IN THE BALKAN WAR “THE BOLAYIR OPERATION AND THE ŞARKÖY LANDİNG” 8-9 FEBRUARY 1913

Yıl 2024, , 131 - 150, 31.05.2024

Sezai Kürşat Ökte

https://doi.org/10.46955/ankuayd.1412974

Öz

The Balkan War, which took place from 1912 until 1913, between the Ottoman Empire and the Bulgarians, Montenegrins, Serbs and Greeks, which broke away from the Ottoman Empire, consisted of two phases. The first phase, in which the Ottoman Empire was defeated on all fronts of the war and the Bulgarians reached the front of Çatalca, concluded with the armistice signed with the Balkan League (except Greece) on 4 December 1912. The London Peace Conference and the Ambassadors Talks started on 16-17 December, within the framework of the attempts to establish peace, and ended on 30 January 1913 with no results. The second phase started on 3 February 1913 and ended with the Treaty of Bucharest on 10 August 1913 between the Ottoman Empire and the Balkan countries and the Treaty of Istanbul with Bulgaria on 29 September, followed by a series of treaties with other countries. When the Balkan War is considered as a whole, it is an indication of how the Ottoman government’s will and political life, the unity and integrity lost among the elements that make up the empire, and the solidarity disrupted by the army's involvement in politics left the government powerless and helpless. In this research, the “The Bolayır Operation and the Şarköy Landing”, which took place in the second phase of the war and aimed to capture Edirne in order to restore the reputation of the Committee of Union and Progress in the public opinion, will be analyzed. Although the previous studies on the topic were taken into account during the War History research, it is aimed to examine the joint operation in question as a whole.

Anahtar Kelimeler

Balkan War, The Bolayır Operation and the Şarköy Landing, Warfare Principles.

BALKAN HARBİNDE “BOLAYIR MUHAREBELERİ VE ŞARKÖY ÇIKARMASI” 8-9 ŞUBAT 1913

Öz

Osmanlı Devleti ile bünyesinden ayrılan, Bulgarlar, Karadağlılar, Sırplar ve Yunanlılar arasında 1912-1913 yıllarında yaşanan Balkan Harbi iki safhayı içermektedir. Harbin bütün cephelerinde Osmanlı’nın yenilgisi ve Bulgarların Çatalca önlerine kadar geldikleri birinci safha 4 Aralık 1912 tarihinde Balkan İttifakıyla (Yunanistan hariç) yapılan ateşkes ile sonuçlanmıştır. 16-17 Aralık’ta barışı sağlama girişimleri çerçevesinde Londra Barış Konferansı ve Büyükelçiler Görüşmeleri başlamış, 30 Ocak 1913 tarihinde sonuçsuz kalarak kesilmiştir. İkinci safha ise 3 Şubat 1913’te başlayarak, Osmanlı Devleti ile Balkan ülkeleri arasındaki 10 Ağustos 1913 Bükreş, 29 Eylül’de Bulgaristan ile yapılan İstanbul Antlaşması ile son bulmuş, bunu diğer ülkelerle yapılan bir dizi antlaşma izlemiştir. Balkan Harbi bir bütün olarak ele alındığında Osmanlı Devlet iradesi ve siyasal hayatının, imparatorluğu oluşturan unsurlar arasında kaybolan birlik ve bütünlüğün, ordunun siyasete bulaşması ile bünyesinde bozulan dayanışmanın, devleti nasıl güçsüz ve çaresiz bıraktığının bir göstergesidir. Bu araştırmada harbin ikinci safhasında gerçekleşen, iktidara gelen İttihat ve Terakki’nin kamuoyunda itibarının yeniden sağlanması amacıyla Edirne’nin ele geçirilmesi hedeflenen “Bolayır Harekatı ve Şarköy Çıkarması” incelenecektir. Harp Tarihi araştırmaları esnasında konuya ilişkin olarak önceden yapılmış olanlar dikkate alınmakla birlikte, söz konusu müşterek harekatın bir bütün halinde ele alınması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Balkan Harbi, Bolayır Harekatı ve Şarköy Çıkarması, Harp Prensipleri.

Kaynakça

• Aktar, Yücel. “1912 Yılı Harp Mitingleri ve Balkan Harbine Etkileri”, İkinci Askeri Tarih Semineri Bildiriler, Ankara: Gnkur. Basımevi, 1985.
• Akşin, Sina. Jön Türkler ve İttihat ve Terakki. 5. Baskı, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları, 2009.
• Ali Fethi. “Askeri Mağlubiyetimizin Esbabı” Muharririne Cevap. 25 Kanunu evvel 329, İstanbul: Matbuat-ı Hayriye Şürekası, 1335 (1919). (Eski Türkçe)
• Arıkan, Zeki. “Balkan Savaşı ve Kamuoyu”. Dördüncü Askeri Tarih Semineri, Ankara: Gnkur, ATASE Yayınları, 1989.
• Artuç, İbrahim. Balkan Savaşı. İstanbul: Kastaş Yayınevi, 1988.
• Aydemir, Şevket Süreyya. Enver Paşa, Makedonya’dan Orta Asya’ya. Cilt II, İstanbul: Remzi Kitabevi, 4. Baskı, 1986.
• Bainville, Jacques. Fransa Tarihi, Cilt II, Tercüme eden: Hüseyin Cahit Yalçın, İstanbul: Kanaat Kitabevi, 1938.
• Balkaya, İhsan Sabri. Ali Fethi Okyar (29 Nisan 1880-7 Mayıs 1943). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2005.
• Bayar, Celal. Ben de Yazdım Milli Mücadeleye Gidiş. Cilt 4, İstanbul: Baha Matbaası, 1972.
• Bayur, Yusuf Hikmet. Türkiye Devletinin Dış Siyasası. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1973.
• Bayur, Yusuf Hikmet. Türk İnkılabı Tarihi. Cilt II Kısım 1, Trablusgarp ve Balkan Savaşları Osmanlı Asyasının Paylaşılması İçin Anlaşmalar, 3. Baskı, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1991.
• Beliğ, Mahmut. “Balkan Harbi’nin Siyasi Yönden İncelenmesi”. Haz. Kurtuluş Sevinç, Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, Sayı 80, Eylül 2003.
• Bıyıklıoğlu, Tevfik. Trakya’da Milli Mücadele. I. Cilt, 3. Baskı, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1992.
• Carl von Clausewitz. Harp Üzerine. Çev. H. Fahri Çeliker, İkinci Baskı, Ankara: Gnkur. Basımevi, 1991.
• Çalışkan, Kerem. Kronolojik Muhteşem Osmanlı Tarihi. İstanbul: Caretta Kitapları, 2017.
• Eroğlu, Hamza. Türk İnkîlap Tarihi. Ankara: Milli Eğitim Basımevi, 1982.
• Gazi Mustafa Kemal. Nutuk. Cilt II, Ankara: TTK Basımevi, 8. Baskı, 2010.
• Halil Paşa. İttihat ve Terakki’den Cumhuriyete, Bitmeyen Savaş. Haz. M. Taylan Sorgun, İstanbul: Yaylacık Matbaası, 7 Gün Yayınları, 1972.
• Hart, B. H. Liddell. Strateji Dolaylı Tutum. Çev. Cemal Enginsoy, Ankara: Gnkur. Basımevi, 1973.
• Işıksal, Turgut. “Makedonya Üzerinde Oynanan Oyunlar ve Bilinmeyen Bir Nüfus Sayımı”. Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, Sayı 43, Nisan 1971.
• Karal, Enver Ziya. Osmanlı Tarihi II. Meşrutiyet ve Birinci Dünya Savaşı (1908-1918). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1999.
• Kerimoğlu, Hasan Tamer. “Kilise ve Mektepler Kanunu Örneğinde II. Meşrutiyet Döneminde İttihatçı-Rum İlişkileri”, Çağdaş Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi, Cilt VI, Sayı 14, 2007, 3-25.
• Kuran, Ahmed Bedevi. Osmanlı İmparatorluğunda İnkılap Hareketleri ve Milli Mücadele. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2012.
• Mehmet Nihat. Balkan Harbi ve Trakya Seferi 1328-1329. Cilt I, İstanbul: Erkan-ı Harbiye-i Umumiye, 1928. (Eski Türkçe)
• Okyar, Fethi. Üç Devirde Bir Adam. Haz. Cemal Kutay, İstanbul: Tercüman Yayınları, 1980.
• Seçkin, Bekir Sami. “Rusların Balkanlarda bir Konfederasyon Kurma Teşebbüsleri”. Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, Sayı 17, Şubat 1969.
• Sertoğlu, Mithat. “Balkan Savaşı Sonlarında Edirne’nin Kurtarılması Hususunda Hemen Teşebbüse Geçilmesi İçin Atatürk’ün Harbiye Nezaretini Uyarışına Dair Bilinmeyen Bir Belge”. Belleten, Ankara: TTK, Cilt 32, Sayı 128, Ekim 1968.
• Tunaya, Tarık Zafer. Türkiye’de Siyasi Partiler (1859-1952). İstanbul: Doğan Kardeş Yayınları A.Ş. Basımevi, 1952.
• Tunaya, Tarık Zafer. “Türkiye’de Siyasal Partiler, İttihat ve Terakki Bir Çağın, Bir Kuşağın, Bir Partinin Tarihi”, Cilt III, İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları, 1989, 459-468.
• Turan, Oğuz. Türklerde Stratejik ve Taktik Düşünceler, İstanbul: Belge Yayınları, 1986.
• Turan, Şerafettin. Türk Devrim Tarihi. 1. Kitap, 3. Basım, Ankara: Bilgi Yayınevi, 2008.
• Türkgeldi, Ali Fuat. Görüp İşittiklerim. 5. Baskı, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 2010.
• Ucuzsatar, Necati Ulunay. Klasik Türk Harplerinin Milli Mücadeleye Tesirleri. İstanbul: Tarihi Araştırmalar ve Dokümantasyon Merkezleri Kurma ve Geliştirme Vakfı Yayını, 1995.
• Uçarol, Rıfat. “Balkan Savaşı Öncesinde Terhis Olayı ve Seferberlik İlanı Sorunu”, Dördüncü Askeri Tarih Semineri Bildiriler, Ankara: Gnkur. Basımevi, 1989, 267-270.