Nablus Meydan Muharebesi’nde Mustafa Kemal

Yıl 2013, Cilt: 13 Sayı: 51, 617 - 651, 01.01.2013

Cemal Kemal

https://doi.org/10.1501/Tite_0000000372

Cited By: 5

Öz

The Palestine front has been the only and longest lasted battle which Ottoman Empire had the most casualties in the First World War. In phases of up to the Nablus Battle , the First and Second Channel Operations, First, Second and Third Battles of Gaza, Jerusalem War, the First and Second Jordan (Seria) Battles had took place. In 5 July 1917, Mustafa Kemal was appointed as the commander of 7th Army Forces of newly constituted in the Palestinian Yildirim Armies Group; however he had conflict with the commander of this group, Marshal Falkenhayn, who was the former Chief of General Staff of Germany ,and so, in 2 October 1917 he resigned and returned back to Istanbul. In August 5 1918, as the situation of the Palestinian front got more critical, Mustafa Kemal was appointed as the commender of 7th Army again by Sultan VI. Mehmet Vahdettin himself. The United Kingdom had planned to get accurate results in the Palestinian Front in order to exclude the Ottoman Empire from the First World War. In the Palestinian Front, from west to east the 8th ,7th and 4th Armies of the Ottoman was deployed. The British Army which was under command of General Allenby who was assigned to Palestinian Front from European Front; began to attack on 19 September 1918 and on the same day they succeeded in splitting the Yildirim Army Group front from the 8th Army region. At he end of this battle named Nablus Battle in the history 8th Army of Cevat Pasha, 4th Army of Cemal Pasha was annihilated, 7th army of Commander Mustafa Kemal had massive casualties and Palestine was lost. The rebelled Arabs had cooperation with the British Army and continued to follow to the direction of the north and also they invaded Jordan and Syria. Mustafa Kemal had generated forces and had stopped the British Army and the Arabs in the north of Aleppo; and did not let them to got in to Anatolia for the time being. However, the executives of the Ottomans considered the soft belly of Anatolia was under threat and signed the Mondoros Armistice on 30 October 1918.

Anahtar Kelimeler

Ottoman, English, Palestine, Mustafa Kemal, Allenby, army.

Nablus Meydan Muharebesi’nde Mustafa Kemal

Öz

Osmanlı İmparatorluğu’nun Birinci Dünya Savaşı’nda en uzun süre devam eden, en zayiatlı ve tek meydan muharebesinin yapıldığı cephesi Filistin olmuştur. Nablus Meydan Muharebesi’ne kadar olan safhalarda: Birinci ve İkinci Kanal Harekatları, Birinci, İkinci ve Üçüncü Gazze Muharebeleri, Kudüs Muharebesi, Birinci ve İkinci Şeria Muharebeleri cereyan etmiştir. Mustafa Kemal, 5 Temmuz 1917’de Filistin’de yeni teşkil edilen Yıldırım Ordular Grubunun 7.Ordu Komutanlığına atanmış, ancak bu Grubun komutanı olan eski Almanya Genelkurmay Başkanı Mareşal Falkenhayn ile anlaşamamış, 2 Ekim 1917’de istifa ederek, İstanbul’a gitmiştir. Mustafa Kemal, Filistin Cephesi’nde durumun kritikleşmesi üzerine, Bizzat Padişah VI. Mehmet Vahdettin tarafından 5 Ağustos 1918’de tekrar 7.Ordu Komutanlığına atanmıştır. İngiltere, Osmanlı İmparatorluğu’nu Birinci Dünya Savaşı’nın dışında bırakmak amacıyla, Filistin Cephesi’nde kesin sonuç almayı planlamıştır. Filistin Cephesi’nde Osmalı’nın batıdan-doğuya 8, 7 ve 4.Orduları tertiplenmişti. Avrupa Cephesi’nden Filistin Cephesi’ne atanan General Allenby komutasındaki İngiliz Ordusu, 19 Eylül 1918’de taarruza başlamış, aynı gün 8.Ordu bölgesinden Yıldırım Ordular Grubunun cephesini yarmayı başarmıştır. Tarihe, Nablus Meydan Muharebesi adıyla geçen, bu savaş sonunda; Cevat Paşanın 8.Ordusuyla Mersinli Cemal Paşanın 4.Ordusu imha olurken, Mustafa Kemal Paşanın 7.Ordusu büyük zayiat vermiş ve Filistin kaybedilmiştir. İngiliz Ordusu ile isyan eden Araplar işbirliği yaparak, Filistin’den sonra kuzey istikametinde takip harekatını sürdürmüşler, Ürdün ve Suriye’yi de işgal etmişlerdir. Mustafa Kemal topladığı kuvvetlerle İngiliz Ordusunu ve Arapları Halep kuzeyinde durdurmuş,şimdilik Anadolu’ya sokmamıştır. Ancak, Anadolu’nun yumuşak karnının tehdit altına girdiğini değerlendiren Osmanlı yöneticileri, 30 Ekim 1918’de Mondros Mütarekesi’ni imzalamışlardır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı, İngiliz, Filistin, Mustafa Kemal, Allenby, Ordu.

Kaynakça

• Arşiv Belgeleri Gnkur. ATASE Başkanlığı Arşivi Kitaplar ve Makaleler Aaronsohn Alexander,Türk Ordusuyla Filistin’de , Çev. Necmettin Alkan, Đstanbul, Selis Kitaplar Yayını, 2003.
• Abensour Christophe ve diğerleri, Thema Larousse, Tematik Ansiklopedi Đnsan ve Tarih,Tarih Siyasal Sistemler Düşünce Tarihi Dinler, Đstanbul,Milliyet Yayını, 1993.
• Afetinan, Atatürk Hakkında Hatıralar ve Belgeler, 4.b., Ankara, Türkiye Đş Bankası Kültür Yayınları,Türk Tarih Kurumu(TTK) Basımevi, 1984.
• Arı Kemal, Birinci Dünya Savaşı Kronolojisi, Ankara, Gnkur.Basımevi, 1997.
• Armaoğlu Fahir, 20.Yüzyıl Siyasi Tarihi,2 cilt , 1914-1995, 12.b., Đstanbul, Ankara, Alkım Yayınevi, 2000.
• Armstrong, H.C., Bozkurt, Kemal Atatürk’ün Yaşamı, 5.b., Çev. Gül Çağalı Güven, Đstanbul, Arba Yayınları, 1997.
• Atay Falih Rıfkı, Zeytindağı, Đstanbul, Devlet Kitapları Yayınları, Milli Eğitim Basımevi, 1970. ----------, Çankaya, Đstanbul, Pozitif Yayınları, 2004.
• Atay Falih Rıfkı ve Mahmut Soydan, Atatürk’ün Anıları, 1917-1919, Ankara, Olgaç Matbaası, 1982.
• Aydemir Şevket Süreyya, Tek Adam, c.I, 22.b, (1881-1919) Đstanbul, Remzi Kitabevi, 1963 (2004). ,Makedonya’dan Ortaasya’ya Enver Paşa, c.III, 1914-1922, Đstanbul, Remzi Kitabevi, 1993.
• Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Belgelerle Mustafa Kemal Atatürk, (1916- 1922), Ankara. 2003.
• Bayur Yusuf Hikmet, Türk Đnkılabı Tarihi, c.III, Ks.3, 1914-1918 Genel Savaşı,Bunların Siyasal Tepkileri, Ankara, TTK Yayını 1957. ,Türk Đnkılabı Tarihi, c.III,Ks.4,1914-1918 Genel Savaşı, Savaşın Sonu, Ankara, TTK Yayını, 1967.
• Belen Fahri, Birinci Cihan Harbi’nde Türk Harbi, c.V,1918 Yılı Hareketleri, Ankara, Gnkur. Basımevi, 1967.
• Bourgeois Willy, Lawrence, Çev. Nusret Kuruoğlu, Đstanbul, Bahar Matbaası, 1967. Brock Ray, Mustafa Kemal Atatürk Hayalet Süvari, 2.b, Çev. Haluk Gurulkan, Đstanbul, Birharf Yayınları, 2006, Çankaya Necati, Atatürk’ün Hayatı, Konuşmaları ve Yurt Gezileri, Ankara, Tifduruk Matbaası, 1995.
• Çetiner Yılmaz, Son Padişah Vahdettin, 2.b., Đstanbul, Milliyet Yayınları, 1993.
• Danişmend Đsmail Hami, Đzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, c.IV, Đstanbul, Türkiye Yayınevi, 1955.
• Doğruer Sedat, Yıldırımın Akıbeti, Đstanbul,Askeri Basımevi, 1927.
• Fromkin David, Barışa Son Veren Barış( A Peace To End All Peace), Modern Orta Doğu Nasıl Yaratıldı? 1914-1922, çev.Mehmet Harmancı, Đstanbul, Sabah Yayınları, 1994.
• Gnkur ATASE Bşk.lığı, Birinci Dünya Harbi’nde Türk Harbi, c.IV, Ks.2,SinaFilistin Cephesi, Ankara, Gnkur. Basımevi, 1986.
• Gnkur. ATASE Bşk.lığı, Türk Đstiklal Harbi, c.I, 3.b., Mondros Mütarekesi ve Tatbikatı, Ankara, Gnkur. Basımevi, 1999.
• Gürün Kamuran, Türkler ve Türk Devletleri Tarihi, 2.b., Đstanbul, Bilgi Yayınevi, 198 Hammer Joseph Von, Osmanlı Tarihi, 2 cilt, Çev. Mehmet Ata, Đstanbul, Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) Yayınları, 1997.
• Karal Enver Ziya, Osmanlı Tarihi, c.IX, Đkinci Meşrutiyet ve Birinci Dünya Savaşı, 1908-1918, Ankara, TTK Yayınları, 1996.
• Karlı Ercan, Kısa Osmanlı Tarihi, Đstanbul, Geçit Kitabevi Yayınları, 2003.
• Kinross Lord, Atatürk, A Biography of Mustafa Kemal, Father of Moderne Turkey, New York, William Morrow, 1965. ----------, Atatürk Bir Milletin Yeniden Doğuşu, Çev. Necdet Sander, 14.b, Đstanbul, Altın Kitaplar Yayınları, 2003.
• Kressenstein Baron Kress Von, Türklerle Beraber Süveyş Kanalı’na, Çev. Mazhar Besim Özalpsan, Đstanbul,Askeri Matbaa, 1943.
• Kutay Cemal, Ardında Kalanlar, Đstanbul, Cem Ofset Matbaacılık Sanayi Basımevi, 198 Lawrence T.E., Seven Pillars of Wisdom (Bilgeliğin Yedi Temel Direği), London, Jonathan Cape, 1935.
• Lewis Bernard, Orta Doğu, Hıristiyanlığın Doğuşundan Günümüze Orta Doğu’nun 2000 yıllık Tarihi, Çev. Mehmet Harmancı, 2.b., Đstanbul,Sabah Yayınları, 199
• Massey W.T., How Jerusalem Was Won, Being The Record of Allenby’s Campaign in Palestine, London, Constable and Company Ltd.,1919.
• Nedim Şükrü Mahmut, Filistin Savaşı, 1914-1918, çev. Abdullah Es, Ankara, Gnkur. Basımevi, 1995.
• Sanders Liman Von, Türkiye’de Beş Yıl, Çev. M. Şevki Yazman, Burçak Yayınevi, 196 Selek Sabahattin, Đsmet Đnönü, Hatıralar, c.I, Ankara, Bilgi Yayınevi, 1985. ------------, Anadolu Đhtilali, 2 cilt, 4.b., Đstanbul, Burçak Yayınevi, 4.b., 1968.
• Sertoğlu Midhat,Mufassal Osmanlı Tarihi, c.VI, Đstanbul, Güven Yayınevi, 1972.
• Tezer Şükrü, Atatürk’ün Hatıra Defteri, 3.b.,Ankara, TTK Yayınları,1995.
• Tuncoku A. Mete, ve diğerleri,Türk Tarihi Đçinde Atatürk ve Cumhuriyet, Ankara, Gnkur.ATASE Bşk.lığı Yayınları,2001.
• Volkan Vamik D.,ve Norman Itzkowitz,Ölümsüz Atatürk,Ankara,Bağlam Yayınları,1998.
• Yayımlanmamış Araştırmalar Cebecioğlu Güngör, “Atatürk ve Güney Cephelerimiz,” Basılmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Türk Đnkılap Tarihi Enstitüsü,1991.