Mütareke Döneminde İngiltere nin Güneydoğu Anadolu Politikası

Yıl 2007, , 425 - 463, 01.09.2007

Selçuk Ural

https://doi.org/10.1501/Tite_0000000108

Cited By: 3

Öz

-

Anahtar Kelimeler

-

Mütareke Döneminde İngiltere'nin Güneydoğu Anadolu Politikası

Öz

İngilizlerin Güneydoğu Anadolu Politikası bazı kaynakların iddia ettiğinin
aksine Binbaşı Noel'in çalışmalarından ibaret değildir. Gerçekte Güneydoğu
Anadolu Politikası, Ortadoğu Politikası'tıın bir uzantısı olup, İngiliz Hükümeti'nin
Ortadoğu'yla ilgili hedefleri bu politikanın doğmasına neden olmuştur. Bu açıdan
bakıldığında Güneydoğu Anadolu Projesi, İngiltere'nin bazı ayrılıkçı Kürt
liderlerini kullanarak Anadolu'yu parçalamak istemesi şeklinde algılanması ve
kabul edilmesi gerekir. İstanbul'daki İngiliz Yüksek Komiseri Amiral Calthorpe'un,
Londra'ya gönderdiği bir çok telgrafta Osmanlı Devleti'ni zayıf düşürmenin bir
yolunun da Kürtler ile Türkleri birbirine düşürmekten geçtiğini ifade etmesi
ingiltere'nin bu politikadan beklentisini ortaya koymaktaydı.
Mondros Mütarekesi'ni takiben Musul'un, Bağdat'a ve dolayısıyla İngiliz
sömürge sistemine dahil edilmek istenmesi bölgede siyasi karışıklıklara yol açmıştır.
Bölgesel Kürt liderlerinin özerklikten bağımsızlığa uzanan yelpazede farklı
taleplerle ortaya çıkmalarına karşın İngiliz yetkililerin imparatorluk çıkarlarını
korumada ısrar etmeleri tarafları karşı karşıya getirecektir. İngiliz makamlarının
Kürdistan projesini ortaya atmaları ve bütün dikkatleri Güneydoğu Anadolu
üzerinde yoğunlaştırmaları Ortadoğu ve özellikle Irak'la ilgili planlarının bir
sonucudur.
İngilizler, Şeyh Mahmut isyanının ardından, Musul'u var güçleriyle merkezi
otoriteye bağlarken, aynı anda Güneydoğu Anadolu'da Kürdistan projesini teşvik
edeceklerdi. İngiliz istihbarat subayları 1919 yılının ilk aylarından itibaren bu
politikayı hayata geçirmek için Güneydoğu Anadolu'da yerli ahali ve aşiretler
arasında yoğun propagandaya girişeceklerdi.

Anahtar Kelimeler

Mondros Mütarekesi, Osmanlı Devleti, İngiltere, Güneydoğu Anadolu, Binbaşı Noel