I İnönü Muharebesi’nin yerel basındaki yansımaları; “Yeni Adana” gazetesi örneği

Yıl 2013, Cilt: 13 Sayı: 51, 745 - 766, 01.01.2013

Cihat Yıldırım

https://doi.org/10.1501/Tite_0000000376

Cited By: 2

Öz

Reflection of the I.St İnönü War in Local Media; The Case of “Yeni Adana” Newspaper The 1st İnönü Victory constitutes the first of the series of victories by the Turkish regural army in the history of national struggle against the Greek occupation forces. In the period after the signing the Treaty of Sevres, the Turkish nation did not agree to this Agreement and continued resistance against the invaders. Greek occupation forces wanted both, to legitimize the occupation of Anatolia and to expand the area of occuation in order to facilitate the implementation of the Treaty of Sevres; moreover, they wanted to disabel the national resistance in Ankara, the heart of Anatolia. The Entente States after England have ratified elimintaion of barriers by impplementing the politics of occupation and invasion in order to implement the Sevres. However, the Greek occupation forces were wrong to consider that the problems of the process of transition of Turks to a regular army would be an advantage. In a tough battle lasting four to five days the Greek occupation forces could not succeed to cross the lines of defence of the Turkish army. The victory gained as a result of these battles became a source of great moral and motivation for the Army and its members. It strengthened the trust and faith in the Turkish nation, council and government. It showed to invaders that the Turkish nation could not be subdued. The victory was also instrumental in increasing the popularity of Turkey’s Grand National Assembly and the government and served in development of diplomacy. The Yeni Adana, one of the important local newspapers of the period of National struggle, has published news and reviews related to new developments in Adana and transferred the Turkish and world public opinions on developments after the victory to its readers. It is noteworthy, that the newspaper illegally reached its readers in the mostly occupied Çukurova region, and shared the the happy news of victory with its readers, which evoked joy, excitement and hope among the people over the nation’s rescue from occupation.

Anahtar Kelimeler

New Adana, The 1st İnönü Victory, National Defence Press, The Western Front.

I İnönü Muharebesi’nin yerel basındaki yansımaları; “Yeni Adana” gazetesi örneği

Öz

I.İnönü Zaferi, Milli Mücadele tarihimizde Yunan işgal kuvvetleri karşısında düzenli ordu tarafından kazanılan zaferler silsilesinin birincisini teşkil etmektedir. Sevr Anlaşması’nın imzalanmasından sonraki süreçte Türk Milleti bu anlaşmaya razı olmamış ve işgalciler karşısında direnişini sürdürmüştür. Yunan işgal kuvvetleri hem Anadolu’daki işgallerini meşrulaştırmak ve hem de Sevr Anlaşması’nın uygulanışını kolaylaştırmak için işgal sahasını genişletmek ve Anadolu’daki milli direnişin kalbi olan Ankara’yı etkisizleştirmek istemiştir. Başta İngiltere olmak üzere İtilaf Devletleri, Sevr’in hayata geçirilmesi için var olan engellerin bu işgal ve istila politikalarıyla ortadan kaldırılmasını onaylamışlardır. Ancak düzenli orduya geçiş sürecinde yaşanan sıkıntıların bir avantaj olacağını düşünen Yunan işgal kuvvetleri yanılmıştır. Çetin geçen dört beş günlük muharebenin neticesinde Yunan işgal kuvvetleri Türk ordusunun savunma hatlarını geçmeye muvaffak olamamıştır. Bu muharebeler neticesinde kazanılan zafer yeni kurulmakta olan ordu ve mensupları için büyük bir moral ve motivasyon kaynağı olmuştur. Türk Milleti’nin ordusuna, meclisine ve hükümetine duyduğu güven ve inancı kuvvetlendirmiştir. İşgalci güçlere de silah kuvvetiyle Türk Milleti’nin teslim alınamayacağını göstermiştir. Zafer aynı zamanda Türkiye Büyük Millet Meclisi ve hükümetinin uluslararası düzeyde tanınmışlığına hizmet edecek diplomatik gelişmelere de vesile olmuştur. Milli mücadele döneminin önemli yerel gazetelerinden Yeni Adana haber ve yorumları ile bu muharebelerle ilgili gelişmeleri ve zafer sonrası Türk ve Dünya kamuoyundaki gelişmeleri okurlarına aktarmıştır. Büyük bir kısmı işgal altında olan Çukurova bölgesi ahalisine, el altından işgal altındaki mıntıkada yaşayan okurlarına da ulaşan gazetenin, bu mutlu zaferle ilgili haberleri okurları ile * Aksaray Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi. paylaşması yurdun işgalden kurtarılması hususunda millet üzerinde uyandırdığı sevinç, heyecan ve ümit kayda değerdir.

Anahtar Kelimeler

Yeni Adana, I.İnönü Zaferi, Milli Mücadele Basını, Batı Cephesi

Kaynakça

• Akyüz, Yahya; Türk Kurtuluş Savaşı ve Fransız Kamuoyu 1919–1922, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1988
• Apak, Rahmi; İstiklal Savaşında Garp Cephesi Nasıl Kuruldu, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1990
• Atatürk, Mustafa Kemal; Nutuk, C-II, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1982
• Atatürk’ ün Tamim, Telgraf ve Beyannameleri, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1991
• Aybars, Ergun; Türkiye Cumhuriyeti Tarihi-I, Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir 1984 Yeni Adana, 22 Kanun-ı Sâni 1337, s.2 Yeni Adana, 4 Kanun-ı Sâni 1337, s.2
• Bayur, Yusuf Hikmet; Türkiye Devleti’nin Dış Siyasası, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1973
• Çağın Tanığı Yeni Adana, Yeni Adana Gazetesi Yayını, Adana 1996
• İslam, İbrahim; Milli Mücadele’de Yeni Adana Gazetesi(Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Erzurum 1995 Öztoprak, İzzet; Türk ve Batı Kamuoyunda Milli Mücadele, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1989
• Sarıhan Zeki; Kurtuluş Savaşı Günlüğü-III, Türk Tarih Kurumu Yayınevi, Ankara 1995
• Tansel, Selahattin; Mondros’tan Mudanya’ya Kadar, C-IV, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1991
• Türk İstiklal Harbi, C-II/3, Genelkurmay Başkanlığı Yayını, (Rahmi Apak), Ankara 1965
• Yalçın, Durmuş ve diğerleri; Türkiye Cumhuriyeti Tarihi-I, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara 2000
• —Yeni Adana, 24 Teşrin-i Sâni 1336
• —Yeni Adana, 4 Kanun-ı Evvel 1336
• —Yeni Adana, 1 Kanun-ı Sâni 1337
• —Yeni Adana, 4 Kanun-ı Sâni 1337
• —Yeni Adana, 15 Kanun-ı Sâni 1337
• —Yeni Adana, 19 Kanun-ı Sâni 1337
• —Yeni Adana, 22 Kanun-ı Sâni 1337
• —Yeni Adana, 25 Kanun-ı Sâni 1337
• —Yeni Adana, 29 Kanun-ı Sâni 1337
• —Yeni Adana, 1 Şubat 1337