Med-Arb Yönteminin Getirdiği Olumsuzluklar ve Gizlilik Sorununa Yönelik Bazı Med-Arb Modelleri

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 1, 81 - 92, 31.01.2023

Betül Canatan

https://doi.org/10.54699/andhd.1219239

Öz

Küreselleşmenin gelişimiyle artan ilişkiler neticesinde ortaya farklı uyuşmazlıklar çıkar. Bu uyuşmazlıkların çözümü için de farklı uyuşmazlık çözüm yöntemleri geliştirilir. Bu amaçla geliştirilmiş bir yöntem de Med-Arb yöntemidir. Bu yöntemde arabuluculuk ve tahkim usûlleri karma hâle getirilerek her iki yöntemin de iyi yanları kullanılmak istenir. Med-Arb yönteminde uyuşmazlığın çözümü için öncelikle bir arabuluculuk süreci geçirilir. Uyuşmazlığın çözülememesi durumunda bir tahkim yargılaması gündeme gelir. Sürecin hızlı ve ekonomik olması açısından Med-Arb yönteminde ağırlıklı olarak arabulucu ve hakem aynı kişi olarak seçilir. Ancak bu durumda arabuluculuk aşamasında ortaya çıkartılan ancak tahkim yargılamasında kullanılması istenmeyen bilgiler bakımından bir gizlilik sorunu ortaya çıkar. Nitekim hakemin bilgisi dahilinde olan hususları dikkate almadan karar verebilmesi zordur. Med-Arb yöntemindeki bu gizlilik sorununun çözülebilmesi için doktrinde farklı usûller önerilmektedir. Bu usûller farklı Med-Arb modelleri olarak ele alınır. Çünkü bu farklı modellerde de esas olarak uyuşmazlığın çözümü için önce arabuluculuğa, sürecin olumsuz sonuçlanması durumunda tahkim yargılamasına başvurulur. Bu çalışmada Med-Arb yöntemi kısaca tanıtılacak, akabinde bahsedilen gizlilik sorunu ve çözüm önerileri üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Med-Arb, Arabuluculuk-Tahkim, Gizlilik Sorunu, Med-Arb Modelleri, Alternatif Uyuşmazlık Çözümü

Disadvantages of the Med-Arb Method and Some Med-Arb Models for the Confidentiality Issue

Öz

As a result of increasing relations with the development of globalization, different conflicts arise. Different dispute resolution methods are being developed for the resolution of these disputes. One of the methods developed for this purpose is the Med-Arb method. In this method, it is desired to use the good sides of both methods by combining mediation and arbitration procedures. In the Med-Arb method, a mediation process is first passed to resolve the dispute. If the dispute cannot be resolved, an arbitration proceeding will be brought to the agenda. In the Med-Arb method, the mediator and the arbitrator are mainly selected as the same person in order to make the process fast and economical. However, in this case, a confidentiality problem will arise in terms of information that is revealed during the mediation phase but is not intended to be used in arbitration. As a matter of fact, it will be very difficult for the arbitrator to make a decision without considering the issues within his knowledge. In order to solve this privacy problem in the Med-Arb, different methods are suggested in the doctrine. These methods are considered as different Med-Arb models. Because in these different models, mediation is primarily used for the resolution of the dispute, and in case of a negative outcome of the process, arbitration is resorted to. In this study, Med-Arb method will be introduced briefly, then the mentioned privacy problem and solution proposals will be emphasized.

Anahtar Kelimeler

Med-Arb, Mediation-Arbitration, Confidentiality Issue, Med-Arb Models, Alternative Dispute Resolution

Kaynakça

• AKINCI, Ziya: Milletlerarası Tahkim, 5. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2020.
• ALFINI, James J. / BARKAI, John / BUSH, Robert B. / HERMANN, Michele / JONATHAN, Hyman / KOVACH, Kimberlee / LIEBMAN, Carol B. / PRESS, Sharon / RISKIN, Leonard: “What Happens When Mediation is Institutionalized?: To the Parties, Practitioners, and Host Institutions”, Ohio State Journal on Dispute Resolution, 1994, Sayı 9, s. 307-332.
• BARTEL, Barry C.: “Med-Arb As A Distinct Method Of Dispute Resolution: History, Analysis, And Potential”, Willamette Law Review, 1991, Cilt 27, Sayı 3, s. 661-692.
• BLANKEY, Kristen M.: “Keeping a Secret From Yourself? Confidentiality When Same Neutral Serves Both As Mediator And As Arbitrator In The Same Case”, Baylor Law Review, 2011, Cilt 63, Sayı 1, s. 317-367.
• BORN, Gary B.: International Commercial Arbitration Volume I, Kluwer Law International, Hollanda, 2014.
• DEMİR GÖKKAYA, Cemile: “Arabuluculuk ve Tahkimi Bir Arada İçeren Uyuşmazlık Çözüm Yolu”, İstanbul Hukuk Mecmuası, 2019, Cilt 77, Sayı 2, s. 575-616.
• DEMİRKOL, Berk / AKÜZÜM, Ural: Türkiye’de Med-Arb Yapısı, Mevzuatı & Uygulaması, 1. Baskı, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2020.
• DENDORFER, Renate / LACK, Jeremy: “The Interaction Between Arbitration and Mediation: Vision v Reality”, Dispute Resolution International, 2007, Cilt 1, Sayı 1, s. 73-98.
• EKMEKÇİ, Ömer / ÖZEKES, Muhammet / ATALI, Murat: Hukuk Uyuşmazlıklarında İhtiyari ve Zorunlu Arabuluculuk, 1. Baskı, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2018.
• EKŞİ, Nuray: Tahkim Öncesi Uyuşmazlık Çözüm Usulleri ve Bu Usuller Tüketilmeden Tahkime Başvurulmasının Sonuçları, 1. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul, 2015.
• ELLIOT, David C.: “Med/arb: Fraught With Danger or Ripe Wiht Opportunity?”, Alberta Law Review, 1995, Cilt 35, Sayı 1, s. 163-179.
• FTIKA, Afrodite: Med/Arb Models, International Hellenic Univercity School of Economics and Business Administration LL.M. In Transnational and European Commercial Law and Alternative Dispute Resolution, 2013.
• LANDRY, Sherry: “Med-Arb: Mediation with a Bite and an Effective ADR Model”, Defense Counsel Journal, 1996, Cilt 63, Sayı 2, s. 263-269.
• MASON, Paul E: “The Arbitrator as Mediator, and Mediator as Arbitrator”, Journal of International Arbitration, 2018, Cilt 28, Sayı 6, s. 541-551.
• ÖZBEK, Mustafa Serdar: “Arabuluculuk ile Tahkim Yöntemlerinin Kesişme Bölgesi: Arabuluculuk Tahkim”, Yargıtay Dergisi, 2017, Cilt 43, Sayı 1, s. 15-106.
• PAPPAS, Brian A.: “Med-Arb and the Legalization of Alternative Dispute Resolution”, Harvard Negotiation Law Review, 2015, Cilt 20, Sayı 1, s. 157-204.
• STIPANOWICH, Thomas J: “Arbitration, Mediation and Mixed Modes: Seeking Workable Solutions and Common Ground on Med-Arb, Arb-Med and Settlement-Oriented Actvities by Arbitratiors”, Harvard Negotiation Law Review, 2021, Cilt 26, Sayı 265, s. 265-370.
• SUSSMAN, Edna: “Developing an Effective Med-Arb/Arb-Med Process”, NYSBA New York Dispute Resolution Lawyer, 2009, Cilt 2, Sayı 1, s. 71-74.
• ŞAHİN CEYLAN, Şule: Geleneksel Toplumdan Modern Topluma Alternatif Uyuşmazlık Çözümü, 1. Baskı, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2009.
• TELFORD, Megan Elizabeth: “Med-Arb: A Viable Dispute Resolution Alternative”, IRC Press Current Issues Series, 2000, s. 1-17.
• YAZICI TIKTIK, Çiğdem: Arabuluculukta Gizliliğin Korunması, 1. Baskı, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2013.
• YAZICI, Çiğdem: “Tahkim Süresi”, Legal Hukuk Dergisi, 2021, Cilt 19, Sayı 220, s. 1677-1746.