19. Yüzyılda Sivas’ın Sosyo-Ekonomik Durumu

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 1, 221 - 238, 03.02.2019

Sezgin Zabun

https://doi.org/10.18506/anemon.420828

Öz

Sivas
1845 yılı Temettüat Defterleri kayıtlarına göre çoğunlukla Türk, Ermeni, Rum ve
Kıpti nüfusuna sahiptir. Bu unsurların Müslüman ve Hıristiyan oldukları
bilinmektedir. Mesleklerinden Müslüman ve Hıristiyan din adamı oldukları
anlaşılan kimseler kayıtlıdır. Sivas'ta ikamet edenlerden yetişkin erkeklerin
esnaf, zanaatkâr veya çiftçi oldukları, çocukların ise çıraklığa verildikleri
ve ücretleri olduğu tespit edilmiştir. Gayrimüslimlerin tamamının zanaatkâr
veya esnaf oldukları, çiftçilik ve hayvancılık ile uğraşanların yok denecek
kadar az olduğu tespit edilmiştir. Askerlikle alakalı olanların tamamı
Müslümandır. Ziraat ile uğraşanların çoğu aynı zamanda arabacılık yapmaktadır.
Çiftçilik yapanlar daha çok buğday, arpa, fiğ ekmektedir. Sadece Gökçe Bostan
Mahallesi'nde ikamet eden bazı çiftçilerin bu ürünlerin yanı sıra, tütün,
afyon, susam ve börülce de ektikleri tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sivas'ın Sosyo-Ekonomisi, Sivas'ın Nüfusu, Temettuat Defterleri

The Socio-Economic Situation of Sivas in the 19th Century

Öz

According to the records of Temettüat Notebooks,
in 1845, Sivas had mainly the population of Turkish, Armenian, Grek and Copt.
It has been known that these elements were Muslims and Christians. There were
also some people, who were known to be Muslim and Christian religious men,
registered in the Notebook. It was discovered that the adult men living in
Sivas were tradesmen, craftsmen or farmers, and the children were apprentice,
who took salaries. On the other hand all the nonmuslim adult population were the
craftsmen and tradesmen. There were only a few of them who were dealing with
farming and stockbreeding. All the people who were related to the soldiership
were Muslims. People dealing with agriculture were also dealing with carting.
Farmers mostly dug wheat, barley and fiğ (a kind of plant, which is used to
feed animals). People living in Gökçebostan district were also interested in
digging tobacco, opium, sesame and kidney bean apart from those products.   

Anahtar Kelimeler

Sivas's Socio-Economy, Sivas's Population, Temettüat Notebooks

Kaynakça

• Aburşu, F.(1992). Sivas’ta Ermeni Patırtısına Dair İki Vesika, Revak Dergisi, 56-61.
• Akbulut, Z. (2002). Tanzimat Dönemindeki Temettuat Defterlerine Göre Akdağ Madeni Kazası Ve Köylerinin Sosyo-Ekonomik Yapısı (H/1260-1261). Yüksek Lisans Tezi. Niğde: Niğde Üniversitesi.
• Akgündüz, A., &, Öztürk, S. (2000). Yozgat Temettüat Defterleri, Cilt 1,2,3. Yozgat: Yimpaş Holding Yayınları.
• Akgündüz, A., &, Öztürk, S.( 2000). Bilinmeyen Osmanlı. İstanbul: OSAV.
• Akgünlü, L. (2001). Temettuat Defterlerine Göre 19. Yüzyılın Ortalarında Muğla`Nın SosyoEkonomik Yapısı. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• Albayrak M. (2001). 19.Yüzyılda Şiran Kazasının Sosyal ve Ekonomik Durumu (Maliye Nezareti Temettuat Defterlerine Göre, 1260/1844). Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• Alimoski, S. (2005). Temettuat Defterlerine Göre Manastır Merkez Kazasının Sosyo-Ekonomik Durumu. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Arslan, Ö. F. (2006). Temettuat Defterlerine Göre (1844-1845)Havza'nın Sosyal ve Ekonomik Yapısı. Yüksek Lisans Tezi. Anakara: Gazi Üniversitesi.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Osmanlı ML.VRD.TMT.d…, 14481…17542.
• BOA (2000). Başbakanlık Osmanlı Arşiv Rehberi. Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı.
• Budak, L. (2007). XIX. Yüzyılın Ortalarında Çinenin Sosyo-Ekonomik Yapısı (Temettuat Defterlerine Göre). Yüksek Lisans Tezi. Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi.
• Çadırcı, M. (1997). Tanzimat Döneminde Anadolu Kentleri'nin Sosyal ve Ekonomik Yapısı. Ankara: TTK Yayınları.
• Çoruh, H. (1997). Temettüat Defterleri'ne Göre Erzurum Şehri (1260-1844). Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Demirel, Ö. (1989). II. Mahmud Döneminde Sivas'ta Esnaf Teşkilatı ve Üretim-Tüketim İlişkileri. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Demirel, Ö. (2006). Osmanlı Dönemi, Sivas Şehri-Makaleler. Sivas: BMS Matbaacılık.
• Doğan, M. (1994). Temel Büyük Türkçe Sözlük. İstanbul: Bahar Yayınları.
• Eken, G. (1991). Temettuat Defterlerine Göre Gürün. Revak Dergisi, 85-95.
• Eldem, V. (1994). Osmanlı İmparatorluğunun İktisadi Şartları Hakkında Tetkik. Ankara: TTK Yayınları.
• Furat, A. H. (2001). Temettuat Defterlerine Göre Üsküb`Ün Sosyal ve Ekonomik Tarihi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• Gökçe, T. (2007). 1831 Nüfus Sayım Sonuçlarına Göre Sivas Sancağının Demografik Yapısı, Osmanlılar Döneminde Sivas Sempozyumu Bildirileri, 21-25.
• Güran, T. (1989). Tanzimat Döneminde Osmanlı Maliyesi, Bütçeler ve Hazine Hesapları (1841-1861). Ankara: TTK Yayınları.
• Güran, T. (1998). 19. Yüzyıl Osmanlı Tarımı. İstanbul: Eren Yayınları.
• Halaçoğlu,Y. (1983). Osmanlılarda Devlet Teşkilatı ve Sosyal Yapı. İstanbul: TTK Yayınları.
• İnalcık H. (2000). Osmanlı İmparatorluğunun Ekonomik ve Sosyal Tarihi. Cilt 1-2. İstanbul: Eren Yayınları.
• Karpat, K.H. (1985). Otoman Population, 1830- 1914. The University of Wisconsin Pres.
• Komisyon (1999). Tanzimat 1-2. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Krause, P. R. (2005). Türkiye 1915. (Çev. Nurettin Süleymangil). İstanbul: Heyamola Yay.
• Lewis, B. (1993). Modern Türkiye’nin Doğuşu. (Çev. Metin Kıratlı). Ankara: TTK Yayınları.
• Os-Ar (2007). Temettüat Defterleri. (Erişim: 13.07.2007), http://www.os-ar.com/modules.php?name=News&file=article&sid=81
• Özdemir, A. (2005). 10199 Numaralı Temettuat Defterlerine Göre Keçiborlu Kazasının Sosyal Ve Ekonomik Durumu (1844-1845). Yüksek Lisans Tezi. İsparta: Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Özlü, H. (2006). XIX. Yüzyılda Denizli Merkez Kazasına Bağlı Köylerin Sosyo-Ekonomik Durumu (Temettuat Defterlerine Göre). Yüksek Lisans Tezi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi.
• Öztürk, S. (1996). Tanzimat Döneminde Bir Anadolu Şehri Bilecik. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Pakalın, M.Z. (1993). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü I. c.3. İstanbul: Mili Eğitim Basımevi.
• Sarıtepe, Z. (2004). Temettuat Defterlerine Göre 19. Yüzyılda Kangal Kazası. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Savaş, Saim(1992). Bir Tekkenin Dini ve Sosyal Tarihi. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Şenel, Ş. (2002). XIX. Yüzyıl Ortalarında Ankara Eyalet Merkezinin Sosyal ve İktisadi Durumu (H. 1260-1261/M. 1844-1845 Tarihli Temettüat Defterlerine Göre). Doktora Tezi. Anakara: Gazi Üniversitesi.
• Tabakoğlu, A. (1985). XVII. ve XVIII. Yüzyıl Osmanlı Bütçeleri, İ.Ü.İ.F.M Ord. Ömer Lütfi Barkan’a Armağan. Cilt: 41, No:1-4, 389-414.
• Türdav (1992), Osmanlıca- Türkçe Ansiklopedik Büyük Lügat. İstanbul: Ziya Ofset.
• Ünalan, S. (2004), XIX. ve XX. Yüzyıllarda Sivas’ın Demografik Yapısı. Fırat Üniversitesi İlahiyat F. Dergisi.
• Yılmaz, A. (1998). 19. Yüzyılın İlk Yarısında Ankara Sancağına Bağlı Yabanabad Kazası ve Köylerinin Sosyal ve İktisadi Durumu. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.