Change of Population and Settlement by Elevation: Sample of Muş Province

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 6, 1011 - 1022, 02.12.2018

İskender Dölek , Vedat Avcı , Muazzez Harunoğulları

https://doi.org/10.18506/anemon.414799

Cited By: 7

Öz

The
economy of Eastern Anatolia Region, where Muş province is located, depends
completely on human power. In this sense, it is significant to reveal the
distribution of the population by space and the factors affecting this
distribution. In Muş province, the distribution of population was detected as
1% at 1000-1250 m, 69% at 1251-1500 m, 25% at 1501-1750 m, 4% at 1751-2000 m
and 1% at 2001-2250 m elevation step and distribution of settlements was
detected as 2% at 1000-1250 m, 39% at 1251-1500 m, 39% at 1501-1750 m, 17% at
1751-2000 m and 3% at 2001-2250 m elevation range. It is believed that the
concentration of activities based on the current potential such as highland,
cave, ecological, thermal tourism, mountain sports (skiing) is more realistic
in terms of the development of Muş province instead of insisting on the
development based on industry and mechanization.   

Anahtar Kelimeler

Muş, Population and Settlement, Elevation, Geographic Information Systems

Nüfusun ve Yerleşmelerin Yükseltiye Göre Değişimi: Muş İli Örneği

Öz

Muş
ilinin de içerisinde yer aldığı Doğu Anadolu Bölge’sinin, ekonomisi tamamen
insan gücü ile ayakta durmaktadır. Bu açıdan nüfusunun mekân üzerindeki
dağılışı ve bu dağılışı etkileyen faktörlerin ortaya konması oldukça önemlidir.
Muş ilinde nüfusun %1’inin 1000-1250 m, % 69’unun 1251-1500 m, % 25’inin
1501-1750 m, % 4’ü nün 1751-2000 m, % 1’inin ise 2001-2250 m yükselti basamağı
aralığında, yerleşmelerin % 2’sinin 1000-1250 m, % 39’unun 1251-1500 m, %
39’unun 1501-1750 m, % 17’sinin 1751-2000 m, % 3’ünün ise 2001-2250 m yükselti
aralığında yer aldığı belirlenmiştir. Muş ilinde sanayi ve makineleşmeye bağlı
bir gelişim diretmesinden ziyade yayla, mağara, ekolojik, termal turizm, dağ
sporları (kayak) gibi ilde var olan potansiyele dayalı aktivitelere yoğunlaşmasının
ilin gelişimi açısından daha gerçekçi olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Muş, Yükselti, Nüfus ve Yerleşme, Coğrafi Bilgi Sistemleri

Kaynakça

• Akbulak, C. (2010). Kara Menderes Havzası’nın (Çanakkale) nüfus özellikleri, Uluslararası İnsani Bilimler Dergisi Cilt 7, S:2. Akış, A., Başkan, H.O. (2008). Salihli’nin (Manisa) Nüfus Özellikleri, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü DergisiAliağaoğlu, A. ve Uğur, A. (2010). Şehir Coğrafyası. Nobel Yayın Dağıtım: AnkaraAtalay, İ. (1983). Mus Ovası ve Çevresinin Jeomorfolojisi ve Toprak Coğrafyası, Ege Üniv. Fak. Yay. No. 24, İzmir.Atasoy, A. ve Özşahin, E. (2013). Yükseltiye bağlı olarak nüfus değişir mi? Hatay örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (26). ss. 92-108Atasoy, A. (2012). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Köy Yerleşmelerine Coğrafi Bir Bakış, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, c:9, S:20.Avcı, S. (1992). Bayburt ilinde Nüfusun Gelişimi ve Dağılışı, Türk Coğrafya Dergisi Avci, V. (2014). Karlıova Havzası (Bingöl) ve çevresinin genel ve uygulamalı jeomorfolojisi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi.Avci, V. (2017). Bingöl ilinde nüfus ve yerleşmelerin yükselti basamaklarına göre dağılımı, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 13.Baykal, F. ve Koçman, A. (1983). Ege bölgesinde nüfusun alansal dağılışı ve sorunları; Ege Coğrafya Derg. Sayı 1. İzmir.Behar, C. (2011). Osmanlı İmparatorluğu’nun ve Türkiye’nin nüfusu 1500-1927, Tarihi İstatistikler Dizisi Cilt 2, Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası, Ankara.Çağlıyan, A. (2005). Elâzığ İlinde Yükselti Basamaklarına Göre Kırsal Yerleşmelerin Dağılışı. Ulusal Coğrafya Kongresi (Prof. Dr. İsmail Yalçınlar Anısına). 29-30 Eylül 2005. Ankara. Bildiri Kitabı. ss. 513-522.Darkot, B. (1997). ‘Muş’. İslam Ansiklopedisi 8: 744-747. Eskişehir: Milli Eğitim Bakanlığı.Elibüyük, M. & Yılmaz, E. (2010). Türkiye’nin Coğrafi Bölge ve Bölümlerine Göre Yükselti Basamakları ve Eğim Grupları. Coğrafi Bilimler Dergisi, 8 (1). ss. 27-55Erinç, S. (1953). Doğu Anadolu Coğrafyası, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Yayınları No:15, İstanbul.Erol, O. (1993). “Ayrıntılı Jeomorfoloji Haritaları Çizim Yöntemi.” İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Bülteni, S. 10: 19-37.Eser, M. (2014). Selçuklular Döneminde Muş ve Çevresi, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/1 Winter 2014, p. 185-207, Ankara-Turkey.Günal, N. (1993). Marmara ve Ege Bölgelerinde Kır Yerleşmelerinin Yükselti Kademelerine Göre Dağılışı. Türk Coğrafya Dergisi, Sayı: 28. ss. 143-154.Güner, B., Çiftçi, M. D. (2012) Kuruluş Yeri Ve Yükselti Basamaklarına Göre Pütürge (Malatya) Köylerinin Dağılışı, UJES 2012, III. Ulusal Jeomorfoloji Sempozyumu, Hatay. Güngör, Ş., Bozyiğit, R. (2011). Gazipaşa İlçesi’nde (Antalya/Türkiye) yerleşmelerin yükseltiye göre dağılışının cbs yöntemi ġile değerlendirilmesi, Marmara Coğrafya Dergisi Sayı: 23, S. 267-292Karaburun, A., Karakuyu, M. (2015). Türkiye’de İlçelerin ve 2012 Yılı İlçe Nüfuslarının Yükseklik ve Kıyı Yakınlığına Göre Analizi, Marmara Coğrafya Dergisi Sayı: 32, s.74-87Kaya, F. (2013). Ağrı Merkez İlçede Köy Yerleşmelerinin Coğrafi Şartlarla İlişkisi, International Journal of Social Science, Volume 6 Issue 8, p. 297-328Kaya, G. (2005). Posof Çayı Havzası’nda Yerleşmeler, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt 5, Sayı:1KGM (Karayolları Genel Müdürlüğü) (2016). Muş İl Sınırı (format shp).Koca, N. (2004). Lapseki İlçesi’nde Köy Yerleşmeleri, Doğu Coğrafya Dergisi, S:12 Özdemir, M. A., Karadoğan, S. (1996). Türkiye’de İl Merkezlerinin Coğrafi Mekanla İlişkileri, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Cilt: 8 Sayı : 2, Sayfa: 271-291, Elazığ.Özdemir, M. A., Yılmaz, F. K., Gür, E., Bozyurt, O. (2016). Dinar İlçesinde Yerleşmelerin Yer Seçiminde Jeomorfolojik Etkenler, 4th International Geography Symposium - GEOMED 2016Öztürk, M. K. (2002). Nevşehir İli Nüfusu ve Nüfusun Eğitim Durumu (1935 - 1996), Hacettepe Ünv. Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 249-258.San, M. S. (1966). Doğu Anadolu ve Muş’un İzahlı Kronolojik Tarihi, Yargıçoğlu Matbaası, Ankara.Sergün, Ü. (1994). Türkiye’de Kır Nüfusunun Yükselti Kademelerine Göre Dağılışı, İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Bülten, Sayı: 11, s. 7-14.Kızılçaoğlu, A., Soykan, A., (1998). Manyas İlçesinde Yükselti Basamaklarına Göre Nüfusun Dağılışı ve Gelişimi, III. Ulusal Nüfusbilim Konferansı, 02-05 Aralık 1998. AnkaraSönmez, M. E. (2010). Muş İlinde Nüfus Hareketlerinin Nedenleri ve Sonuçları, Türk Coğrafya Dergisi Sayı 55: 45–57, İstanbul. Tanoğlu, A. (1947). Türkiye'nin irtifa kuşakları, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı: 9- 10, s.37-63.Tanoğlu, A. (1959). Türkiye'de Nüfusun Dağılışı, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitü Dergisi Cilt 5, Sayı 10.Tapur, T., Tuncer, B. (2012). Çumra İlçesinde Kırsal Yerleşmeler, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi • 27.Tekeli, İ. (2005). Türkiye’de Nüfusun Mekânsal Dağılımında Yaşanan Gelişmeler: (1935- 2000). Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dergisi, 22 (11). ss. 85-102Tıraş, M. (2002) Yusufeli İlçesinde Köy Yerleşmeleri, Türk Coğrafya Dergisi, S:38, 133-147.Tıraş, M., Kaya, G., -Sevindi, C. (2009). Yusufeli İlçesinde Köy Yerleşmelerinin Coğrafi Şartlarla İlişkisi, Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 9,Sayı 43,Erzurum.Tolun Denker, B. (1977). Yerleşme Coğrafyası-Kır Yerleşmeleri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 2275. Coğrafya Enstitüsü Yayınları. No: 93Tonbul, S. (1990). “Bingöl Ovası ve Çevresinin İklimi”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 4, Sayı:1, s: 347–374, Elazığ.Tonbul, S. (1996). “Bingöl Dağı’nın Volkan Morfolojisi ve Volkanizma-Tektonik İlişkileri”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C: 8, S:1, s: 311–340, ElazığŞaroğlu, F., (1985), Doğu Anadolu'nun Neotektonik Dönemde Jeolojik ve Yapısal Evrimi MTA Raporu, Ankara.TUİK (Türkiye İstatistik Kurumu) (2017). Muş İlinin 2016 yılı nüfus verisi. Ankara: TÜİK http://rapory.tuik.gov.tr.Tuncel, M. (2006). ‘Muş’, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi 31: 361-371. İstanbul: İslam Araştırmaları MerkeziTunçdilek, N. (1985) Türkiye’de Relief Şekilleri ve Arazi Kullanımı, İ.Ü. Deniz Bilimleri ve Coğr. Enst. Yay. No:3, İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 3279, İstanbulTÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu). (2017). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi. Ankara: TÜİK http://rapory.tuik.gov.tr.Tümertekin, E. (1994). Beşeri Coğrafyaya Giriş. İstanbul: İst. Üniv. Yayınları.Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (2014). ‘Muş’ www.islamansiklopedisi Yalçınlar, İ. (1976) Türkiye'de bazı şehirlerin kuruluş ve gelişmelerinde jeomorfolojik temeller; İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi, C: 18, S:16 s.53-66.Yuca, S. (2011). Cumhuriyet Döneminin ilk Nüfus Sayımına (1927) Göre Muş İlinin Nüfus Özellikleri, Akademik Bakış Dergisi, Sayı 24, ss1-31.Yücel, T. (1987). Türkiye Coğrafyası, Türk Kültürü Araştırma Enst. Yay.: 68, Seri: VII, Sayı: A.5, Ankara.Zaman, S., Coşkun, O., 2008, Rize İlinde Nüfus Coğrafyası Özellikleri ve Bunları Etkileyen Etmenler Üzerine bir İnceleme, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 2, Erzurum.________ http://www.unep.org/urban_environment/issues/coastal_zones.asp, Erişim Tarihi: 21.11.2014.