Ar–Ge Harcamaları ve İhracat İlişkisinin İncelenmesi: Türkiye Örneği

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: İktisadi ve İdari Bilimler, 233 - 242, 18.12.2020

Hüseyin Coşkun Hakan Eygü

https://doi.org/10.18506/anemon.761623

Cited By: 6

Öz

Bu çalışmanın amacı Türkiye ekonomisinde Araştırma ve Geliştirme (Ar-Ge) harcamalarının ihracat üzerindeki etkisini incelemektir. Bu amaçla 1990-2018 dönemi yıllık harcamaları, ihracat, reel efektif döviz kuru ve en çok ihracat yapılan 20 ülkenin ortalama kişi başı gayri safi yurtiçi hasılası verileri kullanılarak ARDL modeli kurulmuştur. ARDL sınır testi ile eşbütünleşme ilişkisinin varlığı test edilmiş ve değişkenlerin uzun dönem ve kısa dönem dinamikleri incelenmiştir. Analiz sonuçlarında en çok ihracat yapılan 20 ülkenin ortalama kişi başı gayri safi yurt içi hasılasının kısa vadede ihracatı etkilemediği ancak uzun dönemde pozitif etkilediği, reel efektif döviz kurunun ihracatı kısa ve uzun dönemde pozitif etkilediği görülmüştür. Ar-Ge harcamalarının ihracat üzerinde kısa dönemde negatif etkisinin olduğu ancak uzun dönem dengesinden sapmaların dengeye gelmesiyle birlikte Ar-Ge harcamalarının ihracatı uzun dönemde pozitif yönde etkilediği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

AR-Ge, İhracat, Zaman Serileri, Sınır Testi

Investigation of R & D Expenditures and Export Relations: The Case of Turkey

Öz

The aim of this study was to examine the impact on Turkey exports of Research and Development (R & D) spending in the economy. For this purpose, the ARDL model was established using the annual R & D expenditures of 1990-2018, exports, real effective exchange rate and average per capita gross domestic product data of the 20 most exported countries. The existence of cointegration relationship was tested with ARDL boundary test and long term and short term dynamics of variables were examined. As a result of the analysis, it was observed that the average per capita gross domestic product of the 20 most exported countries did not affect exports in the short term but positively affected the long term, and the real effective exchange rate positively affected the exports in the short and long term. It was determined that R&D expenditures had a negative effect on exports in the short term, but with deviations from the long-term balance, R&D expenditures had a positive impact on exports in the long term.

Anahtar Kelimeler

R&D Expenditures, Export, Time Series, ARDL Limit Test

Kaynakça

• Acaravcı, A., Akalin, G., Erdoğan, S. (2019). Araştırma-Geliştirme Harcamalarının Türkiye İhracatına Etkileri. Hacettepe Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 37 (1), 1-16.
• Alçın, S., Güriş, B. (2017). Türkiye’de Ar-Ge Harcamalarının Makina İhracatına Etkisi: 1990-2012 Dönemi İçin Ampirik Bir Analiz. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 39 (2), 389-402.
• Bojnec, S., Fertö, I. (2011). Impacts of research and development on manufacturing trade. Zbornik Radova Ekonomskog Fakulteta u Rijeci, 29 (1), 65-88.
• Bruegel (2020). http://www.bruegel.org/ (Erişim tarihi: 14.02.2020)
• Canbay, Ş. (2020). Türkiye'de Araştırma Ve Geliştirme (Ar-Ge) Harcamalarının İhracat Üzerindeki Etkileri. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 63, 131-140.
• Çakmak, E., Yıldız, G. (2018). Teknolojik İnovasyonun İhracat Üzerindeki Etkisi: Türkiye-AB (15) Ülkeleri Örneği. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 19 (2), 1-16.
• Çetin, R. (2016). Yeni Sanayileşen Ülkelerde Ar-Ge Harcamaları Ve Yüksek Teknoloji Ürünü İhracatı Arasındaki İlişkinin Panel Veri Analizi Yöntemi İle İncelenmesi. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 66 (2), 30-43.
• Dam, M. M. (2016). Dış Ticaret Ve Ar-Ge Yatırımları Arasındaki İlişki: Oecd Ülkeleri İçin Panel Veri Analizi. Akademik Bakış Dergisi, 56, 345-358.
• Dash, A. K., Narasimhan, V. (2011). Exchange Rate Pass-Through: How Much Do Exchange Rate Changes Affect The Prices Of Indian Exports and Imports. South Asia Economic Journal, 12(1), 1-23.
• Dereli, D. D., Salğar, U. (2019). Ar-Ge Harcamaları İle Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Üzerine Bir Değerlendirme. Journal of Life Economics, 6 (3), 345-360.
• Dumrul, Y., Kılıçarslan, Z. (2018). The Effect Of Research And Development (R&D) Expendıtures On Export: Evıdence From A Panel Of Selected Oecd Countrıes. Journal of Economics, Finance and Accounting, 5 (3), 234-241.
• Erdoğan, S., Canbay, Ş. (2016). İktisadi Büyüme-Araştırma ve Geliştirme (Ar-Ge) Harcamaları İlişkisi Üzerine Teorik Bir İnceleme. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 29-43.
• Kılıç, C., Bayar, Y., Özekicioğlu, H. (2014). Araştırma Geliştirme Harcamalarının Yüksek Teknoloji Ürün İhracatı Üzerindeki Etkisi: G–8 Ülkeleri İçin Bir Panel Veri Analizi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 44, 115-130.
• Koçakoğlu, A., Bayraktar, Ö. V. (2019). AR-GE Harcamaları, Patent Başvuruları ve Yüksek Teknoloji İçeren Ürünlerin İhracat Rakamları Arasındaki İlişkiye Yönelik Bir Çalışma. İktisadi Yenilik Dergisi, 6 (2), 120-128.
• Köse, Z., Yıldırım, M. (2015). Ar-Ge Harcamaları Ve Patent Harcamaları İle Dış Ticaret Arasındaki İlişki Üzerine Ampirik Bir Analiz: Türkiye Örneği. Akademik Bakış Dergisi, 52, 219-227.
• Külünk, İ. (2018). Türkiye’de Arge Harcamaları, İhracat ve Büyüme Arasındaki İlişki: 1996-2016. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 4 (2), 73-82.
• Meo, S. A., Usmani, A. M. (2014). Impact of R & D expenditures on research publications, patents and high-tech exports among european countries. European Review for Medical and Pharmacological Sciences, 18, 1-9.
• Mert, M., A. E. Çağlar (2019). Eviews ve Gauss Uygulamalı Zaman Serileri Analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• OECD. (2002). Frascati Manual, Proposed Standart Practice for Surveys on Research and Experimental Development, OECD: Paris. OECD (2020). https://data.oecd.org/rd/gross-domestic-spending-on-r-d.htm (Erişim tarihi: 19.02.2020).
• Özkan, G., Yılmaz, H. (2017). Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknoloji Ürün İhracatı Ve Kişi Başı Gelir Üzerindeki Etkileri: 12 Ab Ülkesi Ve Türkiye İçin Uygulama (1996-2015). Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 12 (1), 1-12. Özsağır, A., Çütcü, İ. (2015). Inovasyon – Dış Ticaret Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Vektör Hata Düzeltme Modeli İle Türkiye Analizi (1980-2013). Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 10 (2), 119-132.
• Paçaman, E. H. (2010). Türkiye’deki İşletmeler İçin İhracatın Önemi, Sorunları ve Çözüm Önerileri. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Kadir Has Üniversitesi
• Rodriguez, J. L., Rodriguez, R. M. G. (2005). Technology and export behaviour: A resource-based view approach. International Business Review, 14 (5), 539–557.
• Salim, R. A., Bloch, H. (2009). Business expenditures on R&D and trade performances in Australia: is there a link?. Applied Economics, 41 (3), 351-361.
• Sandu, S., Ciocanel, B. (2014). Impact of R&D and Innovation on high - tech export. Procedia Economics and Finance, 15, 60-80.
• Sarıdoğan, H. Ö. (2019). Türkiye Ve Ab Ülkelerinde Ar-Ge Harcamaları İle Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı İlişkisi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19 (2), 299-312.
• Stokey, N. L. (1995). R&D and Economics Growth. The Rewiew of Economics Studies, 62 (3), 469-489.
• Taymaz, E. (2001). Ulusal Yenilik Sistemi Türkiye İmalat Sanayinde Teknolojik Değişim ve Yenilik Süreçleri. Ankara: TÜBİTAK.
• Türkiye İstatistik Kurumu (2020). www.tuik.gov.tr/ (Erişim tarihi: 21.02.2020)
• World Bank (2020). data.worldbank.org/ (Erişim tarihi: 05.06.2020).