“HÜKÜMET-İ MİLLİYENİN TEŞEKKÜLÜNDEN LOZAN KONFERANSI’NA KADAR” RUSYA, İNGİLTERE, FRANSA, İTALYA, YUNANİSTAN VE İRAN’LA İLİŞKİLERE DAİR BİR DIŞİŞLERİ RAPORU

Yıl 2014, , 223 - 272, 28.03.2014

Veysel Usta Emel Akal

https://doi.org/10.1501/Tite_0000000410

Öz

After the Declaration of the National Pact adopted by the last Ottoman Chamber of Deputies, Allied Powers were concerned that this project would not be implemented and decided to take tough measures against this movement. Afterwards, on 16 March 1920, actual occupation of Istanbul was carried out by the British army. Upon this development, Mustafa Kemal Pasha, as the Chairman of the Delegation of Representatives of the National Assembly in Ankara, called for the immediate initiative and convention of the Anatolian provinces. Having gathered on 23 April 1920, the Grand National Assembly, tried, on the one hand, to manage the implementation of the new domestic policy and related activities and, on the other hand, made prior efforts to establish diplomatic relations with Soviet Russia. With the help of Russian support (money and weapons received from the Soviet Union), the armed phase of the national struggle for independence in Anatolia was completed and the Turkish Grand Attack (Great Taarruz) resulted in a political outcome with Mudanya Armistice. This Report, of documentary significance, from the Presidential Archive, is concerned with foreign policy developments from the opening of the Grand National Assembly in Ankara to the Lausanne Conference. The document was prepared by the ministry of foreign affairs and, most probably, submitted to Mustafa Kemal Pasha. It can shed light on some of the important details about the period beyond what is already known.

Anahtar Kelimeler

The Government of the Grand National Assembly, Mustafa Kemal Pasha, the National Struggle, Foreign Policy, Great Britain, France, Italy, Soviet Russia, Iran, Greece, Ankara

“HÜKÜMET-İ MİLLİYENİN TEŞEKKÜLÜNDEN LOZAN KONFERANSI’NA KADAR” RUSYA, İNGİLTERE, FRANSA, İTALYA, YUNANİSTAN VE İRAN’LA İLİŞKİLERE DAİR BİR DIŞİŞLERİ RAPORU

Öz

Son Osmanlı Meclis-i Mebusanı tarafından kabul edilen Misak-ı Millî’nin  ilanından sonra Sevr projesinin uygulanamayacağı endişesine düşen  İtilaf  Devletleri, bu harekete karşı sert tedbirler almaya karar vermiş ve 16 Mart 1920’de  İngilizler tarafından İstanbul’un fiilen işgali gerçekleştirilmişti. Bunun üzerine  Mustafa Kemal Paşa, Heyet-i Temsiliye Reisi sıfatıyla Ankara’da Büyük Millet  Meclisi’nin toplanması için Anadolu vilayetlerine yeni bir çağrı yapmıştır. 23 Nisan  1920’de toplanan Büyük  Millet Meclisi, bir yandan iç politikaya yönelik  faaliyetlerini süratle hayata geçirmeye çalışırken, öte yandan bu mücadeleden  başarıyla çıkabilmek için Sovyet Rusya ile diplomatik ilişki kurmayı öncelikleri  arasına almıştır. Sovyet Rusya’dan alınan para ve silah desteğinin de yardımıyla  Anadolu’da ki bağımsızlık mücadelesinin silahlı aşaması Büyük Taarruz’la  tamamlanmış ve Mudanya Mütarekesi ile siyasi bir sonuca bağlanmıştır.  Büyük Millet Meclisi’nin Ankara’da açılışından başlayıp Lozan Konferansı’na  kadar geçen sürede dış politikaya ilişkin yaşanan gelişmeler hakkında, Hariciye  Vekaleti tarafından hazırlanarak, büyük olasılıkla Mustafa Kemal Paşa’ya sunulmuş olan Cumhurbaşkanlığı Arşivindeki bu rapor, döneme ilişkin bilinenlerin dışında  önemli ayrıntıları da yansıtması bakımından döneme ışık tutacak niteliktedir

Anahtar Kelimeler

üyük Millet Meclisi Hükümeti, Mustafa Kemal Paşa, Milli Mücadele, DışPolitika, İngiltere, Fransa, İtalya, Sovyet Rusya, İran, Yunanistan

Kaynakça

• Gökboza: Gebze’nin diğer bir adı.