Ücretsiz İzin Sonrası İşçinin İşverence İşe Başlatılmaması ve Hukuki Sonuçları

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 1, 145 - 162, 18.02.2025

Betül Erkanlı Başbüyük

https://doi.org/10.54699/andhd.1575610

Öz

Tarafların anlaşması sonucunda iş sözleşmesinin askıya alınması ile ortaya çıkan ücretsiz izin uygulaması, sözleşmenin sona ermesinin önlenmesi ve iş ilişkisinin devamını sağlayarak işçinin feshe karşı korunması amacına yönelik önemli uygulamalardan biridir. İş sözleşmesinin tarafların anlaşması sonucunda askıya alınması ile işçi iş görme edimini yerine getirmekle yükümlü olmamakta, buna bağlı olarak ücretine de hak kazanamamaktadır. Bu nedenle ücretsiz nitelikteki bu iznin çok uzun süreli olmaması, makul bir süre ile sınırlandırılması işçinin korunması açısından bir gerekliliktir. Anlaşma ile kararlaştırılan ücretsiz izin uygulamalarına ilişkin kanunda düzenleme bulunmadığından, ücretsiz iznin süresi ile iş görme ve ücret ödeme yükümlülüklerinin ne zaman doğacağı sorunu öğreti tartışmalarına ve yargı kararlarına konu olmaktadır. Çalışmamızda kısaca anlaşma ile kararlaştırılan ücretsiz izin kavramına yer verilmekte, ücretsiz iznin devam edeceği sürenin belirlenmemesi sorunu ile ücretsiz izin uygulamasının sona ermesi halinde işçinin işverence işe başlatılmamasının hukuki sonuçları tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ücretsiz İzin, Askı, İşe Başlatmama, Temerrüt, İşveren Temerrüdü

The Employer’s Refusal to Reinstate the Employee After Unpaid Leave and Its Legal Consequences

Öz

The unpaid leave, which arises from the suspension of the employment contract as a result of mutual agreement between the parties, is one of the significant practices aimed at protecting the employee against dismissal by preventing the termination of the contract and ensuring the continuation of the employment relationship. With the suspension of the employment contract by mutual agreement, the employees are not obliged to perform the work, and accordingly, they are not entitled to their salary. For this reason, it is essential to limit the duration of this unpaid leave to a reasonable period to ensure the protection of the employee. However, since there is no regulation in the law regarding unpaid leave agreed upon by the parties, the issues of the duration of unpaid leave and when the obligations to perform work and pay wages will arise are debated in legal doctrine and court decisions. In our study, the concept of unpaid leave is briefly addressed, and the issue of not determining the duration of unpaid leave is discussed, along with the legal consequences of the employer’s refusal to reinstate the employee after the termination of the unpaid leave.

Anahtar Kelimeler

Unpaid Leave, Suspension, Refusal to Reinstate, Default, Default of the Employer

Kaynakça

• ALP, Mustafa: İş Sözleşmesinin Değiştirilmesi, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2005.
• BAŞTERZİ, Süleyman: Çalışmanın Kesintiye Uğramasının Sosyal Sigorta İlişkisine Etkisi, 72 Tasarım Basımevi, Ankara, 2007 (Çalışmanın Kesintiye Uğraması).
• BAŞTERZİ, Süleyman: “Türkiye’de Feshe Karşı Koruma Hukuku Reformunun Sosyal Hukuk ve İstihdam Üzerine Etkileri”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2005, Cilt 54, Sayı 3, s. 53-94 (Feshe Karşı Koruma).
• BİRBEN, Erhan: “İşveren Tarafından Kısa Çalışma ve Ücretsiz İzin Uygulamasına Başvurulması Halinde İşçinin Bildirimsiz Fesih Hakkı”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, 2022, Cilt 19, Sayı 74, s. 563-604.
• ÇELİK, Nuri: “Ekonomik Krizde Toplu İşçi Çıkarmayı Önleyici Çözüm Arayışları”, Prof. Dr. Turhan Esener’e Armağan, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Türk Milli Komitesi, Ankara, 2000, s. 427-436.
• DOĞAN YENİSEY, Kübra: “Hizmet Akdinin Değiştirilmesi ve Ücretsiz İzin Uygulaması”, Ekonomik Krizin İş Hukuku Uygulamasına Etkisi, İstanbul Barosu Yayınları, 2002, s. 71-87.
• EKMEKÇİ, Ömer / YİĞİT, Esra: Bireysel İş Hukuku, 6. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2024.
• EKONOMİ, Münir: “İşyerinin Kapatılması”, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Türk Milli Komitesi 30. Yıl Armağanı, Ankara, 2006, s. 409-457.
• ENGİN, E. Murat: İş Sözleşmesinin İşletme Gerekleri ile Feshi, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2003 (İşletme Gerekleri).
• ENGİN, Murat: “İşletme Gerekleri ile Fesih ve Ücretsiz İzin”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, 2004, Cilt 1, Sayı 2, s. 537-544 (Ücretsiz İzin).
• EREN, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 25. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2020.
• EYRENCİ, Öner / TAŞKENT, Savaş / ULUCAN, Devrim: Bireysel İş Hukuku, 9. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2019.
• HOFFMANN, Michael: “Annahmeverzug des Arbeitgebers”, DB, 1953, Cilt 47, s. 994-996.
• MOLLAMAHMUTOĞLU, Hamdi / ASTARLI, Muhittin / BAYSAL, Ulaş: İş Hukuku, 6. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2014 (2014).
• MOLLAMAHMUTOĞLU, Hamdi / ASTARLI, Muhittin / BAYSAL, Ulaş: İş Hukuku Ders Kitabı, Cilt 1: Bireysel İş Hukuku, 5. Baskı, Lykeion Yayınevi, Ankara, 2021 (2021).
• OĞUZ, Özgür: Ücretsiz İzin, Legal Yayıncılık, İstanbul, 2023.
• OĞUZ, Özgür / ÇÖLDEMLİ, Ali: İş Sözleşmesinin Askıya Alınması Çerçevesinde Covid-19’un İşçinin Hizmet Süresine Etkisi”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, 2021, Cilt 18, Sayı 69, s. 53-89.
• OĞUZMAN, M. Kemal / ÖZ, M. Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Cilt: I, 16. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2018.
• ÖZKARACA, Ercüment / ÜNAL ADINIR, Canan: “Yeni Koronavirüs (Covıd-19) Salgını Kapsamında Kısa Çalışma, Ücretsiz İzin ve Fesih Yasağının İşçinin Hizmet Süresine Etkisi”, Çimento İşveren Dergisi, 2020, Cilt 34, Sayı 4, s. 21-37.
• SENYEN-KAPLAN, E. Tuncay: Bireysel İş Hukuku, 10. Baskı, Gazi Kitabevi, Ankara, 2019.
• SOYER, M. Polat: İşçinin İş Görme Borcu, Doktora Tezi, Ege Üniversitesi İktisat Fakültesi Sosyal Politika ve Çalışma Yönetimi Bölümü, İzmir, 1979 (İş Görme Borcu).
• SOYER, M. Polat: “İşletme Rizikosu Teorisi ve İş Hukuku”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1983, Cilt 2, Sayı 2, Prof. Dr. Muhittin Alam Armağanı Özel Sayısı, s. 101-126 (İşletme Rizikosu).
• SÖLLNER, Alfred: “Ohne Arbeit kein Lohn”, AcP, 1967, Sayı 167, s. 132-147.
• STAHLHACKE, Eugen: “Aktuelle Probleme des Annahmeverzuges im Arbeitsverhältnis”, 1992, AuR, Sayı 1, s. 8-16.
• SÜZEK, Sarper: İş Akdinin Askıya Alınmasının Genel Teorisi, Savaş Yayınları, Ankara, 1989 (Askı).
• SÜZEK, Sarper: İş Hukuku, 24. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2024 (İş Hukuku).
• SÜZEK, Sarper: “İş Akdinin Askıya Alınması ve Ücretsiz İzinler”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2007, Cilt 9, Özel Sayı, s. 115-133 (Ücretsiz İzin).
• TAŞKENT, Savaş: “İş Sözleşmesinin Askıya Alınması ve Ücretsiz İzin Uygulaması”, Sicil İş Hukuku Dergisi, 2006, Sayı 3, s. 20-28.
• TUNÇOMAĞ, Kenan / CENTEL, Tankut: İş Hukukunun Esasları, 9. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2018.
• TUNÇOMAĞ, Kenan: “Borçlar Kanunu ve İş Mevzuatı Açısından İşi Kabulden Kaçınma”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 1968, s. 93-114.
• TURAN, Gamze: “İşverenin Alacaklı Sıfatı ile Temerrüdü ve Hukuki Sonuçları”, TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 2008, Cilt 21, Sayı 5-6, s. 31-59.
• YAMAKOĞLU, Efe / KARAÇÖP, Eda: “İş Hukukunda Ücretsiz İzin Uygulamaları”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 2014, Cilt 20, Sayı 1, Prof. Dr. Ali Rıza Okur’a Armağan Özel Sayısı, s. 479-506.