Ekonomik Kamu Düzeninin Korunmasına Yönelik Kamu İhale Hukuku İlkeleri (Rekabet / Eşitlik / Kaynakların Verimli Kullanılması İlkeleri)

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 2, 339 - 373, 30.07.2021

Adem Avcı

Öz

Kamu düzeni devletin varlığını idame ettirebilmesi bakımından önem arz etmektedir. Bireylerin sağlıklı, huzurlu ve güvenli bir şekilde yaşamaları durumunu ifade eden kamu düzeni, ekonomik kamu düzenini de içine alan geniş bir kavramdır. Dolayısıyla ekonomik kamu düzeninin korunması, kamu düzeninin de korunmasına katkı sağlayacaktır. Ekonomik kamu düzeni, ekonomik ilişkilerin güven ve düzen içerisinde bulunması durumu olarak tanımlanmaktadır. Kamu ihalelerinde kamu kaynaklarının ve harcamalarının finansal açıdan yönetimi söz konusu olduğundan, bu alanda yapılan düzenlemeler ve oluşturulacak etkin bir denetim mekanizması ekonomik kamu düzeni açısından önemlidir. Aksi halde önemli ekonomik kayıplar ve yolsuzluklar söz konusu olabilir. İşte bu ekonomik kamu düzenini sağlama amacıyla kamu ihale mevzuatında birtakım ilkelere yer verilmiştir. Bu ilkelerden rekabet, eşitlik ve kaynakların verimli kullanılması bu makalenin
konusunu oluşturmaktadır. Bu bağlamda söz konusu ilkeler Kamu İhale Kurulu (KİK), Rekabet Kurumu (RK) ve yargı kararları ışığında açıklanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik Kamu Düzeni, Kamu İhaleleri, Rekabet İlkesi, Eşitlik İlkesi, Kaynakların Verimli Kullanılması İlkesi

Principles of Public Tender Law on the Protection of the Economic Public Order (Competition / Equality / Efficient Use of Resources)

Öz

Public order is significant in terms of maintaining the existence of the state. Public order, which expresses the health, peaceful and safe life of individuals, is a broad concept that includes the economic public order. Therefore, protection of the economic public order will contribute to the protection of the public order. Economic public order is defined as a state of trust and order in economic relations. Since the financial management of public resources and expenditures is in question in public tenders, regulations made in this field and an effective control mechanism to be established are important for the economic public order. Otherwise, significant economic losses and corruption may occur. A number of principles are included in the public tender legislation in order to ensure this economic public order. Among these principles, competition, equality and efficient use of resources constitute the subject of this article. In this context, these principles are explained in the light of the decisions of Public Tender Board, Competition Board and judiciary.

Anahtar Kelimeler

Economic Public Order, Public Tenders, Competition Principle, Equality Principle, Efficient Use of Resources Principle

Kaynakça

• ABACIOĞLU, Muhittin / ABACIOĞLU, Ali: Açıklamalı - İçtihatlı Kamu İhale Kanunu ve Uygulaması, 9. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2013.
• AKAD, Mehmet / DİNÇKOL, Abdullah: 1982 Anayasası Madde Gerekçeleri ve Maddelerle İlgili Anayasa Mahkemesi Kararları, Alkım Yayınları, İstanbul, 1998.
• AKINCI, Müslüm: “Ekonomik Kamu Düzeni ve Rekabet Kurumu”, Rekabet Dergisi, 2001, Sayı 5, s. 2-16.
• AKSOY, Mehmet / ŞİMŞEK, Mehmet: En Son Değişikliklerle Kamu Alımları İhale Süreci, T.C. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Yayınları, No. 2010/402, Ankara, 2010.
• AKSOYLU, Özge: 4054 Sayılı Kanun’un 4 ve 6. Maddeleri Uyarınca Rekabet Kurulu’nun İzlediği İdari Usuller, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Galatasaray Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2004.
• AKYILMAZ, Bahtiyar / SEZGİNER, Murat / KAYA, Cemil: Türk İdare Hukuku, 5. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2014.
• ATAÇ, Fatma: “Rekabet Hukuku ve Kamu İhalelerinde Rekabet”, (Ed.) ÜÇIŞIK, Fehim / ARSLAN, Çetin / HAKKAKUL, Seyyid Ahmet: Kamu İhale Hukukuna İlişkin Tebliğler ve Makaleler, Bilge Yayınevi, Ankara, 2014, s. 226-243.
• ATAY, Ender Ethem: İdare Hukuku, 4. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2014.
• BİLİR, Hakan: “Kamu İhaleleri ve Rekabet”, Kamu İhaleleri ve Rekabet Sempozyumu, Rekabet Kurumu Yayın-ları, Ankara, 2002.
• ÇAĞLAYAN, Ramazan: İdare Hukuku Dersleri, Genişletilmiş 3. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2015. ÇAMLICA, Bülent: “Kamu İktisadi Teşekkülleri Rekabet Kanunu Uygulamasından Muaf Mıdır?”, Rekabet Bülteni, 1999, Cilt 1, Sayı 1, s. 75-83.
• ÇOLAK, H. Bayram: “İhale Mevzuatımızda Yaklaşık Maliyet Eşik Değer İlişkisi”, http://www.hacibayramcolak.net/makaleler (E.T.: 19.03.2021) (Yaklaşık Maliyet Eşik Değer).
• ÇOLAK, Mustafa / BAFRA, Erdem: “Danıştay Kararları Işığında 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda Düzenlenen Yasak Fiil ve Davranışlar”, (Ed.) ÇOLAK, Mustafa / DEMİRBOĞA, Dursun Ali: Kamu İhale Hukukunda Temel Konular, Kamu Kurumu Yayınları, Yayın No: 1, Ankara, 2014, s. 75-83.
• DEMİRCİOĞLU, Mustafa Yaşar: “İhale Yolsuzluklarında Yeni Trend ‘Açık İhale’ Usulünün Terki ‘Pazarlık Yoluyla İhale’ Usulünün Keşfi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2014, Sayı 115, s. 125-180.
• DEMİRCİOĞLU, Mustafa Yaşar: “Kamu İhale Hukukunda ‘Benzer İş’ Kavramı ve İş Deneyim Belgeleri”, Ankara Barosu Dergisi, 2014, Cilt 72, Sayı 2, s. 155-209.
• DOĞANYİĞİT, Sadettin: Açıklamalı - İçtihatlı - Sorun Çözümlü Kamu İhale Kanunu ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu, 11. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2013.
• EGE, Yavuz: “Avrupa Birliği ve Türkiye’de Kamu Teşebbüsleri, Yasal Tekeller ve Rekabet”, Rekabet Dergisi, 2002, Sayı 9, s. 3-19.
• ERTAŞ, Rıza Cem: Kamu Kaynaklarının Etkin Kullanımı Açısından Kamu İhale Kanununda Öngörülen İhale Usullerinin İncelenmesi ve Değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2010.
• GEDİK, Ömer: “Kamu İhalelerine Hakim Olan İlkeler”, Karşılaştırmalı İdare Hukukunda Kamu İhale Uygulamaları, İstanbul Ticaret Odası Yayınları, No. 2010-95, İstanbul, 2011, s. 163-188.
• GİRİTLİ, İsmet / BİLGEN, Pertev / AKGÜNER, Tayfun: İdare Hukuku, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş Üçüncü Bası, Der Yayınları, İstanbul, 2008.
• GÖK, Yaşar: “Kamu İhale Hukukuna Hakim Olan İlkeler”, Dış Denetim Dergisi, 2010, Sayı 2, s. 12-23.
• GÖZLER, Kemal / KAPLAN, Gürsel: İdare Hukuku Dersleri, 15. Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa, 2014.
• GÖZLER, Kemal: İdare Hukuku, Cilt I, Gürsel Kaplan’ın Katkılarıyla Güncellenmiş Üçüncü Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa, 2019 (Cilt I).
• GÖZLER, Kemal: İdare Hukuku, Cilt II, Gürsel Kaplan’ın Katkılarıyla Güncellenmiş Üçüncü Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa, 2019 (Cilt II).
• GÜNDAY, Metin: İdare Hukuku, Güncellenmiş ve Gözden Geçirilmiş 10. Baskı, İmaj Yayınevi, Ankara, 2011.
• GÜVENEK, Burcu: “Devletin Regülasyonlar Yoluyla Piyasalara Müdahalesi ve Türkiye Enerji Piyasaları”, Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2009, Cilt 9, Sayı 18, s. 45-62.
• GÜZEL, Oğuzkan: Rekabet Hukukunda Teşebbüs ve Teşebbüs Birlikleri, Rekabet Kurumu Uzmanlık Tezi, Ankara, 2003.
• KAĞITCIOĞLU, Mutlu: Para Piyasası Kurumlarına Yönelik Ekonomik Kolluk Faaliyeti, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2015.
• KUTLU, Meltem: İdare Sözleşmelerinde İhale Süreci, Dokuz Eylül Hukuk Fakültesi Döner Sermaye İşletmesi Yayınları, No: 75, İzmir, 1997.
• OKAY, Özge: İdare Hukukunda Kamu Düzeni Kavramı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2009.
• ORER, Gürsel: “Ekonomik Kamu Düzeni ve Devletin Ekonomiye Müdahalesi”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 2015, Sayı 6, s. 363-393.
• ÖZ, Gamze: Avrupa Topluluğu ve Türk Rekabet Hukukunda Hakim Durumun Kötüye Kullanılması, Rekabet Kurumu Yayını, Ankara, 2000.
• ÖZDEMİR, Halit Eyüp: Kamu İhale Kanunu’nda Düzenlenen İhale İşlemleri, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2005.
• ÖZKAN, Ahmet Fatih: “Ekonomik Kamu Düzeni ve Ekonomik Kolluk Faaliyeti”, Ankara Barosu Dergisi, 2009, Cilt 67, Sayı 4, s. 75-94 (Ekonomik Kamu Düzeni).
• ÖZKAN, Ahmet Fatih: “Türk Rekabet Hukuku Uygulamasında Kamu Teşebbüsleri ve Kamu Kuruluşlarının Rekabeti Bozucu Davranışları”, Rekabet Dergisi, 2009, Cilt 10, Sayı 3, s. 115-209 (Kamu Teşebbüsleri).
• ÖZKAN, Gürsel: Danıştay Kararları Işığında Kamu İhale Hukukuna Egemen Olan Temel İlkeler, Yetkin Yayınları, Ankara, 2014 (Temel İlkeler).
• SANCAKDAR, Oğuz: İdare Hukuku Teorik Çalışma Kitabı, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2013.
• SEZER, Yasin: “Kamu İhalelerine Katılmada Davet Yöntemi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2014, Cilt 16, Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan Özel Sayısı, Cilt IV, s. 3913-3947.
• ŞAHİN, Cenk: Amerikan Federal İdare Hukukunda “Regülasyon” (ve Türk İdare Hukukuna Yansımaları), On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2010.
• ŞAHİN, Serdar: Türkiye’de Kamu İhale Usullerinin Değerlendirilmesi ve Analitik Hiyerarşi Proses Yöntemi ile Karşılaştırmalı Analizi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2016 (Kamu İhale Usulleri).
• TAN, Turgut: “Ekonomik Düzen ve Anayasa”, Uluslararası Anayasa Hukuku Kurultayı, Türkiye Barolar Birliği, Yayın No: 12, Ankara, 2001.
• TAN, Turgut: “Rekabet Hukukunun Uygulama Alanı Açısından Kamu Kuruluşlarının Faaliyeti (Türkiye, Fransa ve İtalya Örnekleri)”, Rekabet Dergisi, 2000, Cilt 1, Sayı 4, s. 3-44 (Kamu Kuruluşlarının Faaliyeti).
• TAN, Turgut: Ekonomik Kamu Hukuku, Sevinç Matbaası, Ankara, 1984 (Ekonomik Kamu Hukuku).
• TİRYAKİ, Tercan / GÜRSOY, Türker: “Ekonomik Suç Kavramı ve Sigortacılık Suçlarının Bu Açıdan Değerlendirilmesi”, Sayıştay Dergisi, 2004, Sayı 55, s. 53-69.
• TÜRK DİL KURUMU, Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları: 549, Ankara, 2005.
• ULUCAN, Devrim: “Eşitlik İlkesi ve Pozitif Ayrımcılık”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2013, Cilt 15, Prof. Dr. M. Polat Soyer’e Armağan Özel Sayısı, s. 369-383.
• ULUSOY, Ali D.: Yeni Türk İdare Hukuku, 3. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2020 (Yeni Türk İdare Hukuku).
• ULUSOY, Ali: “Regülasyon Kurumları Hakkında Genel Bir Değerlendirme”, Ankara Barosu Dergisi, 2000, Sayı 2, s. 45-60.
• UYANIK, Halit: Ekonomik Kamu Yararı Kavramının Türk İdare Hukukundaki Anlam ve İşlevi, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2013.
• UZ, Abdullah: Kamu İhale Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara, 2005.
• ÜNAL, Nurdoğan / EROL, Mesut: Gelir Getirici İşlemlerde İhale Usulü Devlet İhale Kanunu, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2013.
• ÜNÜBOL, Neyzar: “Kamu Alım İhalelerinin Etkinliğinde Rekabet Hukuku ve Politikasının Rolü”, (Ed.) ÜÇIŞIK, Fehim / ARSLAN, Çetin / HAKKAKUL, Seyyid Ahmet: Kamu İhale Hukukuna İlişkin Tebliğler ve Makaleler, Bilge Yayınevi, Ankara, 2014, s. 244-262.
• ÜSTÜN, Ümit Süleyman / ÇALIŞ, Hande Sena: “4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na Hâkim Olan İlkeler”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2018, Cilt 26, Sayı 2, s. 111-147.
• YILDIRIM, Turan / GÖÇGÜN, Muhammed: “İdarenin Düzenleyici İşlemlerinde Eşitlik İlkesi”, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2016, Cilt 3, Sayı 2, s. 39-60.
• YILDIRIM, Turan / YASİN, Melikşah / KAMAN, Nur / ÖZDEMİR, H. Eyüp / ÜSTÜN, Gül / ÇAKIR, Hüseyin Melih / OKAY TEKİNSOY, Özge: (Ed.) YILDIRIM, Turan: İdare Hukuku, Güncelleştirilmiş 8. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2020.
• YILMAZ, Bekir Mustafa: Kamu Alımlarında İdari Denetim, Yetkin Yayınları, Ankara, 2007.