Uluslararası Hukukta Diplomatik Koruma

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 2, 467 - 498, 31.03.2020

Sümeyra Sena Kurt

Öz

Uluslararası hukukun en önemli aktörlerinden olan devletler uluslararası hukuk kişisi kabul edilmelerinden dolayı sahip oldukları hakları korumak için kimi zaman etkin bir şekilde harekete geçmektedirler. Kendi vatandaşlarını koruma içgüdüsüyle hareket eden devletler, kendilerine doğrudan verilen bir zarar olmasa bile kendisi manevi bir zarar gördüğü düşüncesiyle vatandaşlarının gördüğü zararlardan dolayı harekete geçebilmektedir. Zaman içinde gelişen diplomatik koruma doktrini, bir devlet vatandaşının uluslararası arenada başka bir devlet karşısında haklarını tek başına savunabilecek durumda olmamasından dolayı uluslararası hukukta başvurulabilecek bir yol haline gelmiştir. Temel insan haklarına dünyanın her yerinde saygı gösterilmesinin sağlanması bakımından da yardımcı olabilecek ve devletleri buna uymaya daha çok sevk edecek itici bir güçtür denebilir. Nispeten gelişememiş veya gelişmekte olan bazı ülkeler bakımından güçlü devletlerin zayıf devletlere karşı baskı aracı olarak kullanıldığı görüşü mevcut olsa da dünya üzerinde büyük çoğunlukla kabul gören bir doktrin olarak uluslararası hukukta varlığını hissettirmektedir.

Anahtar Kelimeler

Diplomatik Koruma, Calvo Kaydı, Barcelona Traction Davası, Uluslararası Sorumluluk, Manevi Zarar

Diplomatic Protection in International Law

Öz

States, which are the most important actors of international law, sometimes act effectively to protect their rights because they are considered persons of international law. States acting on the instinct to protect their own citizens can take action because of the harm suffered by their citizens in the belief that they have suffered a moral harm, even if it is not directly harmed to them. The doctrine of diplomatic protection, which has developed over time, has become a way to apply in international law because a citizen of a state is not in a position to defend his rights in the international arena against another state alone. It is also a driving force that can help to ensure that basic human rights are respected all over the world and will encourage states to comply more. Although there is a view in some relatively undeveloped or developing countries that strong states are used as a means of repression against weak states, it makes its presence felt in international law as a doctrine that is widely accepted throughout the world.

Anahtar Kelimeler

Diplomatic Protection, Calvo Clause, Barcelona Traction Case, International Responsibility, Moral Harm

Kaynakça

• Akkutay, Ali İbrahim, Diplomatik Koruma ve İnsan Hakları İlişkisi, Doktora Tezi, Ankara, 2011. (https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp Tez No: 228222, 14.10.2019)
• Aksar, Yusuf, Teoride ve Uygulamada Uluslararası Hukuk II, 5. Baskı, Ankara, Seçkin Yayınları, 2019.
• Albayrak, Gökhan, “Diplomatik Koruma Hakkında Taslak Maddeler”, Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, S. 2019/2, 2019. (https://dergipark.org.tr/tr/download/articlefile/775156, 14.10.2019)
• Bozkurt, Enver/ Kütükçü, M. Akif/ Poyraz, Yasin, Devletler Hukuku, Ankara, Yetkin Yayınları, 2009.
• Dal, Ufuk, Milletlerarası Hukukta Diplomatik Himaye, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2013. (https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp, 14.10.2019)
• Demirkol, Berk, “Uluslararası Hukukta Dikkate Alınan Vatandaşlık: Gerçek Kişilerde “Etkin Vatandaşlık” Sorunsalı”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2015/2. (https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2786576, 14.10.2019)
• Doğan, İlyas, Devletler Hukuku: Genel İlkeler-Soykırımdan Sorumluluk, Ankara, Seçkin Yayınları, 2008.
• Dugard, John R., “Second Report on Diplomatic Protection”. (https://legal.un.org/ilc/documentation/english/a_cn4_514.pdf, 14.10.2019
• Erdem, Merve, “Özel Hukuk Kişilerinin Faaliyetlerinden Dolayı Devletlerin Uluslararası Sorumluluğu: Bir Hukuk Jimnastiği”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Ankara, 2019. (http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2019-143-1865, 14.10.2019)
• Garcia-Mora, Manuel R., “The Calvo Clause in Latin American Constituations and International Law”, Marquette Law Review, Vol. 33, 1950. (http://scholarship.law.marquette.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=3399&context=mulr , 14.10.2019)
• Göçer, Mahmut, “Uluslararası İnsan Hakları Hukuku ve Diplomatik Himaye Hakkı”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2008. (http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/38/1499/16546.pdf, 14.10.2019)
• Gündüz, Aslan, Milletlerarası Hukuk, 8. Baskı, İstanbul, Beta Yayıncılık, 2015.
• Hesenova, Lale, Uluslararası Hukukta Diplomatik Koruma, Yüksek Lisans Tezi, Antalya, 2015. (https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp Tez No: 522042, 14.10.2019)
• Hostei, Jan, “A Systematic Inquiry Into the Principles of International Law Dealing With Diplomatic Protection”, Tulane Law Review, Vol. 19, 1944. (https://heinonline.org/HOL/LandingPage?handle=hein.journals/tulr19&div=13&id =&page=,1 4.10.2019)
• Lillich, R. B., “Editorial Comments”, American Journal of International Law, Vol. 69, 1975. (https://www.cambridge.org/core/services/aop-cambridge-core/content/view/ 5C3A7137812F22430C9567CEA7436FB0/S0002930000197076a.pdf/diplomatic_p rotection_of_nationals_abroad_an_elementary_principle_of_international_law_under_attack.pdf , 14.10.2019)
• Pazarcı, Hüseyin, Uluslararası Hukuk, 14. Bası, Ankara, Turhan Kitabevi, 2015.
• Vermeer-Künzli, Annemarieke (I), “Restricting Discretion: Juicidal Review of Diplomatic Protection”, Nordic Journal of International Law, 2006. (https://openaccess.leidenuniv.nl/bitstream/handle/1887/12538/06.pdf?sequence=7 , 14.10.2019)
• Vermeer-Künzli, Annemarieke (II), “As If: The Legal Fiction in Diplomatic Protection”, The European Journal of International Law, Vol. 18, 2007. (http://www.ejil.org/article.php?article=220&issue=6, 14.10.2019).
• Diplomatik Korumaya İlişkin Taslak Metin (https://legal.un.org/ilc/texts/instruments/english/draft_articles/9_8_2006.pdf, 15.10.2019)
• Devletlerin Sorumluluğu Tasarısı (2001) (https://legal.un.org/ilc/texts/instruments/english/commentaries/9_6_2001.pdf, 15.10.2019)
• Vatansız Kişilerin Statüsüne İlişkin Sözleşme (http://www.unicankara.org.tr/doc_pdf/metin127.pdf, 14.11.2019)
• Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin Sözleşme (http://www.multeci.org.tr/wp-content/uploads/2016/12/1951-Cenevre-Sozlesmesi1.pdf, 14.11.2019)