ACCORDING TO THE CHRONICLES OF SYRIAC MICHAEL, MATTHEW OF EDESSA, AND ABU'L-FARAC, EARTHQUAKES IN THE MIDDLE AGES

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 8, 41 - 65, 28.12.2023

Yildiz Bozkus

https://doi.org/10.53838/ankarad.1315844

Öz

In many periods of history, humanity has been exposed to disasters such as epidemics, disasters, floods, landslides and avalanches. One of these disasters is earthquake. Chronicles offer us important clues in order to understand when Turkey, as an earthquake country, faced earthquake disasters in history. Because chronicles contain extremely comprehensive data on many disasters in the Middle Ages. For this reason, in this study, data on earthquakes in the works of Mihial's contemporaries Sımbat, Urfa Mateos and Vardan will be discussed. Based on the information contained in the works in question, it will be tried to understand at what intervals earthquakes occurred in history. It will also be examined in which regions the earthquakes in question occurred, and which cities these regions correspond to as today's cities. It will also be focused on what kind of measures people took to protect themselves from earthquakes in the Middle Ages. Thus, based on the earthquakes experienced during the Middle Ages, it will be tried to contribute to the explanation of today's earthquakes and to make some inferences/analyses about the course of earthquakes after that.

Anahtar Kelimeler

Zelzele, Earthquake, Middle Ages, Chronic, Syriac Michael

SÜRYANİ MİKHAİL, URFALI MATEOS VE ABU'L-FARAC KRONİKLERİNE GÖRE ORTA ÇAĞ’DA DEPREMLER

Öz

Tarihin pek çok döneminde insanlık salgın hastalıklar, afetler, sel, heyelan, çığ gibi felaketlere maruz kalmıştır. Bu felaketlerden biri de depremdir. Bir deprem ülkesi olarak Türkiye’nin tarihte hangi dönemlerde deprem felaketiyle karşı karşıya kaldığını anlayabilmek adına kronikler bizlere önemli ipuçları sunarlar. Zira Orta Çağ’da yaşanan pek çok afetle ilgili olarak kronikler son derece kapsamlı veriler içerirler. Bu nedenle bu çalışmada Orta Çağ’da Süryani Mihail’in Vakayinamesi adlı eseri ile Mihial'in çağdaşları olan Sımbat, Urfalı Mateos ve Vardan'ın eserlerinde depreme dair veriler ele alınacaktır. Söz konusu eserlerde yer alan bilgilerden hareketle tarihte hangi aralıklarla depremlerin meydana geldiği anlaşılmaya çalışılacaktır. Söz konusu depremlerin hangi bölgelerde meydana geldiği, bu bölgelerin günümüzdeki şehir olarak hangi illere tekabül ettiği de incelenecektir. Orta Çağ’da insanların depremlerden korunmak için ne tür tedbirler aldıkları üzerinde de durulacaktır. Böylece Orta Çağ boyunca yaşanan depremlerden hareketle günümüzdeki depremlerin açıklanmasına katkı sağlanmaya ve bundan sonraki depremlerin seyrine dair birtakım çıkarımlar/analizler yapılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Zelzele, Deprem, Orta Çağ, Kronik, Süryani Mihail

Kaynakça

• AKIN, Lemi, “İlk Müstakil Deprem Kitabı: Risâle-i Zelzele.” Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C.44, (2011), s.1-81. AKIN, Haydar, "Felaket Geliyorum Demişti: Orta Çağ'da Yaşanan Büyük Veba Salgını ve Toplumsal Yaşamdaki Sonuçları Üzerine Bir Değerlendirme", Kebikeç: İnsan Bilimleri İçin Kaynak Araştırmalı Dergisi, C.46, (2018), s.247-296. ARSLANTAŞ, Nuh, “Zelzele”, TDVİslâm Ansiklopedisi, C. 44, (2013), s.231-233. BEKÂR, Taner, Tarihsel ve Aletsel Dönem Deprem Katalogları Kullanılarak Türkiye ve Civarındaki Farklı Sismik Bölgeler İçin Deprem Tehlike Parametrelerinin Nicel Bir Değerlendirmesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeofizik Mühendisliği Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trabzon, 2008. FARAC, Abu’l, Gregory Abu ’l Farac (Bar Hebraeus Abu 'l Farac Tarihi), Cilt I-II, TTK Yayınları, Ankara 1945. GÖKHAN, İlyas, "Orta Çağ Kaynaklarına Göre 1114 Maraş Depremi", İlkçağdan Dulkadirlilere Kadar Maraş, Ukde yayınları, Maraş 2008.