Imamiyyah Shia’s Approach to Ashra Mubashra

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: İDEKTA, 9 - 16, 31.07.2021

Abdulalim Demir

https://doi.org/10.18506/anemon.906713

Öz

To figure out how the concept of Ashra Mubashra having a great legitimacy basis and reputation in Sunni societies, is handled in the Imamiya Shia’s view and to present their descriptions and conceptions on this subject with the clear evidences play a crucial role in terms of the holistic view. In the present study, the rumors (riwâyât) that are related to Ashra Mubashra in the context of the Ahl al-Sunnah and Imamiya Shia’s hadith sources are examined and the factors referring to Shia sort of a different perspective are emphasized in detail. It is concluded that the basic approach of Imamiya Shia with regards to not accepting the hadith of Ashra Mubashra may be the political events that happened after the death of the Prophet between some sahaba and the participation of the part of Ashra Mubashra in these events.

Anahtar Kelimeler

Ashra Mubashra, Imamiyyah Shia, Companions, Justice

İmâmiyye Şîası’nın Aşere-i Mübeşşere’ye Yaklaşımı

Öz

Sünnî toplumlarda büyük bir meşruiyet zeminine ve şöhrete sahip olan Aşere-i Mübeşşere mevzusunun İmâmiyye Şîası’nda nasıl işlendiğini bilmek onların konuyla ilgili tasavvurlarını delilleriyle serdetmek bütüncül bir bakış açısı için önem arz etmektedir. Bu çalışmada Ehl-i Sünnet ve İmâmiyye Şîası hadis kaynaklarında geçen Aşere-i Mübeşşere ile ilgili rivayetler incelenmiş ve Şîa’yı farklı bir bakış acısına sevk eden âmiller üzerinde durulmuştur. Bunların neticesinde onların Aşere-i Mübeşşere hadisini kabul etmemesinin Hz. Peygamber’in vefatından sonra Aşere-i Mübeşşere’ye dâhil olan bazı sahâbîler arasında meydana gelen siyasi olaylar olabileceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Aşere-i Mübeşşere, İmâmiyye Şîası, Sahabe, Adalet

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel. (1999). Müsned. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle.
• Ak, M. (2009). Türk İslâm Edebiyatında Aşere-i Mübeşşere. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Aktepe, O. (2009). Kelam İlmi Açısından Aşere-i Mübeşşere. (39).
• Ali, S. A. (2009). El-‘Aşeretu’l-Mubeşşerune bi’l-Cenne Kebesâtun ve Lemehâtun. Kuveyt. Allâme el-Hillî, C. el-H. b. Y. b. A. b. M. (1379). Minhâcu’l-Kerâme. Kum.
• Arı, M. S. (2011). İmâmiye Şîası Kaynaklarına Göre İlk Üç Halife (1. Baskı). İstanbul: Düşün Yayınları.
• Aslan, M. (2007). Güfti’nin Hilye-i Haseneyn ve Aşere-i Mübeşşere’si. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD), (7), 79-106.
• Atâî İsfehânî, M. ‘Abbâs. (1393). Efsane-i Aşere-i Mübeşşere ber Esâsi Menâbi‘-i Ehl-i Sünnet (2. Baskı). Kum: İntişârat-ı Hz. ‘Abbâs.
• Aydınlı, A. (2011). Hadis Istılahları Sözlüğü (4. Baskı). İstanbul: M.Ü. İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
• Aydınlı, A., & Çakan, İ. L. (1991). Aşere-i Mübeşşere. İçinde Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (C. 3). İstanbul.
• Bahrânî, S. H. b. S. (1415). El-Burhân fî Tefsîri’l-Kur’ân (1. Baskı, C. 1–5). Kum: Müessesetü’l-Bi‘se.
• Bezzâr, E. B. A. b. A. b. A. el-. (2009). El-Behru’z-Zehhâr el-Me‘ruf bi Müsnedi’l-Bezzâr (1. Baskı, C. 1–1-13). Beyrut: Muessetu Ulumi’l-Kur’ân.
• Demir, A. (2020). İmâmiyye Şîası Hadis Kaynaklarına Göre Sahâbe Tasavvuru (Doktora Tezi). Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Ankara.
• Dülber, H. (2017). Sosyo–Politik Olayların Aşere-i Mübeşşere Rivayetlerinin Oluşumuna Etkisi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 4(5), 64-73.
• Ebû Dâvûd, S. b. E. b. İ. b. B. b. Ş. b. ‘Amr el-E. es-Sicistânî. (2009). Sünen (1. Baskı, C. 1–7). Beyrut: Dâru’r-Risâle el-‘Âlemiyye.
• Ebû Nuaym, A. b. A. b. A. b. İ. b. M. b. M. el-İsfehânî. (1998). Ma‘rifetu’s-Sahâbe (1. Baskı, C. 1–7). Riyâd: Dâru’l-Vatan.
• Ebû Nuaym, A. b. A. b. A. b. İ. b. M. b. M. el-İsfehânî. (t.y.). Hilyetu’l-Evliyâ ve Tabakâtu’l-Esfiyâ (C. 1–11). Beyrut: Dâru’l-Fikr.
• Ebû Ya‘lâ, A. b. A. b. el-Müsennâ et-Temîmî el-Mevsılî. (1990). Müsnedü Ebû Ya‘lâ el-Mevsilî (2. Baskı). Beyrut: Dâru’l-Me’mûn li’t-Turâs.
• el-Mâzenderânî, M. S. b. A. (1424). Şerhu’l-Kâfî (1. Baskı). Tahrân: el-Mektebetu’l-İslâmiyye.
• el-Meclisî, M. B. b. M. T. (1403). Bihâru’l-Envâr (2. Baskı, C. 1–110). Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî.
• el-Mufîd, E. A. M. b. M. b. en-Nu‘mân b. el-Muallim el-Ukberî el-Bağdâdî. (1413). El-İfsâh fi’l-İmâme (2. Baskı). Kum: Muessetu’l-Bi‘se.
• Hasan, A. (1427). Munâzarâtun fi’l-‘Âkâidi ve’l-Ahkâm (2. Baskı). Kum.
• Hâşimî Hûî, M. H. (1400). Minhâcu’l-Bera‘e fi Şerhi Nehcü’l-Belâğa (4. Baskı). Tahrân: Mektebetu’l-İslâmiyye.
• Hazâz er-Râzî. (1401). Kifâyetu’l-Eser fi’n-Nas ale’l Eimmeti’l-İsnânâ ‘Aşer (1. Baskı). Kum: Dâru’l-Beydâr.
• Hilâlî, S. b. K. (1378). Kitâbu Süleym b. Kays Esrâru Âli Muhammed (1. Baskı, C. 1–3). Kum: Neşru’l-Hâdî.
• Hûî, M. H. H. el-. (1400). Minhâcu’l-Berâ‘e fi Şerhi Nehcü’l-Belâğa (4. Baskı). Tahrân: Mektebetu’l-İslâmiyye.
• Humeydî, E. B. A. b. ez-Zübeyr el-. (1996). Müsned. Dımaşk: Dâru’s-Sakâ.
• Hüseyin Muhammed, M. (2015). El-‘Aşeretu’l-Mubeşşerune bi’l-Cenne. İskenderiyye: Dâru’d-Da‘ve.
• İbn ‘Abdilber, E. Ö. C. Y. b. A. b. M. en-Nemerî. (1996). El-İsti‘âb fi Me‘rifeti’l-Ashâb (1. Baskı). Beyrut.
• İbn Bâbeveyh, E. C. M. b. A. b. H. (1403). El-Hisâl (C. 1–2). Kum: Câmiu’l-Muderrisîn.
• İbn Bâbeveyh, E. C. M. b. A. b. el-H. b. M. el-Kummî. (1420). ‘Uyuni Ahbari’r-Rızâ (1. Baskı). Tahrân: Neşr-i Cihân.
• İbn Ebî Şeybe, E. B. A. b. M. b. E. Ş. İ. el-Absî el-Kûfî. (2006). El-Musannef (1. Baskı). Beyrut: Dâru’l-Kıble.
• İbn Hibbân, E. H. M. b. A. el-Büstî. (t.y.). Sahîhu İbn Hibbân bi Tertîbi İbn Balabân (2. Baskı, C. 1–18). Beyrut: Muessetu’r-Risâle.
• İbn Mâce, E. A. M. b. Y. el-Kazvînî. (2009). Es-Sünen (1. Baskı, C. 1–7). Beyrut: Dâru Risâleti’l-Alemiyye.
• İbn Tâvûs, A. b. M. (1400). Et-Tarâif fi Me‘rifeti Mezâhibi’t-Tevâif (1.Baskı, C. 1–2). Kum: Metbaatu’l-Hiyâm.
• İbnu’s-Salâh, O. b. A. (2010). ’Ulûmu’l-hadîs. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî.
• İvez, M. S. (1398). Nigâhi be Zindegi-i ‘Aşere-i Mübeşşere Deh Yar-ı Beheştî (M. Rauf, Çev.). Senendec.
• Koçyiğit, T. (1992). Hadis Terimleri Sözlüğü (1. Baskı). Ankara: Rehber Yayınları.
• Kummî, A. b. İ. (1363). Tefsîru’l-Kummî (3. Baskı). Dâru’l-Kitâb.
• Kummî, ‘Abbâs. (1414). Sefînetu’l-Bihâr (1.Baskı). Kum.
• Mutlu, M. Z. (2018). Cennetle Müjdelenen On Sahâbe. İstanbul: Çığır Yayınları.
• Nesâî, E. A. A. b. Ş. en-. (2001). Kitâbu Süneni’l-Kubrâ (1. Baskı, C. 1–12). Beyrut: Müesesetü’r-Risâle.
• Râd, A., & Hüseynî, S. M. (1393). Pendâre-i Aşere-i Mübeşşere Nişâne-i Rabıta-i Siyâset ve Ce‘li Hadis’. Ulumu’l-Hadis, (73).
• Saraçoğlu, S. (2008). Cennetle Müjdelenen Sahâbîlerle İlgili Rivâyetlerin Değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi.
• Suyûtî, E.-F. C. A. b. E. B. es-. (2003). Tedrîbü’r-râvî fî şerhi Takrîbi’n-Nevâvî (1. Baskı, C. 1–2). Beyrut: Müesesetü Kutubu’s-Sakâfe.
• Şahin, S. (2011). Hadislerde Aşere-i Mübeşşere Dünyada İken Cennetle Müjdelenenler (2. Baskı). Sivas: Asistan Yayınları.
• Şâ‘râvî, M. M. (2018). Aşere-i Mübeşşere (M. Özcan, Çev.). İstanbul: Özgü Yayınları.
• Tatlı, E. (2008). Aşere-i Mübeşşere’den Said b. Zeyd’ın Hayâtı ve Rivâyetleri (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi.
• Tayâlisî, E. D. S. b. D. b el-Cârûd el-Fârisî et-. (1999). Müsnedu Ebî Davud et-Tayalisi. Cize: Hicr li’t-Tıbaa ve’n-Neşr.
• Teberânî, E.-K. S. b. A. b. E. (1985a). El-Mu‘cemu’l-Evsat (C. 1–10). Beyrut: Mektebetu’l-İslâmiyye.
• Teberânî, E.-K. S. b. A. b. E. (1994). El-Mu‘cemu’l-Kebîr (1.Baskı, C. 1–15). Kâhire: Mektebetu İbn Teymiyye.
• Teberânî, E.-K. S. b. A. b. E. et-. (1985b). El-Mu‘cemu’s-Sağir (1. Baskı, C. 1–2). Beyrut: Mektebetu’l-İslâmiyye.
• Tîcânî, M. es-Semâvî. (2015). Gerçek Sünnet Ehli Şîa (4. Baskı; R. Nur, Çev.). İstanbul: Asr Yayınları.
• Tirmizî, M. b. Î. E. Î. es-Sulemî. (1968). El-Câmi‘u’s-Sahih Sünenü’t-Tirmizî (C. 1–7). Basım Yeri Yok.
• Tirmizî, M. b. ‘İsâ et-. (2015). Sünen. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle Nâşirûn.
• Ünal, Z. (1991). Abdurrahmân b. Avf (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi.
• Yazigi, M. (1997). Ḥadīth al-’ashara or the Political Uses of a Tradition. Studia Islamica, (86), 159-167. https://doi.org/10.2307/1595809
• Yılmaz, A. (2017). Aşere-i Mübeşşere Algısının Tarihsel Gerçeklik Perspektifinde Değerlendirilmesi. İstem, (29), 79-101.