Paylı Mülkiyetten Doğan veya Paylı Malı İlgilendiren Gider ve Yükümlülüklerden Paydaşların Dış ve İç İlişkideki Sorumluluğu

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 1, 195 - 222, 05.02.2024

Efe Can Yıldırır

https://doi.org/10.54699/andhd.1391392

Cited By: 1

Öz

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 688. maddesinde birden çok kimsenin maddi olarak bölünmemiş bir şeyin tamamına belirli paylarla malik olması şeklinde açıklanan paylı mülkiyet ile uygulamada karşılaşılan sorunlar arasında paylı mal ile nesnel bağlantı içinde bulunan giderlerden ve yükümlülüklerden paydaşların hem alacaklılara karşı hem de birbirlerine karşı sorumlulukları esaslı önemi haizdir. Bu öneme binaen kanun koyucu TMK m. 694’ü sevk etmiştir. Bu çalışmanın kaleme alınması ile bu düzenlenmenin detaylı bir şekilde incelenmesi hedeflenmiştir. Anılan kanun hükmünün sadece iç ilişkiye dair olması, çalışmanın gayesinin gerçekleşebilmesi için paylı mal ile nesnel bağlantı içinde bulunan giderlerden ve yükümlülüklerden paydaşların üçüncü kişilere karşı (dış) sorumluluğunun da detaylı bir biçimde ele alınmasını gerektirmektedir. Özellikle bölünebilir edimi konu edinen borçlardan birden fazla kişinin sorumlu olması durumunda alacaklıyla ilişkilerde kural olarak kısmi borçluluğun kabul edilmesi, TMK m. 694’ün paydaşların dış ilişkideki sorumluluğu bağlamında incelenmesini gerekli kılmaktadır. Paylı mülkiyetten doğan ve paylı malı ilgilendiren gider ve yükümlülüklerden paydaşların birbirlerine karşı sorumluluğunun belirlenmesinde ise TMK m. 694’ün öneminin anlaşılabilmesi için sebepsiz zenginleşme ve vekaletsiz iş görmeye dayalı talep haklarına dayalı rücu ile de karşılaştırmalara ihtiyaç vardır.

Anahtar Kelimeler

Kısmi Borçluluk, Giderler, Vergiler, Yükümlülükler, Rücu

External And Internal Liability of The Co-Owners for Expenditures and Obligations Arising Out of The Co-Ownership

Öz

Among the problems encountered in practice with the co-ownership, defined as the ownership of an undivided property by more than one person with certain shares, the liabilities of the co-owners both against the creditors and each other for the expenditures and obligations that are objectively related to the shared property are of fundamental importance. Due to this importance, the legislator has introduced TCC Art. 694. The aim of this study is to examine this provision in detail. The fact that the provision is only related to the internal relationship necessitates a detailed examination of the (external) liability of the co-owners against third parties for the expenditures and obligations that are objectively related to the shared property in order to realize the purpose of the study. In particular, the acceptance of partial liability as a rule in relations with the creditor in cases where more than one person is responsible for the obligations that are subject to divisible performance makes it necessary to examine TCC Art. 694 in the context of the external liability of the co-owners. To understand the importance of TCC Art. 694 of the in determining the responsibility of the shareholders against each other for the expenditures and obligations arising from the co-ownership, comparisons with the recourse based on the claim rights based on unjust enrichment and agency without authority are also needed.

Anahtar Kelimeler

Partial Liability, Expenditures, Taxes, Obligations, Recourse

Kaynakça

• AEBI-MÜLLER, Regina E. / MÜLLER, Christoph (Hrsg.): Berner Kommentar, Das Eigentum – Allgemeine Beziehungen – Art. 641-654a, Stämpfli Verlag, Bern, 2022 (Yazar, BK).
• AKÇAAL, Mehmet: “Yargıtay’ın Güncel İçtihatları Işığında Muhdesat”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 2022, Sayı 51, s. 77-112.
• ARPACI, Abdülkadir: Türk Medeni Kanunu Açısından Müşterek Mülkiyette Yararlanma ve Yönetim, Kazancı Yayınları, İstanbul, 1990.
• AYAN, Mehmet: “Paylı Mülkiyette Yönetim”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2002, Cilt 10, Sayı 3-4, s. 7-21 (Yönetim).
• AYAN, Mehmet: Eşya Hukuku, Cilt: II, Mülkiyet, 10. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2020 (Eşya).
• BAŞ SÜZEL, Ece: Gerçek Olmayan Vekâletsiz İş Görme -Menfaat Devri Yaptırımı-, 2. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2023.
• BAŞ, Ece: 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Açısından Bina veya Diğer Yapı Eserlerinden Sorumluluk, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2011.
• BAYSAL, Başak: Haksız Fiil Hukuku, BK m. 49-76, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2019.
• BERTAN, Suad: Aynî Haklar, Medenî Kanununun 618-764’üncü Maddelerinin Şerhi, Cilt: 1: M. K. 618-702, Balkan Basım ve Cilt Evi, Ankara, 1976.
• BÜCHLER, Andrea / DOMINIQUE, Jakob (Hrsg.): Kurzkommentar Schweizerisches Zvilgesetzbuch, 2. Baskı, Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel, 2018 (Yazar, KUKO).
• DESCHENAUX, Henri: “Obligations propter rem”, Ius et Lex, Festgabe zum 70. Geburstag von Max Gutzwiller, Helbing & Lichtenhahn Verlag, Basel, 1959, s. 711-747.
• EBERHARD, Philipp: “Die Realobligation”, Schweizerische Juristen-Zeitung, 2021, Sayı 117, s. 1003-1014.
• EREL, Şafak: Eşyaya Bağlı Borç, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 1982.
• EREN, Fikret / DÖNMEZ, Ünsal: Eren Borçlar Hukuku Şerhi, Cilt II m. 49-82, Yetkin Yayınları, Ankara, 2022.
• EREN, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 28. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2023.
• ERGÜNE, Mehmet Serkan: Taşınır Mülkiyeti, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2017.
• FELLMANN, Walter / MÜLLER, Karin: Berner Kommentar, Kommentar zum schweizerischen Privatrecht, Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Obligationenrecht, Band IV, 2. Abteilung, Die einzelnen Vertragsverhältnisse, 8. Teilband, Artikel 530-544 OR, Stämpfli Verlag, Bern, 2006.
• GEISER, Thomas / WOLF, Stephan (Hrsg.): Basler Kommentar, Zivilgesetzbuch II, 7. Baskı, Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel, 2023 (Yazar, BSK).
• GENÇ ARIDEMİR, Arzu: Kat Mülkiyeti I, 2. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2023.
• GÜMÜŞ, Mustafa Alper: 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 2. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2012.
• GÜMÜŞ, Mustafa Alper: Kayyımlık, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2006.
• GÜRSOY, Kemal Tahir / EREN, Fikret / CANSEL, Erol: Türk Eşya Hukuku, 2. Baskı, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara, 1984.
• HAAB, Robert / SIMONIUS, August / SCHERRER, Werner / ZOBL, Dieter: Zürcher Kommentar, Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Das Sachenrecht, Das Eigentum, Art. 641-729 ZGB, 2. Baskı, Schulthess Polygraphischer Verlag, Zürich, 1977.
• HATEMİ, Hüseyin / SEROZAN, Rona / ARPACI, Abdülkadir: Eşya Hukuku, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1991.
• HAU, Wolfgang / POSECK, Roman (Hrsg.): Beck’scher Online Kommentar BGB, 67. Edition, C.H. Beck, München, 2023 (HAU / POSECK / Yazar).
• IŞIK, Serpil: “Medenî Usûl Hukuku Açısından Türk Borçlar Kanunu’nun 60’ıncı Maddesinin Değerlendirilmesi”, Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2023, Cilt 9, Sayı 2, s. 385-416.
• KANETİ, Selim / EKMEKÇİ, Esra / GÜNEŞ, Gülsen / KAŞIKÇI, Mahmut: Vergi Hukuku, 2. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2022.
• KAPANCI, Kadir Berk: Birlikte Borçlulukta Borçlular Arası İlişkiler, 2. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2015.
• KESER, Yıldırım: Türk Medeni Kanunu Hükümlerine Göre Paylı Mülkiyette Yönetim, Bilge Yayınevi, Ankara, 2006.
• KILIÇOĞLU, Ahmet: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 26. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2022.
• KOSTKIEWICZ, Jolanta Kren / NOBEL, Peter / SCHWANDER, Ivo / WOLF, Stephan (Hrsg.): Orell Füssli Kommentar, Schweizerisches Zivilgesetzbuch, 2. Baskı, Orell Füssli Verlag, Zürich, 2011 (Yazar, OFK).
• KOSTKIEWICZ, Jolanta Kren / WOLF, Stephan / ARMSTUTZ, Marc / FANKHAUSER Roland (Hrsg.): Orell Füssli Kommentar, Schweizerisches Zivilgesetzbuch, 4. Baskı, Orell Füssli Verlag, Zürich, 2021 (Yazar, OFK).
• KURŞAT, Zekeriya: Paylı Mülkiyetin Sona Ermesi, Arıkan Basım Dağıtım, İstanbul, 2008.
• LEEMANN, Hans: Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Sachenrecht, I. Abteilung, Art. 641-729, 2. Baskı, Verlag von Stämpfli &Cie, Bern, 1920.
• MEIER- HAYOZ, Arthur: Berner Kommentar, Kommentar zum Schweizerischen Privatrecht, Band IV, Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Sachenrecht, 1. Abteilung: Das Eigentum, 1. Teilband: Systematischer Teil und Allgemeine Bestimmungen; Artikel 641-654, 5. Baskı, Stämpfli Verlag, Bern, 1981.
• NOMER, Halûk N.: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 19. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2023.
• NOMER, Halûk Nami / ERGÜNE, Mehmet Serkan: Eşya Hukuku, 10. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2023.
• OFTINGER Karl: Schweizerisches Haftpflichtrecht, Zweiter Band: Besonderer Teil, Erster Teilband: Verschuldenshaftung, gewöhnliche Kausalhaftungen, Haftung aus Gewässerverschmutzung, 4. Baskı, Schultess Polygraphischer Verlag, Zürich, 1987.
• OĞUZMAN, Kemal: “Eşyaya Bağlı Borçlara Hakim Olan Esaslar”, Medenî Kanun 50. Yıl Sempozyumu, Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1978, s. 225-250.
• OĞUZMAN, M. Kemal / ÖZ, M. Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Cilt II, 17. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2022.
• OĞUZMAN, M. Kemal / SELİÇİ, Özer / OKTAY ÖZDEMİR, Saibe: Eşya Hukuku, 23. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2021.
• OSER, Hugo / SCHÖNENBERGER, Wilhelm: Das Obligationenrecht, Erster Halbband: Art. 1-183, 2. Baskı, Schultess&Co, Zürich, 1929.
• ÖZCAN, Zeynep: Paylı Mülkiyette Paydaşların Yetkileri ve Yükümlülükleri, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021.
• ÖZEN, Burak: Haksız Zilyedlikte İade, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2003.
• ÖZTAŞ, İlker: Paylı Mülkiyette Paydaşın Kullanma ve Yararlanma Hakkı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2011.
• PISCHONNAZ, Pascal / FOËX, Bénédict / PIOTET, Denis (Éd): Commentaire romand Code civil II, 2. Baskı, Helbing Lichtenhahn Verlag, Bâle, 2016 (Yazar, CR CO).
• REY, Heinz: Grundriss des Schweizerischen Sachenrechts, Band I, Grundlagen des Sachenrechts und das Eigentum, 3. Baskı, Stämpfli Verlag, Bern, 2007.
• SÄCKER, Franz Jürgen / RIXECKER, Roland / OETKER, Hartmut / LIMPERG, Bettina (Hrsg.): Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 7, Schuldrecht-Besonderer Teil IV, § 705-853, Partnergesellschaftsgesetz- Produkthaftungsgesetz, 8. Baskı, C.H. Beck, München, 2020 (MÜKOBGB / Yazar).
• SCHMID, Jörg / HÜRLIMANN-KAUP, Bettina: Sachenrecht, 6. Baskı, Schultess Verlag, Zürich, 2020.
• SCHNEIDER, Benno: Das schweizerische Miteigentumsrecht, Verlag Stämpfli & Cie, Bern, 1973.
• SEROZAN, Rona: Borçlar Hukuku Genel Bölüm, İfa-İfa Engelleri-Haksız Zenginleşme, 8. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2022.
• SIMONIUS, Pascal / SUTTER, Thomas: Schweizerisches Immobiliarsachenrecht, Band I: Grundlagen, Grundbuch und Grundeigentum, Helbing & Lichtenhahn Verlag, Basel & Frankfurt am Main, 1995.
• SİRMEN, Lâle: Eşya Hukuku, 10. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2022.
• SOERGEL, Hans-Theodor (Begr.): Soergel Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Band 11/I, Schuldrecht 9/1 §§705-758, 13. Baskı, Verlag W. Kohlhammer, Stuttgart, 2012 (SOERGEL / Yazar).
• STEINAUER, Paul-Henri: Les droits réels, 3. Baskı, Stämpfli Editions, Berne, 1997.
• STREBEL, Lorenz: “Der Ausgleichsanspruch des Miteigentümers gemäss Art. 649 Abs. 2 ZGB”, Aktuelle Juristische Praxis, 2010, s. 1113-1126.
• SUTTER-SOMM, Thomas: Schweizerisches Privatrecht, V/I, Eigentum/Besitz, 2. Baskı, Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel, 2014.
• TANDOĞAN Halûk: Mes’uliyet Hukuku (Akit Dışı ve Akdî Mes’uliyet), Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2010 (Mes’uliyet).
• TANDOĞAN, Halûk: Mukayeseli Hukuk ve Hususiyle Türk-İsviçre Hukuku bakımından Vekâletsiz İş Görme, Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1957 (Vekâletsiz İş Görme).
• TEKİNAY, Selâhattin Sulhi / AKMAN, Sermet / BURCUOĞLU, Halûk / ALTOP, Atilla: Tekinay Eşya Hukuku, Cilt I, Zilyetlik- Tapu Sicili- Mülkiyet, 5. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1989.
• TERCIER, Pierre / AMSTUTZ, Marc (Éd.): Commentaire Romand, Code des obligations II, Art. 530-1186 CO, 2. Baskı, Helbing & Lichtenhahn Verlag, Bâle, 2017 (Yazar, CR).
• VON GAMM, Otto-Friedrich Freiherr: Das Bürgerliche Gesetzbuch mit besonderer Berücksichtigung der Rechtsprechung des Reichsgerichts und des Bundesgerichtshofes, Kommentar herausgegeben von Mitgliedern des Bundesgerichtshofes, 12. Baskı, Walter de Gruyter, Berlin & New York, 1978.
• VON STAUDINGER, Julius: J. von Staudingers Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch: Buch: 2, Recht der Schuldverhältnisse: §§ 741-764 (Gemeinschaft, Leibrente, Spiel), Otto Schmidt - De Gruyter, Berlin, 2021 (STAUDINGER / Yazar).
• VON TUHR, Andreas / PETER, Hans: Allgemeiner Teil des schweizerischen Obligationenrechts, 3. Baskı, Schultess Polygraphischer Verlag, Zürich, 1984.
• WESTERMANN, Harm Peter / GRÜNERWALD Barbara / MAIER-REIMER Georg (Hrsg.): Erman Bürgerliches Gesetzbuch, 16. Baskı, Ottoschmidt, Köln, 2020 (ERMAN / Yazar).
• WIELAND, Carl: Kanunu Medenî’de Ayni Haklar, (Çev.) KARAFAKI, İsmail Hakkı, 2. Baskı, Yeni Cezaevi Yayınevi, Ankara, 1946.
• YILDIRIR, Efe Can: Birlikte Kefalet, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2018.