seçkin Yayınları, 2019.
• Şahin, İrfan, Sözleşme Özgürlüğü ve Sözleşme Özgürlüğünün Sınırları, Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2008.
• Şen Doğramacı, Hayriye, “Türk Borçlar Kanunu’nun 356. Maddesinin Değerlendirilmesi: Sözleşme Adaleti Mi? Sözleşme Özgürlüğü Mü?” Prof. Dr. Erdal Onar’a Armağan, C. II, Ankara, Ankara Üniversitesi Yayınları, 2013.
• Öktem Çevik, Seda, “6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Uyarınca Abonelik Sözleşmesi”, Yeni Tüketici Hukuku Konferansı, Derleyen: M. Murat İnceoğlu, İstanbul, XII Levha Yayınları, 2015.
• Tandoğan, Haluk, Tüketicilerin Korunması ve Sözleşme Özgürlüğünün Bu Açıdan Sınırlanması, Ankara, Sevinç Matbaası, 1977.
• Tekinay, Selahattin Sulhi/ Haluk Burcuoğlu/ Atillâ Altop/ Sermet Akman, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 7. Baskı, İstanbul, Filiz Kitabevi, 1993.
• Tunçomağ, Kenan, Borçlar hukuku genel hükümler, 6. Baskı, İstanbul, Sermet Matbaası, 1976.
• Vardar Hamamcıoğlu, Gülşah, “Tüketici Hukuku’nda Sözleşme Yapma Zorunluluğu ve Uygulaması”, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2016, C. 12, S. 2.
• Yıldız, Mustafa Göktürk, Son Kullanıcıyla Akdedilen Elektronik Haberleşme Hizmeti Sözleşmesi, İstanbul, XII Levha Yayınları, 2012.