Her Suçun Konusu Var mıdır? Tehlike Suçu-Zarar Suçu Bağlamında Hareketin Konusunun Fonksiyonuna Dair Bir Değerlendirme

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 1, 245 - 265, 18.02.2025

Ertuğrul Ünal

https://doi.org/10.54699/andhd.1593583

Öz

Suçun konusu, hareketin yöneldiği kişi, eşya veya soyut şey olarak suç tipinde tanımlanmış, tipikliğe vücut veren maddi unsurlardan biridir. Suçun konusunu, “maddi konu” olarak isimlendiren görüş ise soyut şeylerin, konu kapsamında olmadığını savunmaktadır. Suçun konusunu maddi unsurlardan biri şeklindeki kabule göre “konu”nun yokluğu, suçun oluşmasını engeller. Bu tanım dolayısıyla gündeme gelen birinci soru, her suçun bir konusunun olup olmadığıdır. Her suçun, zarar veya tehlike suçu şeklinde ihdas edildiği dikkate alındığında, konusu olmayan suçun kabulüyle tehlike veya zarar şeklindeki etkinin kimin veya neyin üzerinde husule gelmesi gerektiği de cevaplanmaya muhtaçtır. Çalışmamızda bu soruların cevaplanabilmesi için suçun konusunun tanımı ve hukuki niteliği tespit edildikten sonra hareketin kendisine yönelmesi gereken konunun, hareketin gerçekleştirilmesiyle mutlaka zarar veya tehlikeye maruz kalıp kalmadığı ele alınacaktır. Suçun konusu ele alınırken, bu unsurun diğer kavramlarla farkı da ortaya koyulmalıdır. Özellikle ceza normunun koruduğu hukuki değer ile bu hukuki değerin konuyla kesişimi olarak kabul edilen koruma objesi kavramları önem arz etmektedir. Son olarak zarar ve tehlike ile netice kavramı da suçun konusu bakımından incelenecektir. Teorik açıklamalardan sonra ileri sürdüğümüz görüşler bazı suç tipleri üzerinde tatbik edilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Netice, Sırf Hareket Suçu, Hareketin Konusu, Maddi Konu, Koruma Objesi, Korunan Hukuki Değer

Does Every Crime Have an Object? An Evaluation on the Function of the Object of the Conduct in the Context of the Crime of Danger-Harm

Öz

The subject of the crime is defined in the crime type as the person, object or abstract thing to which the conduct is directed and is considered as one of the material elements that give rise to typicality. The view that considers the object of the crime as a material thing argues that abstract things are not within the scope of the object. As a result of the acceptance as one of the material elements, the absence of the crime’s object prevents the crime from occurring. The first question that arises from this definition is whether every crime has an object. Considering that every crime is regulated in the form of harm or danger, it is also necessary to answer what those effects should occur on with the acceptance of the crime without an object. In order to answer these questions, after determining the definition and legal nature of the object of the crime, it will be discussed whether the object to which the action should be directed is necessarily exposed to harm or danger by performing the conduct. While discussing the object matter of the crime, the difference between this element and other concepts should also be revealed. In particular, the concepts of the legal value protected by the criminal norm and the object of protection, which is accepted as the intersection of this legal value with the object matter, are important. Finally, the concepts of harm, danger and consequence will also be analyzed in terms of the object matter of the crime. After the theoretical explanations, the views we have put forward will be applied to some types of crimes.

Anahtar Kelimeler

Result, Conduct Crime, Object of the Act, Material Object, Object of Protection, Protected Legal Interest

Kaynakça

• AKBULUT, Berrin: “Kamuya Gerekli Şeylerin Yokluğuna Neden Olma Suçu”, Ceza Hukuku Dergisi, 2014, Cilt 9, Sayı 25, s. 7-28 (Kamuya Gerekli Şeylerin Yokluğu).
• AKBULUT, Berrin: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 9. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2022 (Genel Hükümler).
• ALACAKAPTAN, Uğur: İşlenemez Suç, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara, 1968.
• ARTUK, Mehmet Emin / GÖKCEN, Ahmet / ALŞAHİN, Mehmet Emin / ÇAKIR, Kerim: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 17. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2023 (Genel Hükümler).
• ARTUK, Mehmet Emin / GÖKCEN, Ahmet / ALŞAHİN, Mehmet Emin / ÇAKIR, Kerim: Ceza Hukuku Özel Hükümler, 21. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2024 (Özel Hükümler).
• AYDIN, Devrim: “Türk Ceza Kanunu’nda Hakaret Suçu”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 2013, Cilt 19, Sayı 2, s. 879-918.
• AYNURAL, Ömer Metehan: Soyut Tehlike Bağlamında Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma Suçu (TCK m. 179/3), Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2017.
• BAŞ, Eylem: Ceza Hukukunda Fail ve Mağdur, Seçkin Yayıncılık, İstanbul, 2021.
• BINDING, Karl: Die Normen und ihre Übertretung eine Untersuchung über die rechtmäßige Handlung und die Arten des Delikts, Band I, Verlag von Wilhelm Engelmann, Leipzig, 1872.
• BULUT, İlhan: Suçta Netice, Adalet Yayınevi, Ankara, 2022.
• CENTEL, Nur / ZAFER, Hamide / ÇAKMUT, Özlem: Kişilere Karşı Suçlar, Cilt I, 4. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2017 (Kişilere Karşı).
• CENTEL, Nur / ZAFER, Hamide / ÇAKMUT, Özlem: Türk Ceza Hukukuna Giriş, 12. Baskı, Beta Yayıncılık, Ankara, 2023 (Ceza Hukuku).
• CHUNG, Hao Feng: “Der bestohlene Dieb” — Diskussion über die Schutzgüter beim Diebstahl, Doktora Tezi, Universität Regensburg, Regensburg, 2016.
• DEĞİRMENCİ, Olgun: Askeri Ceza ve Disiplin Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2013.
• DEMİRBAŞ, Timur: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 17. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2022.
• DEMİRTAŞ, Soner: Tehlike Suçları, Adalet Yayınevi, Ankara, 2023.
• DÖNMEZER, Sulhi: Kişilere ve Mala Karşı Cürümler, 15. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 1998.
• EREM, Faruk: “Suçun Konusu ve Hümanist Doktrin”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1968, Cilt 25, Sayı 1, s. 11-33.
• ERSOY, Uğur: “Ceza Hukukunun Gri Alanı: Tehlike Suçları”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 2020, Sayı 41, s. 27-64.
• ERYILDIZ, Hüsnü Sefa: “Yalan Yere Yemin Suçu (TCK m. 275)”, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 2022, Cilt 12, Sayı 1, s. 575-642.
• EVİK, Vesile Sonay: Tehlike Suçları, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 1998.
• FISCHER, Thomas: Strafgesetzbuch, 66. Baskı, C.H. Beck, München, 2019.
• FREUND, Georg / ROSTALSKI, Frauke: Strafrecht Allgemeiner Teil, 3. Baskı, Springer, Berlin, 2019.
• GROPP, Walter / SINN, Arndt: Strafrecht Allgemeiner Teil, 5. Baskı, Springer, Berlin, 2020.
• GROPP, Walter: Strafrecht Allgemeiner Teil, 4. Baskı, Springer, Berlin, 2015.
• HAKERİ, Hakan: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 30. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2024.
• HARRO, Otto: Grundkurs Strafrecht, 7. Baskı, De Gruyter, Berlin, 2004.
• JAKOBS, Günther: Strafrecht Allgemeiner Teil, Walter de Gruyter, Berlin, 1983.
• JESCHECK, Hans Heinrich / WEIGEND, Thomas: Lehrbuch des Strafrechts Allgemeiner Teil, 5. Baskı, Duncker & Humblot, Berlin, 1996.
• KEÇELİOĞLU, Elvan: “Sırf Hareket Suçu Soyut Tehlike Suçu Mudur?”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2021, Cilt 25, Sayı 2, s. 433-464.
• KILIÇ, Ahmet: “Kaybolmuş veya Hata Sonucu Ele Geçmiş Eşya Üzerinde Tasarruf Suçu”, Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, 2018, Cilt 3, Sayı 2, s. 1-35.
• KINDHÄUSER, Urs: Gefährdung als Straftat, Vittorio Klostermann, Frankfurt am Main, 1989 (Gefährdung).
• KINDHÄUSER, Urs: Strafrecht Allgemeiner Teil, 4. Baskı, Nomos, Baden-Baden, 2009 (AT).
• KOCA, Mahmut / ÜZÜLMEZ, İlhan: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 15. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2022 (Genel Hükümler).
• KOCA, Mahmut / ÜZÜLMEZ, İlhan: Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, 8. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2022 (Özel Hükümler).
• KREY, Volker / ESSER, Robert: Deutsches Strafrect Allgemeiner Teil, 6. Baskı, Kohlhammer, Stuttgart, 2016.
• KÜHL, Kristian: Strafrecht Allgemeiner Teil, 7. Baskı, Vahlen, München, 2012.
• MADEN, Mehmet: “‘Korunması Amaçlanan Hukuki Değer’, ‘Suç Fiilinin Konusu’ ve ‘Suçun Mağduru’ Kavramları ve Bu Bağlamda ‘Zarar Suçu/Tehlike Suçu’ Ayrımı”, (Ed.) ÜSTÜN, Ü. Süleyman / ÇOBAN ATİK, Ayşegül / BAYRAKTAR, Tuğba: Selçuk Hukuk Kongresi 2020, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Konya, 2020, s. 153-160.
• MERAKLI, Serkan: “Parada Sahtecilik Suçu (TCK m. 197)”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 2020, Cilt 26, Sayı 2, s. 726-776.
• MITSCH, Wolfgang: Strafrecht Besonderer Teil 2 Vermögensdelikte, 3. Baskı, Springer, Berlin, 2015.
• OPPENHEIM, Lassa: Die Objekte des Verbrechens, Benno Schwabe, Basel, 1894.
• ORHAN, Uğur: Suçun Maddi Konusu, Doktora Tezi, İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2023.
• ÖLMEZ, Gökhan: Suçun Tanımlanabilir ve Değerlendirilebilir Unsurları, Doktora Tezi, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Ankara, 2020.
• ÖNOK, Murat: “Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma Suçu (TCK m. 179)”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2015, Sayı 121, s. 157-202.
• ÖZBEK, Veli Özer / DOĞAN, Koray / BACAKSIZ, Pınar: Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, 16. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021.
• ÖZGENÇ, İzzet: Suç Örgütleri, 14. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2022 (Suç Örgütleri).
• ÖZGENÇ, İzzet: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 18. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2022 (Genel Hükümler).
• RENGIER, Rudolf: Strafrecht Allgemeiner Teil, 16. Baskı, C.H. Beck, München, 2024 (AT).
• RENGIER, Rudolf: Strafrecht Besonderer Teil I, 26. Baskı, C.H. Beck, München, 2024 (BT I).
• RENGIER, Rudolf: Strafrecht Besonderer Teil II, 25. Baskı, C.H. Beck, München, 2024 (BT II).
• ROXIN, Claus / GRECO, Luis: Strafrecht Allgemeiner Teil, Band I, 5. Baskı, C.H. Beck, München, 2020.
• SALIGER, Frank / KINDHÄUSER, Urs / NEUMANN, Ulfrid / PAEFFGEN, Hans-Ullrich (Hrsg.): Nomoskommentar Strafgesetzbuch, 6. Baskı, Nomos, Baden-Baden, 2023.
• SARITAŞ, Erkan: Suçun Yapısında Hareketin Konusu, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2023.
• SERT SÜTÇÜ, Selin: “Dolaylı-Dolaysız Zilyetlik Kavramının Ayırt Edilmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2019, Cilt 9, Sayı 1, s. 259-289.
• ÜNAL, Osman Gazi: Tehlike Suçları, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2023.
• ÜNVER, Yener: Ceza Hukukuyla Korunması Amaçlanan Hukuksal Değer, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2003.
• WELZEL, Hans: Das Deutsche Strafrecht, 3. Baskı, Walter de Gruyter, Berlin, 1954.
• WESSELS, Johannes / BEULKE, Werner / SATZGER, Helmut: Strafrecht Allgemeiner Teil, 48. Baskı, C.F. Müller, Heidelberg, 2018.
• YILDIZ, Ali Kemal, “Hırsızlık”, Özel Ceza Hukuku- Cilt IV- Malvarlığına Karşı Suçlar, On İki Levha, İstanbul, 2018, s. 6-7.
• YOKUŞ SEVÜK, Handan: Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, 4. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2022.
• ZIESCHANG, Frank: Die Gefährdungsdelikte, Duncker & Humblot, Berlin, 1998.