Recent Development in the Field of Product Liability: The Law on Product Safety and Technical Regulation Numbered 7223

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 1, 73 - 114, 30.01.2021

Damla Özden Çelt

Öz

If a defective (noncompliant) product puts into circulation caused damage to a person's life, bodily integrity or property other than the product itself, due to the failure to provide the justified security expected from it, the manufacturer can be sued for damages. This liability, which is named as product responsibility, has been deprived of legal regulation for a long time in Turkish law, but finally has a clear and detailed arrangement with the Law on Product Safety and Technical Regulations (LPSTR) numbered 7223 adopted on 5/3/2020 and published in the Official Gazette on 12/3/2020. The Law that will enter into force on 12/3/2021 has to a large extent achieved harmonisation with the European Council Product Liability Directive No. 85/374. However, there are striking differences in terms such as the concepts used in relation to liability and the scope of these concepts, the burden of proof of the aggrieved party, the circumstances under which the liability is discharged and the statute of limitations. This article, first, sets the background for product liability explaining the situation before the Law No. 7223, then examines the position of the LPSTR within the legislation, the level of compliance with the Directive and the legal characteristic of product liability.

Anahtar Kelimeler

Product liability, Law No. 7223, Producer, Defective product, 85/374/EEC Directive

Ürün Sorumluluğunda Yaşanan Güncel Gelişme: 7223 Sayılı Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu

Öz

Hatalı olarak piyasaya sürülen bir ürün, kendisinden beklenen haklı güvenliğin sağlanamamış olması sebebiyle bir kimsenin yaşamı, vücut bütünlüğü yahut ürünün kendisi dışındaki malvarlığında zarar doğmasına sebebiyet vermişse, bu zararın tazmini üreticiden talep edilebilir. Ürün sorumluluğu olarak ifade edilen bu sorumluluk, Türk hukukunda uzunca bir süre kanuni düzenlemeden yoksun kalmış, nihayet 5/3/2020 tarihinde kabul edilerek, 12/3/2020 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan 7223 sayılı Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu (ÜGTDK) ile açık ve ayrıntılı bir düzenlemeye kavuşturmuştur. 12/3/2021 tarihinde yürürlüğe girecek Kanunla büyük ölçüde 85/374 sayılı Avrupa Topluluğu Ürün Sorumluluğu Direktifine uyum sağlanmıştır. Bununla birlikte sorumluluğa ilişkin olarak kullanılan kavramlar ve bu kavramların kapsamları, zarar görenin ispat yükü, sorumluların sorumluluktan kurtulma halleri ve zamanaşımı sürelerinin düzenlenmesi gibi hususlarda dikkat çeken farklılıklar mevcuttur. Çalışmada, öncelikle ürün sorumluluğunda 7223 sayılı Kanun öncesi döneme ilişkin genel bir hatırlatma yapılacak, ardından düzenlemenin mevzuattaki yeri, Direktifle olan uyumu ve genel olarak ürün sorumluluğunun hukuki niteliği meseleleri üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Ürün Sorumluluğu, 7223 sayılı Kanun, İmalatçı, Hatalı Ürün, 85/374/AET

Kaynakça

• AKÇURA KARAMAN, Tuba: Üreticinin Ayıplı Ürününün Sebep Olduğu Zararlar Nedeniyle Üçüncü Kişilere Karşı Sorumluluğu, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2008.
• AKİPEK, Şebnem: “Bedensel Zararların Tazmini Kapsamında Tüketici Hukuku Yönünden Ürün Sorumluluğu”, Yeni Gelişmeler Işığında Bedensel Zararların Tazmini, Cilt II, Türkiye Barolar Birliği Yayınları (308), Ankara, 2016, s. 23-38.
• ARBEK, Ömer: “Ayıplı Mal veya Hizmet Sebebiyle Tüketicinin Uğradığı Zararlardan Sorumluluk”, www.e-akademi.org, (E.T.: 01.11.2020).
• ATABEK, Reşat: “İmalatçının Üçüncü Kişilere Karşı Sorumluluğu”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, 1979, Cilt 10, Sayı 1, s. 159-175.
• ATAMER, Yeşim M. / BAŞ, Ece: “Avrupa Birliği Hukuku ile Karşılaştırmalı Olarak 6502 Sayılı Yeni Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Uyarınca Satım Sözleşmesinde Ayıptan Doğan Sorumluluk”, İstanbul Barosu Dergisi, 2014, Cilt 88, Tüketici Hakları ve Rekabet Hukuku Özel Sayısı, s. 19-60.
• ATAMER, Yeşim: “Tüketici Satım Sözleşmelerine İlişkin TKHK m.4- Eleştiriler ve Revizyon Teklifleri”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, 2007, Cilt 24, Sayı 1, s. 81-106.
• AYDOS, Oğuz Sadık: Ürün Sorumluluğu, Adalet Yayınevi, Ankara, 2009.
• BALİOĞLU, Dilek: “Gıda Üreticisinin Sorumluluğu”, Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Temmuz 2017, Cilt 3, Sayı 2, s. 115-156.
• BAŞOĞLU, Başak: “Sözleşme Dışı Kusursuz Sorumluluk Hukuku ve Özellikle Tehlike Sorumluluğuna İlişkin Değerlendirmeler”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2015, Cilt 6, Sayı 2, s. 29-56.
• BÜYÜKSAĞİŞ, Erdem: “Die learned intermediary-Doktrin im schweizerischen Pharmarecht”, Aktuelle Juristische Praxis (AJP), 2016, s. 1645-1655.
• CANPOLAT, Önder: “Üretici ve Sorumluluğu”, Ankara Barosu Dergisi, 2013, Cilt 71, Sayı 2, s. 371-398.
• ÇINAR, Ömer: “Avrupa Konseyinin 25.07.1985 Tarihli ve 85/374 Sayılı Yönergesi ve Ayıplı Malın Neden Olduğu Zararlardan Sorumluluk Hakkında Yönetmelik Hükümlerine Göre Ayıp Kavramı”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Güz 2010, Cilt 9, Sayı 18, s. 135-151.
• DÖNMEZ, Ünsal: “Türk ve Alman İlaç Hukukunda Hatalı Üretilen İlaçtan Doğan Sorumluluk ve Özel Sorumluluk Hâlleri”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2016, Cilt 7, Sayı 1, s. 381-406.
• EREN, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 24. Baskı, Yetkin Yayıncılık, Ankara, 2019.
• FELLMANN, Walter: Basler Kommentar, OR I, Art.1-529, (Hrsg.) HONSELL, Heinrich / VOGT, Nedim Peter / WIEGAND, Wolfgang: 5. Aufl., Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel, 2011.
• FUCHS, Maximilian / BAUMGÄRTNER, Alex: “Ansprüche aus Produzentenhaftung und Produkthaftung”, Juristische Schulung (JuS), 2011/51, s. 1057-1063.
• GEIGEL, Reinhart: Der Haftpflichtprozeß, (Hrsg.) HAAG, Kurt: 28. völlig neubearb. Aufl., Verlag C.H. Beck, München, 2020 (Kap. 14, N. 270-295).
• HAVUTÇU, Ayşe: Türk Hukukunda Örtülü Bir Boşluk: Üreticinin Sorumluluğu, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2005.
• HESS, Hans-Joachim: Kommentar zum PrHG, 3. Überarb. und ergänzte Aufl., Stämpfli Verlag AG, Bern, 2016.
• HETTICH, Richard: Produkthaftung, 2. Aufl., Verlag für Verwaltungspraxis Rehm, München, 1990.
• KAPLAN, İbrahim: “Türk-İsviçre Hukukunda İmalatçının Sorumluluğu”, Adalet Dergisi, 1977, Cilt 68, Sayı 1-2, s. 78-110.
• KIRCA, Çiğdem: Ürün Sorumluluğu, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara, 2007.
• KIRCA, Çiğdem: “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Zamanaşımı (veya Hak Düşümü) Sürelerinin Geçmesi Konusunda Verdiği Kararların, İsviçre ve Türk Hukukuna Etkisi”, Türk ve Alman Hukukunda Güncel Gelişmeler Sempozyum Kitabı, (Ed.) TEMEL, Erhan / KIRCA, Çiğdem: Adalet Yayınevi, Ankara, 2020, s. 35-62.
• KIRCA, İsmail / AYDIN, Ramazan: “İnkişaf Riski- İmalatçının/ Üreticinin Sorumluluğu”, Prof. Dr. Fikret Eren’e Armağan, Yetkin Yayınları, Ankara, 2006, s. 679-692.
• KULAKLI, Emrah: Ürün Sorumluluğu ve Ayıp Kavramı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2009.
• LENZ, Tobias: Produkthaftung, NJW Praxis, Band. 9, München, 2014.
• ÖZ, Turgut: “Üreticinin Sorumluluğu”, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2007, Cilt 6, Sayı 2, s. 7-18.
• ÖZCAN BÜYÜKTANIR, Burcu G.: “Tüketicinin ve Üçüncü Kişilerin Ayıplı Satılanın Kullanılması Nedeniyle Ortaya Çıkan Bedensel Bütünlük İhlali Halinde Manevi Zararlarının Tazmini”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2018, Cilt 67, Sayı 3, s. 495-534.
• ÖZEL, Çağlar: “Üçüncü Kişinin Uğradığı Zararlar Çerçevesinde Tüketici Kavramı”, Yeni Gelişmeler Işığında Bedensel Zararların Tazmini, Cilt II, Türkiye Barolar Birliği Yayınları (308), Ankara, 2016, s. 13-20.
• ÖZSUNAY, Ergun: “Türk Hukukunda Gerçek Bir Boşluk Yapımcının Sorumluluğu”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, 1979, Cilt 10, Sayı 1, s. 97-158.
• ÖZTAN, Bilge: İmalatçının Sorumluluğu, Turhan Kitabevi, Ankara, 1982.
• PAKSOY, Meliha Sermin / ARSLAN DEMİR, Gizem: “Üreticinin TBK 71 Kapsamında Sorumlu Tutulması”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 2013, Cilt 71, Sayı 2, s. 299-316.
• ROLLAND, Walter: Produkthaftungsrecht, Verlag F. Rehm, München, 1990.
• SCHWENZER, Ingeborg: Schweizerisches Obligationenrecht AT, Stampfli Verlag AG, Bern, 1998.
• SEROZAN, Rona: “Tüketiciyi Koruma Kanunu’nun Artıları ve Eksileri”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 2003, Cilt 61, Sayı 1-2, s. 339-356.
• ÜNAL, Akın / KALKAN, Arif: “Türk Hukukunda Ürün Sorumluluğu Üzerine Olan ve Olması Gereken Hukuka Dair Genel Düşünceler”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Temmuz 2019, Yıl 11, Sayı 39, s. 45-82.
• TARMAN, Zeynep Derya: “Türk Hukukunda İmalatçının Sorumluluğuna Genel Bir Bakış”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 2007, Cilt 65, Sayı 2, s. 299-326.
• TEMEL, Erhan: “Produkthaftung nach türkischem Recht im Vergleich zur EG- Produkthaftungsrichtlinie und dem ProdHaftG”, Versicherungsrecht (VersR), 2008, s. 1303-1316.
• TEMEL, Erhan: “Alman Hukukunda İlaç Üreticisinin Özel Hukuk Sorumluluğu”, Prof. Dr. Fırat Öztan’a Armağan, Cilt II, Turhan Kitabevi, Ankara, 2010, s. 2053-2081.
• TİRYAKİ, Betül: “Avrupa Konseyi’nin 25.7.1985 Tarihli Direktifi’ne Göre Üreticinin Sorumluluğunun Şartları ve Tüketicinin Korunması Mevzuatı ile Mukayesesi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2006, Cilt 55, Sayı 2, s. 229-248.
• WAGNER, Gerhard: Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 7 Schuldrecht BT., IV §§ 705–853 Partnerschaftsgesellschaftsgesetz Produkthaftungsgesetz, (Hrsg.) SÄCKER, Franz Jürgen / RIXECKER, Roland / OETKER, Hartmut / LİMPERG, Bettina, 8. Aufl., Verlag C.H. Beck, München, 2020.
• YAVUZ, Levent: “Tüketicinin Korunması Bakımından İmalatçının Sorumluluğu”, Ankara Barosu Dergisi, 1992, Cilt 49, Sayı 2, s. 228-235.
• YILDIRIM, M. Fadıl: “Türk Hukukunda İlaç Üreticisinin İlacın Ayıplarından Sorumluluğu”, İlaç Hukuku I. Sağlık Hukuku Sempozyumu 8-9 Mayıs 2009, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Kayseri, 2009, s. 19-36.