Ticaret Şirketlerinde Yapısal Değişiklikler Halinde İşçinin İtiraz Hakkı

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 1, 343 - 363, 18.02.2025

Yusuf Akman

https://doi.org/10.54699/andhd.1537633

Öz

4857 sayılı İş Kanunu kapsamındaki işyeri devirlerinde işçilerin iş sözleşmeleri kendiliğinden işyerini devralan işverene geçer. İşçilerin iş sözleşmelerinin devrine itiraz hakları yoktur. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu uyarınca ise, ticaret şirketlerinde yapısal değişiklik halinde işçilerin iş sözleşmelerinin geçişine itiraz hakları vardır. İsviçre ve Türk hukukunda itiraz hakkının kullanılması iş sözleşmesini sona erdirir. Alman hukukunda ise itiraz hakkını kullanan işçi eski işverenine geri döner. Türk Ticaret Kanunu’nda ayrıca bir işçi tanımı yapılmadığından iş sözleşmesine dayanarak iş gören tüm işçilerin itiraz haklarının olduğu kabul edilmelidir. İtiraz hakkı bakımından Kanun’da önemli eksiklikler söz konusudur. İtirazın şekli, bilgilendirme yükümlülüğü, itirazdan feragat ve itiraz hakkını kullanan işçinin kıdem tazminatına hak kazanıp kazanmayacağı bu eksikliklerden bazılarıdır. İtirazın yazılı şekilde yapılması gerekir. İşverenin işçiyi bilgilendirmesi ve itiraz hakkının bilgilendirme anından itibaren doğduğu kabul edilmelidir. İtirazdan hakkından feragat, devir ile ilgili işçiye bilgi verilmesinden itibaren mümkündür. İtirazda bulunan işçi Kanun’daki diğer şartları da sağlaması durumunda kıdem tazminatına hak kazanmalıdır.

Anahtar Kelimeler

İtiraz Hakkı, Birleşme, Bölünme, İşyerinin Devri, Kıdem Tazminatı

Right to Objection of Employee in Case of Structural Changes in Trading Companies

Öz

In workplace transfers within the scope of the Labor Law No. 4857, the employment contracts of the employees are automatically transferred to the employer who takes over the workplace. Workers have no right to object to the transfer of their employment contract. According to the Turkish Commercial Code No. 6102, in case of structural changes in commercial companies, employees have the right to object to the transfer of their employment contracts. In Swiss and Turkish Law, exercising the right to object terminates the employment contract. In German Law, the employee who exercises his right of objection returns to his former employer. Since there is no separate definition of employee in the Turkish Commercial Code, it should be accepted that all employees working on the basis of an employment contract have the right to object. There are significant deficiencies in the Turkish Commercial Code No. 6102 in terms of the right of objection. Some of these deficiencies include the form of the objection, the obligation to inform, waiver of objection, and whether the employee who exercises the right to object will be entitled to severance pay. The objection must be made in written form. It should be accepted that the employer must inform the employee and the right to object arises from the moment of notification. Waiver of the right of objection is possible from the moment the employee is informed about the transfer. The employee who makes an objection should be entitled to severance pay if he/she meets the other conditions in the law.

Anahtar Kelimeler

Right to Object, Merger, Split, Transfer of Workplace, Severance Pay

Kaynakça

• AKI, Erol: “İşyeri Devrinin İş Sözleşmelerine Etkisi”, Sicil İş Hukuku Dergisi, 2013, Sayı 29, s. 5-12.
• ASCHEID, Reiner / PREIS, Ulrich / SCHMIDT, Ingrid (Hrsg.): Kündigungsrecht, Großkommentar zum gesamten Recht der Beendigung von Arbeitsverhältnissen, 6. Baskı, C.H.BECK, 2021 (Yazar, GROß).
• ASTARLI, Muhittin: “Karşılaştırmalı Hukukta ve Türk Hukukunda İşyeri Devrinde İşçinin İş İlişkisinin Devralan İşverene Geçişine İtiraz Hakkı”, Çalışma ve Toplum, 2013, Cilt 1, Sayı 36, s. 69-106.
• AYHAN, Rıza / ÇAĞLAR, Hayrettin / ÖZDAMAR, Mehmet: Şirketler Hukuku Genel Esaslar, 4. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2022.
• BAHTİYAR, Mehmet: Ortaklıklar Hukuku, 14. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2020.
• BAŞBUĞ, Aydın / YÜCEL BODUR, Mehtap: İş Hukuku, 6. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2021.
• BAUEN, Marc / BERNET, Robert: Schweizer Aktiengesellschaft, Aktienrecht - Fusionsrecht – Börsenrecht - Steuerrecht, Schulthess Verlag, Zürich, 2007.
• BAYSAL, Ulaş: “Karşılaştırmalı Hukuk Işığında İşyerinin Devri Halinde Devreden İşverenin Birlikte Sorumluluğu”, Sicil İş Hukuku Dergisi, 2012, Sayı 25, s. 54-60.
• BİLGİLİ, Fatih / DEMİRKAPI, Ertan: Şirketler Hukuku Dersleri, 8. Baskı, Dora Yayıncılık, Bursa, 2021.
• BOZKURT, Tamer: Şirketler Hukuku, 9. Baskı, Legem Yayıncılık, Ankara, 2018.
• CENTEL, Tankut: “İşyerinin Bir Bölümünün Devrinde Fiziki Mekan”, Sicil İş Hukuku Dergisi, 2008, Sayı 9, s. 5-9.
• ÇELİK, Nuri / CANİKLİOĞLU, Nurşen / CANBOLAT, Talat / ÖZKARACA, Ercüment: İş Hukuku Dersleri, 35. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2022.
• DOĞAN YENİSEY, Kübra: “İşyerinin Devri Çerçevesinde “İşyeri” ve “İşyeri Bölümü” Kavramları”, İş Hukukunda Üçlü İlişkiler, Kadir Has Üniversitesi Sempozyum Yayını, İstanbul, Kadir Has Üniversitesi, 2009, s. 128-168.
• DULAY, Dilek: “İşyerinin veya Bir Bölümünün Devri”, Legal İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, 2011, Sayı 32, s. 1373-1393.
• EKMEKÇİ, Ömer / YİĞİT, Esra: Bireysel İş Hukuku Dersleri, 1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2020.
• EREN, Fikret / DÖNMEZ, Ünsal: Eren Borçlar Hukuku Şerhi, Cilt: III, Yetkin Yayınları, Ankara, 2022.
• ETTER, Boris / FACINCANI, Nicolas / SUTTER, Reto (Hrsg.): SHK - Stämpflis Handkommentar, Der Einzelarbeitsvertrag (EAV) unter Einbezug der Art. 319-355 OR sowie Art. 361/362 OR, Stämpfli Verlag, Zürcih, 2021 (Yazar, SHK).
• EYRENCİ, Öner / TAŞKENT, Savaş / ULUCAN, Devrim: Bireysel İş Hukuku, 7. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2016.
• GÖKTÜRK, Kürşat: “Türk Ticaret Kanununa Göre Ticaret Şirketlerinin Birleşme Süreci ve Bazı Sorunlar”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2013, Sayı 1-2, s. 631-662.
• GÜMÜŞ, Alper: Borçlar Hukukunun Genel Hükümleri, Yetkin Yayınları, Ankara, 2021.
• HAUSHEER, Heinz / WALTER, Hans Peter (Hrsg.): BK - Berner Kommentar, 2. Baskı, Stämpfli Verlag, Zürich, 2014. (Yazar, BK)
• KAYIK AYDINALP, Aslı: İş Hukuku Açısından Ticaret Şirketlerinde Yapısal Değişiklikler, Beta Yayıncılık, İstanbul 2017.
• KIRAN, Süleyman: “Md. 180-190”, (Ed.) ŞENOCAK, Kemal: Şirketler Hukuku Şerhi, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2023, s. 550-608.
• KREN KOSTKIEWICZ, Jolanta / AMSTUTZ, Marc / WOLF, Stephan / FANKHAUSER, Roland (Hrsg.): OFK - Orell Füssli Kommentar, Schweizerisches Obligationenrecht, 3. Baskı, Orell Füssli, Zürich, 2017 (Yazar, OFK).
• KUNZ, Peter V.: “Umwandlung und Vermögensübertragung im neuen schweizerischen Fusionsrecht - Blicke zurück und nach vorne”, Aktuelle Juristische Praxis, 2004, s. 802-814.
• McKENZIE, John / BAKER, Russell (Hrsg.): SHK - Stämpflis Handkommentar, Fusiongesetz, 2. Baskı, Stämpfli Verlag, Zürich, 2015. (Yazar, SHK)
• MOLLAMAHMUTOĞLU, Hamdi / ASTARLI, Muhittin / BAYSAL, Ulaş: İş Hukuku, 7. Baskı, Lykeion, Ankara, 2022.
• MUCKL, Patrick: “Rechtsfolgen einer fehlerhaften Unterrichtung des Arbeitnehmers bei Betriebsübergang – BAG”, NZA, 2005, 1302, s. 395-397.
• MUELLER, Martin L.: “Sonderprobleme des Betriebsübergangs, Zeitschrift für Arbeitsrecht und Arbeitslosenversicherung”, ARV-DTA, 2022, Sayı 3, s. 237-250.
• NARMANLIOĞLU, Ünal: İş Hukuku, Ferdi İş İlişkileri I, 5. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2014.
• NERLICH, Jörg / ROMERMANN, Volker (Hrsg.): Beck'scher Kommentar, Insolvenzordnung (InsO) / Insolvenzrecht (InsR), 47. Baskı, C.H.BECK, 2023 (Yazar, BECK).
• ÖZKARACA, Ercüment: “İşyerinin Devri Halinde İşverenlerin Sorumlulukları”, İş Hukukunda Üçlü İlişkiler Kadir Has Üniversitesi Sempozyumu, Kadir Has Üniversitesi, İstanbul, 2009, s. 169-226.
• POROY, Reha / TEKİNALP, Ünal / ÇAMOĞLU, Ersin: Ortaklıklar Hukuku I, 14. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2019.
• PORTMANN, Wolfgang / VON KAENEL, Adrian (Hrsg.): Praxis Kommentar, Fachhandbuch Arbeitsrecht, Schulthess Verlag, Zürich, 2018 (Yazar, PRAXIS).
• PULAŞLI, Hasan: Şirketler Hukuku Şerhi, 3. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2018.
• SACKER, Franz Jürgen / RIXECKER, Roland / OETKER, Hartmut / LIMPERG, Bettina (Hrsg.): Münchener Kommentar zum BGB, 9. Baskı, C.H.BECK, 2023 (Yazar, MUNCH).
• SCHMID, Jörg (Hrsg.), ZK - Zürcher Kommentar, 5. Baskı, Schulthess Verlag, Zürich, 2014 (Yazar, ZK).
• SCHULZE, Reiner / DORNER, Heinrich / EBERT, Ina (Hrsg.): Nomos Handkommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, 11. Baskı, Nomos, 2021 (Yazar, HAND)
• SEMLER, Johannes / STENGEL, Arndt / LEONARD, Nina (Hrsg.): Umwandlungsgesetz: UmwG, Beck'sche Kurz-Kommentare, 5. Baskı, C.H.BECK, 2021 (Yazar, BECK).
• SENYEN KAPLAN, Emine Tuncay: “İşyeri Devrinin, Türk Ticaret Kanunu m.178 ve İş Kanunu m.6 Hükümleri Çerçevesinde İş İlişkilerine Etkisi”, Sicil İş Hukuku Dergisi, 2013, Sayı 29, s. 24-39.
• STREIFF, Ullin / VON KAENEL, Adrian / RUDOLPH, Roger: Arbeitsvertrag: Praxiskommentar zu Art. 319-362 OR, 7. Baskı, Schulthess Verlag, Zürich, 2012.
• SUSUZ, Kağan: “Md. 134-158”, (Ed.) ŞENOCAK, Kemal, Şirketler Hukuku Şerhi, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2023, s. 310-370.
• SÜMER, Haluk Hadi: İş Hukuku, 26. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2022.
• SÜZEK, Sarper: “İşyerinin Devri ve Hukuki Sonuçları”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2013, Cilt 15, Özel Sayı s. 311-330.
• SÜZEK, Sarper: İş Hukuku, 21. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2021 (İş Hukuku).
• ŞAHLANAN, Fevzi: “İşverenin Değişmesi - İşyerinin Devri ve İş Hukukuna İlişkin Sonuçları”, TÜHİS, 2000-2001, Cilt 16, Sayı 4-5, s. 14-24.
• ŞENER, Oruç Hami: Teorik ve Uygulamalı Ticaret Hukuku Ders Kitabı, 4. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2019.
• TEKİNALP, Ünal: Sermaye Ortaklıklarının Yeni Hukuku, 4. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2015.
• ULUCAN, Devrim: “İşyeri Devrinin İş İlişkilerine Etkisi ve Devir Nedeni İle Yapılan Fesihlerin Hukuki Sonuçları”, Sicil İş Hukuku Dergisi, 2009, Sayı 14, s. 34-45.
• VOGT, Hans-Ueli: “Fusion und Umwandlung nach dem neuen Fusionsgesetz, Schweizerische Zeitschrift für Beurkundungs- und Grundbuchrecht”, ZBGR, 2004, Sayı 85, s. 141-169.
• VON DER CRONE, Hans Caspar / GERSBACH, Andreas / KESSLER, Franz J. / VON DER CRONE, Brigitte / INGBER, Karin: Das Fusionsgesetz, 2. Baskı, Schulthess Verlag, Zürich, 2017.
• WILDHABER, Isabelle: Das Arbeitsrecht bei Umstrukturierungen, Schulthess Verlag, Zürich, 2011.
• WILLEMSEN, Heinz Josef / LEMBKE, Mark: “Die Neuregelung von Unterrichtung und Widerspruchsrecht der Arbeitnehmer beim Betriebsübergang”, NJW, 2002, s. 1159-1165.