ATATURK’S GIVEN NAMES, HIS ADJECTIVES AND NICKNAMES

Yıl 2016, , 245 - 278, 28.01.2016

M. Hakan Özçelik Mustafa Güneş

https://doi.org/10.1501/Tite_0000000445

Cited By: 2

Öz

Atatürk was a carismatic leader, with countless success and genious, closely rebuilt the Turkish nation and left his mark on 20th and 21st centuries. Since his birth, Atatürk had been given many names, attributions and titles by local and foreign persons and institutions, as a consequence of his practices. The attributions and the epithets which imputed to Atatürk, were identified with him and took place in memories of humanity. Atatürk’s life had always been attracted attention and subjected to numerous researchs. In this research, the given names from “Mustafa” to “Atatürk” and the supplemental attributions, titles, compliments and epithets are tried to be identified by paying regard to the place, time and people; the reasons of the names are going to be synthesised by using bibliograpy. Atatürk has acquired something hard to come by to anyone by getting numerous attributions and titles with his practices, like nobody had. It is thought that it would be appropriate to determine the titles and/or epithets, make sense out of them and bring into open the stories of acquiring them. 

Anahtar Kelimeler

Atatürk Names, Atatürk nicknames, epithets

ATATÜRK’E VERİLEN AD VE UNVANLAR İLE ONA YAKIŞTIRILAN SIFATLAR

Öz

Atatürk, sayısız başarılarıve dahi özellikleri ile Türk ulusunu adeta yeniden inşa  etmiş, 20. ve 21. yüzyıl dünya tarihine damgasınıvurmuşkarizmatik bir liderdir.  Atatürk’e doğumundan günümüze kadar, kişiliğinin ve eylemlerininbir sonucu olarak  yerli ve yabancıkişi ve kurumlarca çeşitli ad, sıfat ve unvanlar verilmiştir. Ona  yöneltilen sıfatlar, yakıştırmalar ve lakaplar onunla özdeşleşmiş, insanlık tarihin  hafızasında yerini almıştır. Atatürk’ün yaşamı, her zaman ilgi çekmişve çok sayıda  araştırmaya konu olmuştur. Bu araştırmada, onun yaşamında Mustafa ile başlayıp  Atatürk ile biten isimleri ve bunlarıniteleyen unvan, sıfat, övgü ve lakapları saptanmaya çalışılacak, isimlerin ortaya çıkışsebepleri, yer ve tarihler ile kişiler de  gözetilerek kaynakçalıolarak sentezlenecektir. O yaptıklarıyla tarihte çok az kişiye  nasip olacak güzellikte ve sayıda sıfat ve unvan elde etmiştir. Bu unvan ve/veya  sıfatların tespit edilmesi, anlamlarının kavranmasıve onların elde edilişöykülerinin  belgelerle ortaya çıkarılmasının yerinde olacağı düşünülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Atatürk Unvanları, Atatürk Sıfatları, Ad, Unvan, Sıfat

Kaynakça

• KAYNAKÇA
• Resmi Yayınlar
• Resmi Gazete, 1928, Sayı: 1048
• TBMM Zabıt Cerideleri, 1921, Devre: I, C. 12.
• TBMM Zabıt Ceridesi, 1928, Devre: III, C. V. TBMM Zabıt Cerideleri, 1934, Devre: IV, C. XXV.
• Kitaplar
• Akçiçek, Eren, Mustafa Kemal Olmak, Toplumsal Dönüşüm Yayınları, 1.Basım, İstanbul 2004.
• Armstrong, H.C., Bozkurt, Çev.Gül Çağalı Güven, ARBA Araştırma Basım Yay.Tic., İstanbul 1997.
• Atatürk, Kemal, Nutuk, C. III, Türk Devrim Tarihi Enstitüsü, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1969.
• Atatürk, Kemal, Nutuk, C. II, Türk Devrim Tarihi Enstitüsü, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1973.
• Atay, Falih Rıfkı, Babamız Atatürk, Pozitif Yayınları, İstanbul 2007, Önsöz
• Çavdar,Tevfik, Türkiye’nin Demokrasi Tarihi, İmge Kitapevi, Ankara, 1995.
• Erden, Ali Fuad, Atatürk,Burhanettin Erenler Matbaası, İstanbul, 1952.
• Genelkurmay ATESE, Atatürk’ün Not Defterleri-I, Genelkurmay Yayınları, Ankara 2004.
• Genelkurmay ATESE, Atatürk’ün Not Defterleri-VI, Genelkurmay yayınları, Ankara 2005.
• Güler, Ali, Sarı Paşa İnsan Atatürk, Berikan Yayınları, Ankara, 2007.
• Güventürk, Faruk, Atatürk Dizisi: Atatürk’ün Devlet İdaresi Anlayışı ve Devlet Adamlığı, Genelkurmay Yayınları, S.17.
• Harp Tarihi Vesikaları Dergisi, Harp Tarihi Dairesi, E.U. Basımevi, Sayı: 5, Ankara, 1953.
• Harp Tarihi Vesikaları Dergisi, Harp Tarihi Dairesi, E.U. Basımevi, Sayı: 27, Ankara,1959.
• İlhan, Atilla, O Sarışın Kurt, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2007. İnönü, İsmet, Aziz Atatürk, Ankara, 1963.
• Kemal, Yahya, Eğil Dağlar, Milli Eğitim Bakanlığı, İstanbul, 1970.
• Kocatürk, Utkan, Atatürk ve Türk Devrimi Kronolojisi, Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Yayınları, Ankara, 1973.
• Kocatürk, Utkan, Kaynakçalı Atatürk Günlüğü, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 2007.
• Koç, Yusuf - Koç, Ali, Belgelerle Türk Milliyetçi Hareketi’nin Lideri Başbuğ Atatürk, Kamu Birlik Hareketi Eğitim Yayınları, Ankara, 2006.
• Lüleci, Taner, Tarihi ve Siyasi Tefrika Birinci Millet Meclisi, Edirne Me’busu Mehmet Şeref,Yeditepe yayınları, İstanbul, 2011.
• Niyazi Ahmet Banoğlu, Nükte, Fıkra ve Çizgilerle Atatürk, İkinci kitap, İstanbul, 1954.
• Özön, Mustafa Nihat, Osmanlıca Türkçe Sözlük, İnkılap Kitapevi, İstanbul, 1987.
• Salname,1927, Annelere ve Çocuklara, Ahmet İhsan Matbaası, İstanbul.
• Sami, Şemseddin, Kamus-i Türki, Sahhaflar, İstanbul, 2011.
• Şapolyo, Enver Behnan, Kemal Atatürk ve Milli Mücadele Tarihi, Rafet Zaimler Yayınevi, İstanbul, 1958.
• TDK, Türkçe Sözlük,TDK Yayınları, Ankara, 2005.
• Turkish National Committe for Unesco, Ankara, 1963.
• Ünaydın, Ruşen Eşref, Atatürk’ü Özleyiş, TTK Yayınları, Ankara, 1957. Makaleler Gül Celkan / Hasan Cicioğlu, Kasım 2002, “Mektuplarda Atatürk Kırk Yıllık Mektup Açıklanınca”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt:XVIII, Sayı 54, s.953-961
• Ergün Aybars, “Milli Mücadelede İngiliz Basını”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 1988, Cilt IV, Sayı:12, s.603-636
• Funda Şirin Selçuk, “İngilizlerin Raporlarında Atatürk’ ün İlk İstanbul Ziyareti (1927)”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi,Sayı.35, s.245-262
• İsmet Görgülü, “Çanakkale Zaferi ve Atatürk”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi,Cilt: 4, 1995, Sayı: 16, s.491-500,
• Mehmet Ö. Alkan, “En Çok Doğru Bildiğimizden Kuşkulanmak-2 Mustafa’dan Kamâl’a Atatürk’ün İsimleri”, Toplumsal Tarih, Aralık 2010, No: 204, s. 56-62
• Salih Güney, “Fiedler’in Durumsal Önderlik Modeli Açısından Atatürk’ün Önderliğinin Değerlendirilmesi”,Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Mart 1992, Sayı 23, s.309-315
• Serdar Sakin,“Ulusal Bir Devlet Kurucusu Olarak Mustafa Kemal Atatürk” , Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , Sayı: 15 Yıl : 2003/2, s.191-205
• Süreli Yayınlar
• Akşam Gazetesi, 30 Ağustos 1932
• Akşam Gazetesi, 30 Ekim 1933
• Alemdar Gazetesi, 29 Nisan 1920
• Cumhuriyet Gazetesi, 7 Haziran 1928
• Cumhuriyet Gazetesi, 17 Haziran 1928, No. 1474
• İleri, 31 Ekim 1923, Numro 2046
• İleri, 2 Kasım 19239, Numro:2048
• Vakit,15 Ocak/4 Nisan 1923
• Vakit, 29 Ocak 1923, Numro:1844
• Vakit, 4 Şubat 1923, No:1850
• İnternet Kaynakları
• http://tr.wikipedia.org/ wiki/ Halâskârgazi _Caddesi
• http://www.atam.gov.tr/dergi/sayi-56/ataturk-ve-turkiye-cumhuriyetine-iliskin-yurtdisindan-haberler-ve-yorumlar
• http://www.ismetinonu.org.tr/index.php/component/content/article/101-kasim/2445-tarihte-bugun-2122-kasim