LAUSANNE DAY CELEBRATIONS AT İSMET İNÖNÜ PERIOD AND A NEW PERSPECTİVE TO LAUSANNE (1939-1945)

Yıl 2022, , 374 - 395, 27.11.2022

Özlem Yıldırım Kırış

https://doi.org/10.46955/ankuayd.1139541

Öz

With the Treaty of Lausanne and the national resistance led by Mustafa Kemal Atatürk, Türkiye announced its independence and the right to live to the entire world. Since the signing of the Lausanne Peace on July 24, 1923, it has been commemorated throughout the nation with grand and spirited festivities. After Mustafa Kemal Atatürk retreated to eternal rest, İsmet İnönü was chosen as the President of the Republic. This study assessed the Lausanne Day celebrations of the Ismet İnönü period (1939-1945). Ceremonies commemorating Lausanne Day were organized around the country, particularly in Ankara and Istanbul community centers. The years between 1939-1945 were also the period of the Second World War. The fact that Ismet İnönü, who signed the Treaty of Lausanne, was president between 1939 and 1945 gave the Lausanne Day ceremonies added significance and meaning. It is evident that Ismet İnönü’s emphasis was prominent in the press during the period that included the day of Lausanne. The significance of the Treaty of Lausanne was emphasized by expressing gratitude and appreciation to İsmet İnönü. In this study, an emphasis is placed on the significance of Lausanne Day celebrations during the period of İsmet İnönü in order to show the perspectives of the people and the press on the Lausanne Day celebrations.

Anahtar Kelimeler

World War II, Ismet Inönü, Lausanne Peace Treaty, 24 July

İSMET İNÖNÜ DÖNEMİ LOZAN GÜNÜ KUTLAMALARI VE LOZAN’A YENİDEN BAKIŞ (1939-1945)

Öz

Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde verilen milli mücadele ile Türkiye istiklalini ve yaşama hakkını tüm dünyaya Lozan Antlaşmasıyla ilan etmiştir. Lozan sulhu imzalandığı 24 Temmuz 1923 tarihinden itibaren tüm yurtta her yıl büyük ve coşkulu törenlerle kutlanmıştır. Mustafa Kemal Atatürk’ün vefatının ardından cumhurbaşkanlığı görevine İsmet İnönü seçilmiştir. Çalışmada İsmet İnönü dönemi (1939-1945) Lozan günü kutlamaları değerlendirilmiştir. Lozan Günü kutlamaları başta Ankara, İstanbul halkevleri olmak üzere yurdun çeşitli bölgelerinde düzenlenen törenlerle kutlanmıştır. 1939-1945 arası dönem aynı zamanda İkinci Dünya Savaşının yaşandığı yıllar olmuştur. Lozan sulhunu imzalayan İsmet İnönü’nün 1939-1945 yılları arasında Cumhurbaşkanlığı görevinde bulunması Lozan günü kutlamalarına ayrı bir önem ve anlam kazandırmıştır. Lozan gününe yer veren dönem basınında İsmet İnönü vurgusunun ön plana çıktığı görülmektedir. Lozan antlaşmasının önemi üzerinde durularak İsmet İnönü’ye şükran ve minnet duyguları dile getirilmiştir. Çalışmada, İsmet İnönü döneminde Lozan günü kutlamalarının nasıl bir anlam ifade ettiği üzerinde durularak halk ve basın nezdinde Lozan günü kutlamalarının yansımaları ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İkinci Dünya Savaşı, İsmet İnönü, Lozan Barış Antlaşması, 24 Temmuz

Kaynakça

• Birsel, Cemil. İsmet İnönü Büyük Devlet Reisi. İstanbul: Kenan Basımevi, 1939.
• Tokgöz, Erdinç. Türkiye’nin İktisadi Gelişme Tarihi (1914-2004), Ankara: İmaj Yay., 2004.
• Atay, Falih Rıfkı. “Lozan’ın Kazançlarından”, Ulus. 27 Temmuz 1940.
• Atay, Falih Rıfkı. “Lozan’ın Yıldönümünü Kutlayalım!”, Ulus. 24 Temmuz 1940.
• Akın, Fehmi. Türkiye’de Çok Partili Hayata Geçiş, İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık, 2009.
• Tökin, Füruzan Hüsrev. Türkiye’de Siyasi Partiler ve Siyasi Düşüncenin Gelişmesi (1839-1965), İstanbul: Elif Yay, 1965.
• Yalçın, Hüseyin Cahit.“Lausanne Günü”, Tanin. 24 Temmuz 1944.
• Dinçer, İbrahim. Türkiye’nin Ekonomik Sorunları, İstanbul: Dizerkonca Matbaası,1968.
• Turan, İlhan. İsmet İnönü ve Tek Dereceli İlk Seçimler (1946- 1950- 1954- 1957) Üzerine Seçmeler, Ankara: İnönü Vakfı Yay., 2002.
• Ünal, Kemal. “Dün Kutladığımız Lozan”, Ulus. 25 Temmuz 1940.
• Yazman, M. Öğüt. Türkiye’nin Ekonomik Gelişmesi, Ankara: Tisa Yay., 1974.
• Sertel, M. Zekeriya. “Lozan’dan Bugüne”, Tan. 24 Temmuz 1939.
• Thornburg, Max Weston. Çev: Nail Artuner, Türkiye’nin Bugünkü Ekonomik Durumunun Tenkidi, Ankara: Ziraat Bankası Yay., 1950.
• Yavuz, Mehmet Niyazi .Şef, Ankara: Lotus Yay., 2006.
• Kal, Nazmi. İsmet İnönü Televizyona Anlattıklarım, Ankara: Bilgi Yay., 1993.
• Kırmacı, A. Nebahaddin. Yetmiş Beş Yılda Üç İnönü, İstanbul: Anıl Matbaası, 1959.
• Uğur, Necdet. İsmet İnönü, İstanbul: Yapı Kredi Yay. , 1995.
• Sadak, Necmeddin. “Dünyanın Bu Kara Günlerinde Lausanne Sulhunun Bizim İçin ve Herkes İçin Derin Manası Vardır”, Akşam. 23 Temmuz 1943.
• Menemencioğlu, Numan.“Lozan İnönü’dür”, Akşam. 24 Temmuz 1943.
• Akandere, Osman. Milli Şef Dönemi, İstanbul: İz Yay., 1998.
• Karanakçı, Safaeddin. ““Mesut Bir Yıldönümünde: Lozan Zaferi ve Kapitülasyonlar”, Ulus. 24 Temmuz 1940.
• Seydi, Süleyman. 1939-1945 Zor Yıllar, Ankara: Asil Yayın Dağıtım, 2006.
• Turan, Şerafettin. Türk Devrim Tarihi, Ankara: Bilgi Yay., 1995.
• Karatepe, Şükrü. Tek Parti Dönemi, İstanbul: İz Yay., 2001.
• Çavdar, Tevfik. Türkiye’nin Demokrasi Tarihi (1839-1950), Ankara: İmge Kitabevi Yay., 2004.
• Abadan, Yavuz. “Bugünkü Şartlar Karşısında Lozan’ın Değeri”, Cumhuriyet. 24 Temmuz 1942.
• Nadi, Yunus. “Lozan’ın Manası”, Cumhuriyet. 24 Temmuz 1942.