Suni Döllenme - Almanya’da Hukuki Durum ve Reform Perspektifleri

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 2, 499 - 508, 31.03.2020

Gernot Sydow Çevirmen: Tahir Muratoğlu Çevirmen: Ceyda Ceren Yüksel

Öz

Suni döllenme konusu önemli ölçüde ulusal hukukla düzenlenmiştir. Diğer birçok hukuk alanından farklı olarak bu konudaki uluslararası sözleşmeler yok denecek kadar azdır. Alman kanunları diğer ülkelerdeki uygulamalara kıyasla oldukça katıdır: Alman Embriyo Koruma Kanunu (Embriyonenschutzgesetz) 1990 yılında yayımlanmış ve bu zamandan beri neredeyse hiç değiştirilmemiştir. Yaygın kanıya göre Alman Embriyo Koruma Kanunu toplumsal değişime ve günümüzdeki evlilik türlerine artık cevap vermemektedir. Güncel tartışma konuları arasında yumurta bağışının, taşıyıcı anneliğin ve elektif tek embriyo transferinin yasaklanması bulunmaktadır.

Almanya’da bu sorunlar üzerindeki tartışmalar çok güçlü bir şekilde anayasal düzenlemelere bağlı kalmaktadır. Liberalleşmenin lehine veya aleyhine ileri sürülen tüm argümanlar Almanya Anayasası’nın sınırlı sayıdaki hükümlerine dayandırılmaktadır. Bu durumun sonucu olarak suni döllenmeye ilişkin kanunlar fazla esnek değildir ve Alman Federal Anayasa Mahkemesince (Bundesverfassungsgericht) yapılan katı bir anayasaya uygunluk denetimine tabidir.

Bu çalışmada çoğul ve fonksiyonel olarak farklılaşmış bir toplumdaki usuli mekanizmaların, etik açıdan tartışmalı soruların Anayasa’da düzenlendiğini kabul eden bir hukuk anlayışına göre daha etkili olduğu görüşü savunulmaktadır. Alman suni döllenme hukuku bir revizyona ihtiyaç duymaktadır ve bu revizyon üzerinde kamuya açık, toplumsal bir tartışma yürütülmelidir.

Anahtar Kelimeler

Suni Döllenme, Taşıyıcı Annelik, Elektif Tek Embriyo Transferi, Üreme Özgürlüğü, rupa Konseyi Oviedo Biyotıp Sözleşmesi

Reproductive Medicine - Legal Framework and Perspectives for Reform in Germany

Öz

Reproductive medicine is predominantly regulated by national legislation. Unlike many other fields international agreements are rarely found for this topic. Compared to international standards, the German legislation is restrictive: The German “law on the protection of the embryo” was passed in 1990 and has only rarely altered since then. Current debates refer to the ban on ovocyte donation, the ban on surrogacy and the ban on elective single-embryo transfer.

German debates on these questions are fixed on constitutional questions. All arguments for or against a liberalization of the German legislation are derived from a few articles of the German constitution. As a consequence, the German legislation on reproductive medicine is somewhat inflexible and strictly controlled by German Constitutional Court.

This article argues that procedural mechanisms will turn out more efficient than a conception of law that claims that questions of ethical controversies are determined by the constitution. The German law on reproductive medicine urges for a reform that has to be debated on openly in society.

Anahtar Kelimeler

Reproductive Medicine, Surrogacy, Elective Single-Embryo-Transfer, Reproductive Autonomy, Oviedo-Convention on Biomedicine

Kaynakça

• Arnold, Stefan, et al. (Edit.): Das Recht der Fortpflanzungsmedizin 2015 - Analyse und Kritik, Manz, Wien 2016.
• Beck-Gernsheim, Elisabeth: Ist das Embryonenschutzgesetz anachronistisch geworden? Sollen wir das Verbot von Leihmutterschaft aufheben?, in: DITZEN, Beate / WELLER, Marc-Philippe (Edit.), Regulierung der Leihmutterschaft, Mohr Siebeck, Tübingen 2018, s. 47 vd.
• Ditzen, Beate / Weller, Marc-Philippe (Edit.): Regulierung der Leihmutterschaft, Mohr Siebeck, Tübingen 2018.
• Duden, Konrad: Leihmutterschaft im Internationalen Privat- und Verfahrensrecht - Abstammung und ordre public im Spiegel des Verfassungs-, Völker- und Europarechts, Mohr Siebeck, Tübingen 2015.
• Flatscher-Thönı, Magdalena / Voithofer, Caroline: Schould Reproductive Medicine Be Harmonized Within Europe?, European Journal of Health Law 22 (2015), s. 61 vd.
• Hennette-Vauchez, Stéphanie: Human Embryos as Persons in EU Law, in: AZOULAI, Loïc / BARBOU des PLACES, Ségolène / PATAUT, Etienne (Edit.), Constructing the Person in EU Law: Rights, Roles, Identities, Hart Publishing, Bloomsbury, Oxford 2016, s. 259 vd.
• Jofer, Patricia: Regulierung der Reproduktionsmedizin, Nomos, Baden-Baden 2014.
• Lüttringhaus, Jan D.: In Deutschland verbotene reproduktionsmedizinische Auslandsbehandlungen und Versicherungsschutz durch private Krankenversicherungen, FamRZ 2017, s. 2005 vd.
• Nationale Akademie der Wissenschaften Leopoldina / Union der deutschen Akademien der Wissenschaften: Fortpflanzungsmedizin in Deutschland - für eine zeitgemäße Gesetzgebung, Halle / Mainz 2019.
• Nationale Akademie der Wissenschaften Leopoldina: Ein Fortpflanzungsmedizingesetz für Deutschland, Halle 2017.
• Siehr, Angelika: Regulierungsauftrag für den Staat im Bereich der Fortpflanzungsmedizin?, in: Veröffentlichungen der Vereinigung der Deutschen Staatsrechtslehrer 78 (2019), s. 393 vd.
• Sydow, Gernot: Regulierungsauftrag für den Staat im Bereich der Fortpflanzungsmedizin?, in: Veröffentlichungen der Vereinigung der Deutschen Staatsrechtslehrer 78 (2019), s. 361 vd.
• Wade, Katharine: The Legal Regulation of Surrogacy in the UK: A Children’s Rights Perspective, Child and Family Law Quarterly 29 (2017), s. 113 vd.