Analysis of the Approach of TCC Art. 175 Regarding the Duration of Poverty Alimony in The Framework of Legal Interpretation Methods

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 1, 1 - 18, 05.02.2024

Sinan Sami Akkurt

https://doi.org/10.54699/andhd.1347517

Öz

The fact that it is possible within the framework of the current legislation (especially TCC Art. 175) to rule on poverty (divorce) alimony “indefinitely” causes policy makers to bring the legislation that allows this to the agenda at various times and to make promises to change the law to those whose legal situations are affected. Of course, it is possible to discuss various aspects of the relevant legislation, especially in terms of equity. However, should the “unfair” results of the legislation in question be abolished or amended in order to be completely or partially eliminated? Or is it possible to obtain more equitable results, even without the need for any legislative amendment, by interpreting the aforementioned (current) legislation in its current state, but with methods suitable for the establishment of concrete case justice? In this study, especially the provision of TCC Art. 175 was examined in terms of “legal interpretation methods” and it was evaluated whether any law amendment or abolition would be a remedy for social, political and legal debates in terms of equity; in other words, it has been argued that such a change in law would be necessary or unnecessary “in terms of establishing equity”.

Anahtar Kelimeler

Poverty Alimony, Divorce Alimony, Interpretation of Laws, Interpretation Methods, Indefinite Alimony Issue

TMK m. 175 Hükmünün Yoksulluk Nafakasının Süresine İlişkin Yaklaşımının Hukuki Yorum Yöntemleri Çerçevesinde Tahlili

Öz

Yoksulluk (boşanma) nafakasına “süresiz” olarak hükmedilebilmesinin yürürlükteki mevzuat (özellikle TMK m. 175) çerçevesinde prensip itibariyle mümkün olması, özellikle politika yapıcıların buna olanak tanıyan söz konusu mevzuatı çeşitli dönemlerde (belirli aralıklarla) gündeme taşımalarına ve bundan hukukî durumları etkilenecek ya da etkilenmekte olan kişilere değişiklik veya ilga vaatlerinde/ söylemlerinde bulunmalarına yol açmaktadır. Elbette ilgili mevzuatın özellikle hakkaniyet bakımından çeşitli yönleriyle tartışılması mümkün ve doğaldır. Ancak söz konusu mevzuatın (kimi yaklaşımlara göre) “hakkaniyete aykırı” neticelerinin tamamen veya kısmen bertaraf edilebilmesi için mutlaka ilgası ya da değiştirilmesi mi gerekmektedir? Yoksa adı geçen (yürürlükteki) mevzuatın mevcut hâliyle ve fakat somut olay adaletinin tesisine elverişli yöntemlerle yorumlanarak, herhangi bir mevzuat değişikliğine gerek bulunmaksızın dahi hakkaniyete daha uygun neticeler alınabilmesi mümkün müdür? Çalışmada konuya ilişkin (özellikle) TMK m. 175 hükmü “hukukî yorum yöntemleri” merceği altında incelenerek, herhangi bir değişikliğin veya ilganın hakkaniyet bakımından gerçekleştirilen toplumsal, siyasal ve/veya hukukî tartışmalara çare olup olmayacağı; başka deyişle böyle bir değişikliğin “hakkaniyet tesisi bakımından” şart ve/veya gerekli olup olmayacağı hususunda kanaat getirilmeye gayret edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yoksulluk Nafakası, Boşanma Nafakası, Kanunların Yorumu, Yorum Yöntemleri, Süresiz Nafaka Meselesi

Kaynakça

• AKBULUT, Merve Bilge: Türk Medeni Kanunu Kapsamında Yoksulluk Nafakası, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2022.
• AMSTUTZ, Marc / NIGGLI, Marcel Alexander: “Recht und Wittgenstein III, Vom Gesetzeswortlaut und seiner Rolle in der rechtswissenschaftlichen Methodenlehre”, (Hrsg.) FORSTMOSER, Peter / HONSELL, Heinrich / WIEGAND, Wolfgang: Festschrift für Hans Peter Walter, Stämpfli Verlag, Bern, 2005, s. 537-551.
• ARKAN-SERİM, Azra: “Yoksulluk Nafakası”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 2007, Cilt 65, Sayı 1, s. 287-302.
• BAŞ, Seda / ÖZCAN, Nisa: “Yoksulluk Nafakasında Süre Sorununun Anayasal ve Medeni Hukuk Boyutuyla Tartışılması ve Bir Öneri Olarak Boşanma Tazminatı”, Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2022, Cilt 4, Sayı 1, s. 328-383.
• BOZKURT, Fatma Duygu: “Yoksulluk Nafakasını İnsan Hakları ve Toplumsal Cinsiyet Ekseninde Yeniden Düşünmek”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2021, Cilt 12, Sayı 2, s. 566-584.
• BREITSCHMID, Peter / RUMO-JUNGO, Alexandra (Hrsg.): Personen- und Familienrecht inkl. Kindes- und Erwachsenenschutzrecht Art. 1-456 ZGB, 2. Baskı, Schulthess Verlag, Zürich, 2012.
• BURCOĞLU, Haluk: “Alman Hukukunda Yeni Boşanma Sistemi ve Bu Sistem Işığında Türk Boşanma Hukukuna İlişkin Bazı Öneriler”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 1983, Cilt 48, Sayı 1-4, s. 113-140.
• BÜCHLER, Andrea / CLAUSEN, Sandro: “Die Eigenversorgungskapazität im Recht des nachehelichen Unterhalts: Theorie und Rechtsprechung”, (Hrsg.) SCHWENZER, Ingeborg / BÜCHLER, Andrea / COTTIER, Michelle: Die Praxis des Familienrechts FamPra.ch, S. 1, Stämpfli Verlag, Bern, 2015, s. 1-40.
• BYDLINSKI, Peter: Grundzüge der juristischen Methodenlehre, 4. Baskı, UTB GmbH Verlag, Stuttgart, 2023.
• CEYLAN, Ebru: “Geçmişten Bugüne Yargıtay Kararlarında Yoksulluk Nafakası Talebinde Etkili Olan Unsurları Değerlendirme”, İstanbul Barosu Dergisi, 2018, Cilt 92, Sayı 5, s. 15-32.
• CEYLAN, Ebru: Türk ve İsviçre Hukukunda Boşanmanın Hukuki Sonuçları, Galatasaray Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2006.
• ÇİTAK, Burçak: “Yoksulluk Nafakası”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 2016, Cilt 74, Sayı 1, s. 241-257.
• DEMİR, Mecit: Türk Medeni Hukuk Öğreti ve Uygulamasında Yoksulluk Nafakası, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2018.
• DEMİR, Remzi: “Yoksulluk Nafakasının Sona Erme Sebepleri ve Yoksulluk Nafakasının Süresizliğine Dair Tartışmalar”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2020, Sayı 147, s. 221-249, (Remzi).
• DURAL, Mustafa / ÖĞÜZ, Tufan / GÜMÜŞ, M. Alper: Türk Özel Hukuku, Cilt III – Aile Hukuku, 16. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2022.
• DURAL, Mustafa / SARI, Suat: Türk Özel Hukuku, Cilt I – Temel Kavramlar ve Medenî Kanunun Başlangıç Hükümleri, 15. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2020.
• ERDEM, Mehmet / MAKARACI-BAŞAK, Aslı: Aile Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2022.
• FEYZİOĞLU, Feyzi Necmettin: Aile Hukuku, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1986.
• FORSTMOSER, Peter / VOGT, Hans-Ueli: Einführung in das Recht, 5. Baskı, Stämpfli Verlag, Bern, 2012.
• GELMEZ, Ezgi: “Yoksulluk Nafakasının Süresine İlişkin Güncel Gelişmeler”, Terazi Hukuk Dergisi, 2019, Cilt 14, Sayı 159, s. 2143-2155.
• GENÇCAN, Ömer Uğur: Boşanma, Tazminat ve Nafaka Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara, 2015.
• HAMZAÇEBİ, Mehmet: “Türk Medeni Kanunu’na Göre Boşanma ve Ayrılık Hallerinde Tedbir, Yoksulluk ve İştirak Nafakası”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2002, Cilt 10, Sayı 3-4, s. 23-48.
• HATEMİ, Hüseyin / KALKAN-OĞUZTÜRK, Burcu: Aile Hukuku, 6. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2018.
• HAUSHEER, Heinz / GEISER, Thomas / AEBI-MÜLLER, Regina E.: Das Familienrecht des Schweizerischen Zivilgesetzbuches, 4. Baskı, Stämpfli Verlag, Bern, 2010.
• HAUSHEER, Heinz / JAUN, Manuel: Stämpflis Handkommentar Einleitungsartikel des ZGB, Art. 1-10, Stämpfli Verlag, Bern, 2003.
• HECK, Philipp: Begriffsbildung und Interessenjurisprudenz, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 1932.
• HECK, Philipp: Gesetzesauslegung und Interessenjurisprudenz, Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 1914.
• HONSELL, Heinrich / VOGT, Nedim Peter / GEISER, Thomas (Hrsg.): Basler Kommentar, Zivil Gesetzbuch I, Art.1-456 ZGB, 4. Baskı, Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel, 2010.
• HÜRLIMANN-KAUP, Bettina / SCHMID, Jörg: Einleitungsartikel des ZGB und Personenrecht, 3. Baskı, Schulthess Verlag, Zürich, 2016.
• JHERING, Rudolph von: Der Zweck im Recht, Druck und Verlag von Breitkopf & Härtel, Leipzig, 1877.
• JOHANNSEN, Kurt H. / HENRICH, Dieter / ALTHAMMER, Christoph (Hrsg.): Kommentar Familienrecht, Scheidung – Unterhalt – Verfahren, 7. Baskı, C.H. Beck Verlag, München, 2020.
• KALENDER, Ahmet: Türk Aile Hukukunda Boşanma Nafakası (Yoksulluk Nafakası), Adalet Yayınevi, Ankara, 2021.
• KAYA-KIZILIRMAK, Cansu: “Yoksulluk Nafakasına Dair Yeni Yaklaşımların Değerlendirilmesi”, (Ed.) ARPA, Yasemin: İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi 8 Mart 2022 Özel Yayını, İstanbul, 2022, s. 39-46.
• KIRCA, Çiğdem: “Kanunların Yorumunda Yorum Yöntemleri”, Ankara Hukuk Toplantıları – Norm Koyma Hüküm Verme Sempozyumu, Ankara Üniversitesi Yayınları, Ankara, 2011, s. 347-366.
• KOCABAŞ, Gediz: “Evlilik Sonrası Dayanışma İlkesi ve Bu İlkenin Sınırı Olarak Clean Break İlkesi Doğrultusunda Yoksulluk Nafakasını Belirleyici Ölçütler”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuki Araştırmalar Dergisi, 2013, Cilt 19, Sayı 1, s. 357-391.
• KÖSEOĞLU, Bilal / KOCAAĞA, Köksal: Aile Hukuku ve Uygulaması, Türkiye Barolar Birliği Yayınları, Ankara, 2009.
• KRAMER, Ernst A.: Juristische Methodenlehre, 6. Baskı, Stämpfli Verlag, Bern, 2019.
• KREN-KOSTKIEWICZ, Jolanta / NOBEL, Peter / SCHWANDER, Ivo / WOLF, Stephan (Hrsg.): ZGB Kommentar Schweizerisches Zivilgesetzbuch, 2. Baskı, Orell Füssli Juristische Medien, Zürich, 2011.
• KULAKLI, Emre: “Yoksulluk Nafakası ve Yoksulluk Nafakasının Süresi Bağlamında Bir Mukayeseli Hukuk İncelemesi”, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2018, Cilt 5, Sayı 2, s. 237-268.
• KÜRŞAT, Zekeriya: “Anayasa Mahkemesinin Anlaşmalı Boşanma ve Yoksulluk Nafakasına İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi”, Anayasa Mahkemesinin Medeni Hukuka İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi Sempozyumu (21 Mayıs 2012), On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2013, s. 211-227.
• LARENZ, Karl / CANARIS, Claus-Wilhelm: Methodenlehre der Rechtswissenschaft, 3. Baskı, Springer Verlag, Berlin, 1995.
• MEIER-HAYOZ, Arthur: Berner Kommentar, Kommentar zum schweizerischen Privatrecht, Artikel 1 ZGB, Seperatabzug aus dem Einleitungsband des Berner Kommentars umfassend die Artikel 1-10 und herausgegeben zur Feier des 50 jaehrigen Bestehen des ZGB im Januar 1962, Stämpfli Verlag, Bern, 1966.
• OĞUZ, Cemal: “Medeni Kanun Madde 174/I ile 175 Arasındaki Farklar”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2000, Cilt 4, Sayı 1-2, s. 23-37.
• OĞUZMAN, M. Kemal / BARLAS, Nâmi: Medenî Hukuk – Giriş, Kaynaklar, Temel Kavramlar, 26. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2020.
• ÖCAL, Mesut: Yoksulluk Nafakasının Süresi, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2019.
• ÖZDEMİR, Hayrunnisa: “Yoksulluk Nafakasında Süresizlik Sorunu”, Türk Medeni Hukuku Çerçevesinde Aile Hukukunda Güncel Meseleler Sempozyumu, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2021, s. 23-42.
• REYHANİ-YÜKSEL, Sera: “Yoksulluk Nafakası ve Süre Sorunu”, Namık Kemal Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2021, Cilt 2, Sayı 2, s. 485-509.
• RIEMER, Hans Michael: Die Einleitungsartikel des Schweizerischen Zivilgesetbuches, Art. 1-10 ZGB, Eine Einführung, 2. Baskı, Stämpfli Verlag, Bern, 2003.
• RONKE, Maximilian: Handkommentar zum BGB, 6. Baskı, München, 1977.
• SCHNITZLER, Klaus (Hrsg.): Münchener Anwaltshandbuch Familienrecht, 5. Baskı, C.H. Beck Verlag, München, 2020.
• SCHWAB, Dieter: “Das Recht der Ehescheidung nach dem 1. EheRG: Die Scheidungsgründe”, FamRZ, 1976, s. 491-507.
• SCHWENZER, Ingeborg / FANKHAUSER, Roland (Hrsg.): Fam Kommentar, Scheidung Band I: ZGB, 3. Baskı, Stämpfli Verlag, Bern, 2017.
• SUTTER, Thomas / FREIBURGHAUS, Dieter: Kommentar zum neuen Scheidungsrecht, Schulthess Verlag, Zürich, 1999.
• ŞAHİN, Mustafa: “Türk-İsviçre Medeni Kanunlarına Göre Evlilik Sonrası Katkının (Yoksulluk Nafakasının) Şartları (TMK m. 175 – ZGB m. 125)”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2017, Cilt 21, Sayı 3, s. 75-107.
• ŞIPKA, Şükran: “Yoksulluk Nafakasının Süresine Eleştirel Bir Yaklaşım”, Prof. Dr. Hüseyin Hatemi’ye 80. Yıl Armağanı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2018, s. 15-20.
• TEKİNAY, S. Sulhi: Türk Aile Hukuku, 7. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1990.
• TUOR, Peter / SCHNYDER, Bernhard / JUNGO, Alexandra (Hrsg.): Das Schweizerische Zivilgesetzbuch, 14. Baskı, Schulthess Verlag, Zürich, 2015.
• TUOR, Peter / SCHNYDER, Bernhard / SCHMID, Jörg (Hrsg.): Das Schweizerische Zivilgesetzbuch, 11. Baskı, Schulthess Verlag, Zürich, 1995.
• VELİDEDEOĞLU, Hıfzı Veldet: Türk Medenî Hukuku, Cilt II – Aile Hukuku, 5. Baskı, Nurgök Matbaası, İstanbul, 1965.
• VOGEL, Hans-Jochen: “Das 1. Gesetz zur Reform des Ehe-und Familienrechts vom 14. Juni 1976”, FamRZ, 1976, s. 481-491.
• WENDL, Philipp / DOSE, Hans-Joachim / BÖMELBURG, Regina: Das Unterhaltsrecht in der familienrichterlichen Praxis, 10. Baskı, C.H. Beck Verlag, München, 2019.
• WESTERMANN, Harm P. / GRUNEWALD, Barbara / MAIER-REIMER, Georg (Hrsg.): Erman Bürgerliches Gesetzbuch, 17. Baskı, Dr. Otto Schmidt Verlag, Köln, 2023.
• YAĞCI, Kürşat: “Yoksulluk Nafakasında “Süresizlik” Sorunu”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 2018, Cilt 76, Sayı 1, s. 323-358.
• YILDIRIM, Abdulkerim: “Yoksulluk Nafakası ve Yoksulluk Nafakasında Süre Sorunu”, Legal Hukuk Dergisi, 2016, Cilt 14, Sayı 157, s. 59-88.
• YILDIRIM, M. Kâmil: İlkeler Işığı Altında Medeni Yargılama Hukuku, 9. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2017.
• YILMAZ, Ejder: Hukuk Sözlüğü, 6. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2001.
• ZIMMERMANN, Reinhard: “Juristische Methodenlehre in Deutschland”, RabelsZ, 2019, Cilt 83, Sayı 2, s. 241-287.