Siyasi Düşünceler Tarihinde Kadınların Üzerindeki Unutulmuşluk Perdesini Açmaya Yönelik Bir Çaba: Mary Astell’in Birey, Toplum ve İktidar Anlayışı

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 2, 639 - 662, 01.08.2024

A. Aslı Şimşek Öner

https://doi.org/10.54699/andhd.1484194

Öz

Bu çalışma kapsamında erken modern dönem filozofu Mary Astell’in yaşamı, eserleri ve filozof üzerine yapılan çalışmalar ışığında Astell’in birey, toplum ve iktidar anlayışı incelenmiştir. Böylece ilk İngiliz feminist olarak adlandırılan Astell’in siyasi düşünceler tarihi içindeki yerini, önemini ve bugüne bıraktığı mirasını ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda Astell’in yaşamında önemli dönüm noktaları esas alınarak 17 ve 18. yüzyıl İngiltere’sinin toplumsal ve siyasi yapısı incelenmiş ve bunun Astell’in düşüncesine yansımaları değerlendirilmiştir. Filozofun Kilise’ye bağlılığı, muhafazakârlık savunusu ve feminizmin ilk argümanlarını ortaya koyması, onu özgün kılan temel husus olarak görülmektedir. Bu noktada Astell’in siyasi iktidar analizinde ön plana çıkan üç mesele olduğu belirtilebilir. İlk ikisi, modernleşmeyle birlikte yükselişe geçen farazi bir kişi olarak tüzel kişilik ve sözleşmecilik düşünceleridir. Üçüncüsü ise bu iki modern kavrama aktarılan geleneksel ataerkilliğin modernleşmeyle aldığı görünümdür. Bu bağlamda Astell, evlilik sözleşmesinin kadınlar bakımından nasıl bir tahakküm ilişkisi yarattığını göstererek, çağının yaygın kanısı evlilik sözleşmesi-toplum sözleşmesi benzerliğinden hareketle liberalizme meydan okumaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mary Astell, Siyasi İktidar, Toplum Sözleşmesi, Feminizm, Ataerki

An Attempt to Unveil the Curtain of Forgottenness on Women in the History of Political Thought: Mary Astell’s Understanding of Individual, Society and Power

Öz

This study examines the early modern philosopher Mary Astell’s understanding of the individual, society and power in the light of her life, her corpus and studies about the philosopher. Thus, it is aimed to reveal the significance and legacy of Astell, who is called the first English feminist, in the history of political thought. For this purpose, the social and political structure of 17th and 18th century England was analyzed based on the important turning points in Astell’s life and its reflections on Astell’s thought were evaluated. The philosopher’s handling of conflicting views, such as her devotion to the Church and her defense of conservatism, and her presentation of the first arguments of feminism, is seen as the main point that makes her philosophy unique. At this point, it can be stated that there are three issues that stand out in Astell’s analysis of political power. Two of them are the ideas of persona ficta (fictive person) and contractualism, which have been on the rise with modernization. The third is the appearance that traditional patriarchy, which is transferred to these two modern concepts, takes with modernization. In this context, Astell challenges liberalism by showing how the marriage contract creates a relationship of domination for women, based on the common belief of her time, the analogy between the marriage contract and the social contract.

Anahtar Kelimeler

Mary Astell, Political Power, Social Contract, Feminism, Patriarchy

Kaynakça

• AĞAOĞULLARI, Mehmet Ali / KÖKER, Levent: Kral-Devlet ya da Ölümlü Tanrı, 3. Baskı, İmge Kitabevi, Ankara, 2004.
• AKAD, Mehmet / VURAL DİNÇKOL, Bihterin / BULUT, Nihat: Genel Kamu Hukuku, 14. Baskı, Der Yayınları, İstanbul, 2018.
• AKKAYA, Rukiye: “Atina’daki Demokrasiden Orta Çağ’a Kadının Dünyası ve Kadın Filozoflar”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 2015, Cilt 73, Sayı 8, s. 7-20.
• ARNDAL, Martin Fog Lantz: “Mary Astell’s Radical Criticism of Gender Inequality”, Intellectual History Review, 2021, Cilt 31, Sayı 1, s. 91-110.
• ASTELL, Mary: A Serious Proposal to the Ladies Parts I and II, Broadview Literary Texts, Ontario, Kanada, 2002 (A Serious Proposal to the Ladies).
• ASTELL, Mary: Some Reflections Upon Marriage (with Aditions), 4. Baskı, 1730 (https://www.gutenberg.org/cache/epub/61143/pg61143-images.html, ET: 14.03.2024) (Reflections: The Fourth Edition).
• ASTELL, Mary: Some Reflections Upon Marriage, The Third Edition (to which is added a preface, in answer to some objections), printed for R. Wilkin, at the King’s Head in St. Paul’s Church-Yard, Londra, 1706 (Reflections Upon Marriage).
• BARKER-BENFIELD, Graham J.: The Culture of Sensibility: Sex and Society in Eighteenth Century Britain, University of Chicago Press, Şikago-Londra, 1992.
• BARRETT, Michele: “The Concept of Difference”, Feminist Review, 1987, Sayı 26, s. 29-41.
• BERKTAY, Fatmagül: Tarihin Cinsiyeti, 3. Baskı, Metis Yayınları, İstanbul, 2010.
• BROAD, Jacqueline: “Introduction”, (Ed.) BROAD, Jacqueline: The Christian Religion, as Professed by a Daughter of the Church of England, Iter, New York-Toronto, 2013, s. 1-12.
• BROAD, Jacqueline: “Women on Liberty in Early Modern England”, Philosophy Compass, 2014, Cilt 9, Sayı 2, s. 112-122 (Women on Liberty).
• BROAD, Jacqueline: The Philosophy of Mary Astell: An Early Modern Theory of Virtue, Oxford University Press, Oxford, 2015 (The Philosophy of Mary Astell).
• ÇAĞLAR GÜRGEY, Fatma İrem: “Feminist Hukuk Teorisi Nedir?”, Hukuk Kuramı, 2014, Cilt 1, Sayı 5, s. 28-44.
• DAVID, Edward A.: “Church Autonomy and the Corpus Mysticum Tradition”, Canopy Forum, 2021 (https://canopyforum.org/2021/05/06/church-autonomy-and-the-corpus-mysticum-tradition, ET: 29.03.2024).
• DEMİR, Nazlı Hilal: Feminist Perspektiften Düşünce Tarihinin Köşe Taşları ve İdeal Bir Hukuk Arayışı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2017.
• DI STEFANO, Christine: “Masculinity As Ideology in Political Theory: Hobbesian Man Considered”, Women’s Studies International Forum, 1983, Cilt 6, Sayı 6, s. 633-644.
• DONOVAN, Josephine: Feminist Teori, (Çev.) BORA, Aksu / AĞDUK GEVREK, Meltem / SAYILAN, Fevziye, 8. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul, 2014.
• DURAN, Jane: Eight Women Philosophers: Theory, Politics, and Feminism, University of Illinois Press, Urbana-Chicaga, 2006.
• DURGUN, Sezgi: “Düşünce Tarihine Alternatif Yaklaşımlar: Diotima, Arendt ve Beauvoir”, Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 2021, Cilt 16, Sayı 55, s. 51-73.
• EDELSTEIN, Dan: “Rousseau, Bodin, and the Medieval Corporatist Origins of Popular Sovereignty”, Political Theory, 2022, Cilt 50, Sayı 1, s. 141-168.
• ERGÜL, Ergin: Genel Kamu Hukuku Dersleri (İlk Çağ’dan Günümüze Devlet Teorisi), Adalet Yayınevi, Ankara, 2022.
• GIERKE, Otto: Political Theories of the Middle Age, (Çev.) MAITLAND, Frederic William, Cambridge University Press, Cambridge, 1922.
• GOLDIE, Mark: “Mary Astell and John Locke”, (Ed.) KOLBRENER, William / MICHELSON, Michal: Mary Astell: Reason, Gender and Faith, Ashgate Publishing, Burlington, 2007, s. 65-87.
• GÖZE, Ayferi: Siyasal Düşünce Tarihi, Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1982.
• GÖZE, Ayferi: Siyasal Düşünceler ve Yönetimler, 12. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2019.
• GÜNEŞ CEYLAN, Seldağ: “Roma Hukukunun Günümüz Hukuk Düzenlerine Etkisi”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2004, Cilt 8, Sayı 2, s. 1-19.
• HELD, Virginia: “Non-contractual Society: A Feminist View”, Canadian Journal of Philosophy, 1987, Sayı 13, s. 111-137.
• HILL, Bridget: Women, Work & Sexual Politics in Eighteenth-Century England, Taylor & Francis e-Library, Londra-New York, 2005.
• HINTON, Raymond William King: “Husbands, Fathers and Conquerors”, Political Studies, 1968, Cilt 16, Sayı 1, s. 55-67.
• HOBBES, Thomas: Leviathan veya Bir Din ve Dünya Devletinin İçeriği, Biçimi ve Kudreti, (Çev.) LİM, Semih, 6. Baskı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2007.
• HOOKS, Bell: Ain’t I a Woman: Black Women and Feminism, Pluto Press, Londra-Winchester, 1990.
• KANTOROWICZ, Ernst H.: “Orta Çağ Siyasi Düşüncesinde Vatan İçin Ölmek – Pro Patria Mori”, (Der.) AKAL, Cemal Bali: Devlet Kuramı, Dost Kitabevi Yayınları, Ankara, 2000, s. 109-129.
• KANTOROWICZ, Ernst H.: The King’s Two Bodies: A Study in Mediaeval Political Theology, Princeton University Press, Princeton-Oxford, 2016 (The King’s Two Bodies).
• KINNAIRD, Joan K.: “Mary Astell and the Conservative Contribution to English Feminism”, Journal of British Studies, 1979, Cilt 19, Sayı 1, s. 53-75.
• LISTER, Andrew: “Marriage and Misogyny: The Place of Mary Astell in The History of Political Thought”, History of Political Thought, 2004, Cilt 25, Sayı 1, s. 44-72.
• LOCKE, John: Yönetim Üzerine İkinci İnceleme: Sivil Yönetimin Gerçek Kökeni, Boyutu ve Amacı Üzerine Bir Deneme, (Çev.) BAKIRCI, Fahri, Ebabil Yayınları, Ankara, 2012.
• MITCHELL, Juliet / OAKLEY, Ann: “Giriş”, (Ed.) MITCHELL, Juliet / OAKLEY, Ann: Kadın ve Eşitlik, (Çev.) BERKTAY, Fatmagül, Kaynak Yayınları, İstanbul, 1984, s. 11-23.
• NORTON, Mary Beth: Separated by Their Sex: Women in Public And Private in the Colonial Atlantic World, Cornell University Press, Ithaka-Londra, 2011.
• OKIN, Susan Moller: Women in Western Political Thought, Princeton University Press, Princeton-Oxford, 2013.
• ÖKTEM, Seda: “Aile Birliğinde Eşlerin Tasarruf Yetkisinin Kısıtlanması”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2006, Sayı 67, s. 309-336.
• ÖZDEMİR, Ali Murat / SAYGILI, Abdurrahman / Zabunoğlu, Hamdi Gökçe / AKYILDIZ, Necat / KETİZMEN, Muammer / DEMİRLİ, Aynur / AYKUT, Ebubekir / TÜRKOĞLU KARACAOVA, Ezgi Nur / UĞURLU, Göksu / ŞAHİN, Ozan Giray: Genel Kamu Hukuku: Kuramsal Yaklaşım, 5. Baskı, İmge Kitabevi, Ankara, 2023.
• PATEMAN, Carole: “‘God Hath Ordained to Man a Helper’: Hobbes, Patriarchy and Conjugal Right”, British Journal of Political Science, 1989, Cilt 19, Sayı 4, s. 445-463.
• PATEMAN, Carole: Cinsel Sözleşme, (Çev.) ALPAR, Zeynep, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, İstanbul, 2017 (Cinsel Sözleşme).
• PERRY, Ruth: “Mary Astell and the Feminist Critique of Possessive Individualism”, Eighteenth-Century Studies, 1990, Cilt 23, Sayı 4, s. 444-457 (Feminist Critique of Possessive Individualism).
• PERRY, Ruth: “Mary Astell’s Response to the Enlightenment”, Women & History, 1984, Cilt 3, Sayı 9, s. 13-40.
• PIERSON, Christopher: Modern Devlet, (Çev.) KUTLUĞ, Neşet / ERDOĞAN, Burcu, Chiviyazıları Yayınevi, İstanbul, 2011.
• SALİHPAŞAOĞLU, Yaşar: Din ve Devlet Arasındaki İktidar Mücadelesi: Avrupa Örneği, Adalet Yayınevi, Ankara, 2014.
• SCOTT, Joan W.: Feminist Tarihin Peşinde, (Der.) DİNÇER, Fahriye / Aslan, Özlem, BGST Yayınları, İstanbul, 2013.
• SHANLEY, Mary Lyndon: “Marriage Contract and Social Contract in Seventeenth Century English Political Thought”, The Western Political Quarterly, 1979, Cilt 32, Sayı 1, s. 79-91.
• SKINNER, Quentin: The Foundations of Modern Political Thought: Volume 1-The Renaissance, Cambridge University Press, Cambridge, 1978.
• SMITH, Hilda L.: “Cry Up Liberty: The Political Context For Mary Astell’s Feminism”, (Ed.) KOLBRENER, William / MICHELSON, Michal: Mary Astell: Reason, Gender, Faith, Ashgate Publishing, Burlington, 2007, s. 193-205.
• SOMMERVILLE, Margaret R.: Sex and Subjection: Attitudes to Women in Early-Modern Society, Arnold, Londra-New York, 1995.
• SOWAAL, Alice: “Mary Astell”, (Ed.) ZALTA, Edward N. / NODELMAN, Uri: The Stanford Encyclopedia of Philosophy, Summer Edition, 2023 (https://plato.stanford.edu/archives/sum2023/entries/astell/, ET: 13.01.2024).
• SPRINGBORG, Patricia: “Introduction”, (Ed.) SPRINGBORG, Patricia: A Serious Proposal to the Ladies Parts I and II, Broadview Literary Texts, Ontario, 2002, s. 9-43.
• SPRINGBORG, Patricia: “Mary Astell (1666-1731), Critic of Locke”, The American Political Science Review, 1995, Cilt 89, Sayı 3, s. 621-633 (Critic of Locke),
• SPRINGBORG, Patricia: “Quentin Skinner and Hobbes’s Artificial Person of the State Redux: From Humanism to Hobbes”, Global Intellectual History, 2021, Cilt 6, Sayı 5, s. 1-47.
• SPRINGBORG, Patricia: Mary Astell: Theorist of Freedom from Domination, Cambridge University Press, Cambridge, 2006 (Theorist of Freedom from Domination).
• STRETTON, Tim: “Women, Property and Law”, (Ed.) PACHECO, Anita: A Companion to Early Modern Women’s Writing, Blackwell Publishing, Oxford, 2002, s. 40-58.
• TAYLOR, E. Derek / NEW, Melvyn: “Introduction: Mary Astell and John Norris: A Correspondence”, (Ed.) TAYLOR, E. Derek / NEW, Melvyn: Mary Astell and John Norris: Letters Concerning the Love of God, Ashgate, Routledge, Oxfordshire, 2005, s. 1-49.
• UYGUN, Oktay: “Feminist Hukuk Teorisi ve Özen Ahlakı”, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2017, Cilt 14, Sayı 1, s. 127-149.  
• UYGUR, Gülriz / ÖZDEMİR, Nadire: “Giriş”, (Ed.) UYGUR, Gülriz / ÖZDEMİR, Nadire: Hukuk ve Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2019, s. 7-17.
• WAHL, James A.: “Baldus de Ubaldis and the Foundations of the Nation-State”, Manuscripta, 1977, Cilt 21, Sayı 2, s. 80-96.
• WEISS, Penny A.: “‘From the Throne to Every Private Family’: Mary Astell as Analyst of Power”, (Ed.) SOWAAL, Alice / WEISS, Penny A.: Feminist Interpretations of Mary Astell, The Pennsylvania State University Press, Pennsylvania, 2016, s. 128-153.
• WEISS, Penny A.: Canon Fodder: Historical Women Political Thinkers, Pennsylvania State University Press, Pennsylvania, 2009 (Canon Fodder).
• YANG, June: “John Norris”, (Ed.) ZALTA, Edward N. / NODELMAN, Uri: The Stanford Encyclopedia of Philosophy, Winter Edition, 2023 (https://plato.stanford.edu/archives/win2023/entries/john-norris/, ET: 14.04.2024).
• YUVAL-DAVIS, Nira: Cinsiyet ve Millet, (Çev.) BEKTAŞ, Ayşin, 3. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul, 2010.
• ZABUNOĞLU, H. Gökçe: “Toplum Sözleşmesi Bağlamında John Locke’un Devlet Anlayışı”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2016, Cilt 7, Sayı 2, s. 431-456.